Karar Künyesi
Belediye tarafından işletilen Aslım Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Depolama Sahasının mevzuatta öngörülen şekilde işletilmediği ve biriken atıkların bertaraf edilmediği görülmüştür.
23.07.2004 tarih ve 25531 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’inci maddesinin (i) bendinde;
“Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak; ağaçlandırma yapmak; gayrisıhhî işyerlerini, eğlence yerlerini, halk sağlığına ve çevreye etkisi olan diğer işyerlerini kentin belirli yerlerinde toplamak; inşaat malzemeleri, hurda depolama alanları ve satış yerlerini, hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak.” <span>denilmektedir.</span>
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği'nin “Belediyelerin görev ve yetkileri” başlıklı 8'inci maddesinde;
“İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyeleri, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyeleri,
Hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle,
Depolama sahası yerinin seçimi, inşaatı veya işletilmesi sırasında çevre ve insan sağlığını olumsuz etkilemeyecek şekilde gerekli tedbirleri almak veya aldırtmakla,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, taşınması ve bertaraf bedelini belirlemekle,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları için toplama, taşıma hizmeti verecek firmaların adresleri ve telefon numaraları ile nakliye bedellerini halkın bilgileneceği şekilde ilan etmekle,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle,
Belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle,
Toplanan inşaat/yıkıntı atıklarını öncelikle altyapı çalışmalarında kullanmak/kullandırmakla,
…
yükümlüdürler.” denilmektedir.
Anılan mevzuat hükümlerinde büyükşehir belediyelerine hafriyat toprakları ve inşaat/yıkıntı atıklarının takibi, kontrolü ve bertarafı hususunda görevler verilmiştir.
Yapılan denetimler neticesinde Belediyenin, hafriyat toprağı ve inşaat atıklarının taşınması, biriktirilmesi ile ilgili işlemleri yaptığı fakat bertaraf ile ilgili görevlerini yerine getirmediği görülmüştür. Konya Büyükşehir Belediyesi Aslım Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Depolama Sahasına gelen atık miktarları incelendiğinde 2013-2023 yılları arasında 15.484.274,61 ton inşaat/yıkıntı atığı biriktiği görülmüş olup idare tarafından bertaraf edilmesine ilişkin bir işlem yapılmadığı tespit edilmiştir. İnşaat yıkıntı atıklarının çevreye olası etkileri göz önüne alındığında içerisinde yüksek miktarda asbest olacağı ve bu maddenin insan sağlığını önemli derecede etkileyeceği düşünülmektedir. Bu nedenle inşaat yıkıntı atıklarının bertaraf edilmesi önem taşımaktadır.
Kamu idaresi cevabında; bulgu konusu hususa ilişkin gerekli işlemlerin yapılacağını belirtmiştir.
Sonuç olarak inşaat yıkıntı atıklarının biriktirilmemesi ve 2013-2023 yılları arasında biriken inşaat yıkıntı atıklarının ise yönetmelik hükümleri doğrultusunda çevreye ve insan sağlığına en az etkiyi bırakacak şekilde bertaraf edilmesi gerekmektedir.