Karar Künyesi
Atıksu Arıtma Tesisleri Arıtma Çamuru Taşıma ve Atık Geri Kazanım/Bertarafı Hizmet Alım İşinde hatalı uygulamalar tespit edilmiştir.
Arıtma Çamuru Taşıma ve Bertarafı Hizmet Alımında Karayolları Mevzuatının İzin Verdiği Azami Ağırlığın Üzerinde Taşıma Yapılması
2023/832303 ihale kayıt numaralı Atıksu Arıtma Tesisleri Arıtma Çamuru Taşıma ve Atık Geri Kazanım/Bertarafı Hizmet Alım İşine ait hakedişlerde karayolları mevzuatının izin verdiği azami ağırlıkların üzerinde taşıma gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 8’inci maddesinde; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının (Mevzuatta yer alan eski adı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı) araçların ağırlık ve boyut kontrollerini yapma veya yaptırma ve denetleme, aykırı görülen hususlarla ilgili olarak sorumlular hakkında idari para cezasına dair tutanak düzenleme görev ve yetkileri arasında sayılmıştır. Mezkûr Kanunun “Araçların Yüklenmesi” başlıklı 65’inci maddesinde; azami yüklü ağırlığın veya izin verilen azami yüklü ağırlığın aşılması halinde aşılan orana göre artan kademede idari para cezası uygulanacağı ve araçların yüklenmesine ilişkin ölçü ve usullerin, ağırlık ve boyut kontrolü usul ve esasları ile tartı toleranslarının Ulaştırma Bakanlığı tarafından yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
2918 sayılı Kanunun 8’inci ve 65’inci maddelerine dayanılarak çıkarılan Araçların Yüklenmesine İlişkin Ölçü ve Usuller ile Tartı ve Boyut Ölçüm Toleransları Hakkında Yönetmelik’in “Araçların ağırlık ve boyut ölçüleri” başlıklı 5’inci maddesinde; karayollarında seyreden araçların yüklü ve yüksüz olarak uyacakları boyutların ve bu araçların karayolu yapısına zarar vermeden güvenle seyredebilecekleri ağırlıkların belirtilen şartlara uygun olmasının zorunlu olduğu belirtilerek, beş veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda azami 40 ton taşınabileceği belirtilmiştir. Yönetmeliğin “Tartı toleransı uygulaması” başlıklı 7’nci maddesinde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 65’inci maddesine göre fazla yükleme oranlarının tespitinde araçların azami ağırlığının %3,75’i ve 500 kilogram artırılması şeklinde tartı toleransı uygulanacağı ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuata göre; beş veya daha çok dingilli yarı römorklu veya römorklu katarlarda azami 40 ton taşınabileceği, buna toplam azami ağırlığın %3,75’i ve 500 kg tartı toleransı ekleneceği belirtilmiştir. Tartı toleransının eklenmesi sonucunda azami 40 ton ağırlığında karayoluna çıkabilecek bir araç 42 ton üzerinde taşımada bulunursa idari para cezası uygulanacağı anlaşılmaktadır.
Atıksu Arıtma Tesisleri Arıtma Çamuru Taşıma ve Atık Geri Kazanım/Bertarafı Hizmet Alım İşine ait Özel Teknik Şartnamenin “Arıtma Çamuru Tartımı ve Nakliyesi” başlıklı 5’inci maddesinde; “Yüklenici Karayolları Trafik Kanunu, Karayolu Taşıma Kanunu ve bunlara bağlı tüm mevzuat hükümlerine, Mersin Emniyet Müdürlüğü ve ilgili Şube Müdürlükleri ile İl Trafik Komisyonunun uygulanmasını istediği hususlara uymak, gerekli izinlerin alınarak uygulattırmak ve gereklerini yapmak zorundadır. Mersin Valiliği tarafından belirlenecek yaz- kış lastik uygulamasına göre doğru lastik kullanımının sağlanmasından yüklenici sorumludur. Doğru uygulamanın yapılmaması sebebiyle araçlara kesilen her türlü cezai ve yasal uygulamalardan yüklenici sorumludur<span>.” denilmektedir.</span>
Söz konusu hizmet alımına ilişkin hakedişlerin incelenmesi neticesinde; mevzuata ve ihale dokümanına aykırı olarak, araçların mevzuatın izin verdiği azami ağırlıkları ihlal edecek şekilde arıtma çamuru taşımasında bulunduğu tespit edilmiştir. Nakliye hizmetinde çalışan araçların ruhsatları incelendiğinde azami 40 ton katar ağırlığında taşıma gerçekleştirebileceği, bu ağırlığa %3,75 ve 500 kg tartı toleransı eklendiğinde 42 ton azami ağırlıkla karayoluna çıkabileceği görülmüştür. Hizmet alımı kapsamında gerçekleştirilen toplam 4 hakedişte 442 sefer arıtma çamuru taşıması gerçekleştirildiği, bu seferlerden 299’unda 42 tonun aşıldığı tespit edilmiştir.
Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; azami ağırlıkların ihlal edilmemesi yönünde yüklenici firmaya bildirimde bulunulduğu ve konuya gereken hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak; karayollarında, can ve mal güvenliği yönünden trafik güvenliğinin tehlikeye atılmaması ve araçların karayolu yapılarında güvenle ve yapıya zarar vermeden geçebilmeleri için saptanan toplam azami ağırlıkların ihlal edilmemesi, yer verilen mevzuat ve ihale dokümanına uyulmasını teminen, söz konusu hizmet alımı kapsamında nakliye hizmeti sunan araçların azami ağırlıkları aşmaması gerekmektedir.
Nakliye Hizmetinde Kullanılan Taşıtların Tartım İşlemlerinin Teknik Şartnameye Aykırı Olması
Arıtma çamurlarının taşınmasında kullanılan araçların, hakediş ödemesine esas taşınan arıtma çamurunun ağırlığının tespiti için yapılan boş tartım işlemlerinin işin teknik şartnamesine aykırı olacak şekilde yapıldığı tespit edilmiştir.
Atıksu Arıtma Tesisleri Arıtma Çamuru Taşıma ve Atık Geri Kazanım/Bertarafı Hizmet Alım İşine ait Özel Teknik Şartnamenin “Arıtma Çamuru Tartımı ve Nakliyesi” başlıklı 5’inci maddesinde; tesislerde oluşan arıtma çamurlarının yüklenici tarafından nakledilebilmesi için nakliye kamyonunun tesise gelmeden önce %100 boş olarak tartım işleminin yapılmış olması gerektiği ve bu durumun sağlanamaması durumunda aksaklık giderilene kadar tesisten araç çıkışına izin verilmeyeceği belirtilmiştir.
Karaduvar ve Silifke Atık Arıtma Tesislerinde yer alan kantar tartım fişleri üzerinde yapılan incelemede; nakliye hizmetinde kullanılan araçların boş ağırlıklarının tespitinin 2021 yılına ait olduğu ve ayrıca boş tartım gerçekleştirilmediği görülmüştür. Bulgu konusu hizmet alımı ihalesi öncesinde 2021/328578 ihale kayıt numaralı “Atıksu Arıtma Tesislerin Arıtma Çamuru Taşıma ve Bertarafı Hizmet Alım İşi” kapsamında mevcut ihalede yer alan araçların aynılarının çalıştırıldığı, bu araçların 2021 yılı işi kapsamında boş tartım ağırlıklarının baz alınarak, mevcut ihaleye ait hakediş ödemesine esas olacak arıtma çamuru ağırlıklarının tespitinde kullanıldığı görülmüştür.
Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; tartım işlemlerinin şartnameye uygun olarak yapılmaya başlandığı ifade edilmişse de gönderilen kantar fişinden yapılan boş tartım işleminin 2021 yılına ait olduğu görülmektedir. İdare tarafından herhangi bir düzeltici işlem tesis edilmemiştir.
Sonuç olarak; söz konusu hizmet alımı kapsamında, yükleniciye hakedişlerde yapılan ödeme, nakliyesi ve bertarafı gerçekleştirilen arıtma çamuru ağırlığı üzerinden (ton başına birim fiyatlı iş) ödenmektedir. Hakedişlerin sağlıklı düzenlenmesi açısından işin teknik şartnamesinde de belirtildiği üzere nakliye hizmeti sunan araçların her bir taşıma seferi öncesinde boş olarak tartımının yapılarak, taşınan arıtma çamuru ağırlığının tespit edilmesi gerekmektedir.
Araç Takip Sistemi Kurulmamış Taşıtların Nakliye Hizmetinde Kullanılması
Arıtma çamuru nakliyesinde kullanılan beş aracın yalnızca ikisinde araç takip sisteminin kurulu olduğu tespit edilmiştir.
Söz konusu hizmet alım işine ait Özel Teknik Şartnamenin “Arıtma Çamuru Tartımı ve Nakliyesi” başlıklı 5’inci maddesinde; çamur naklini yapacak olan araçlara yüklenici tarafından GPS araç takip sistemi kurulacağı, çamur çekimi yapılan her bir arıtma tesisinde İdarenin yetkilendirdiği tesis sorumlusuna ait bilgisayara takip sistemi yazılımı kurularak kullanıcı şifrelerinin teslim edileceği, araç takip sistemine ve raporlamalarına sözleşmenin bittiği tarihten itibaren en az 60 iş günü süre ile daha İdare erişimine açık olacağı, araç takip sistemi giderlerinin tamamının yükleniciye ait olacağı ve ayrıca araç takip cihazının çalışma verilerinin rapor şeklinde alınabilir olacağı ve bu durumun sağlanamaması durumunda aksaklık giderilene kadar tesisten araç çıkışına izin verilmeyeceği belirtilmiştir.
Yukarıda yer verilen denetim tespiti üzerine İdare tarafından; araç takip cihazı bulunmayan araçlarla ilgili işin sözleşmesine göre yükleniciye cezai işlem uygulandığı ifade edilmiştir.
Sonuç olarak; söz konusu hizmet alımı işinde, nakliye ve bertaraf işlemlerinin idare tarafından izlenebilmesi ve denetiminin gerçekleştirilebilmesi için işin teknik şartnamesinde düzenlenen araç takip sisteminin tüm araçlara kurulmasının sağlanması gerekmektedir.