Bayraklı Belediyesi tarafından bankalardan alınmış kredilere ilişkin faiz giderlerinin tahakkuk zamanı beklenmeden doğrudan kredinin alındığı yılın faaliyet gideri olarak kaydedildiği ve bu işlemlerde hatalı olarak 381 - 481 Gider Tahakkukları hesaplarının kullanıldığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde; dönemsellik kavramı, idarelerin faaliyetlerinin belirli dönemlerde raporlanacağı

ve her dönemin faaliyet sonucunun diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanması gerektiği şeklinde açıklanmıştır.

Anılan Yönetmelik’in “Faiz giderleri ve faiz gelirleri” başlıklı 36’ncı maddesinde; kamu idarelerinin yaptıkları borçlanmalar dolayısıyla tahakkuk eden faizlerin, ilgili oldukları dönemlere gider yazılacağı ifade edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 381 Gider Tahakkukları Hesabına dair “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 290’ıncı maddesinde;

“(1) Uzun veya kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içinde yer alan, iç ve dış malî borçlara ilişkin olarak ay sonlarında tahakkuk ettirilen ve gelecek aylarda ya da içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenecek olan işlemiş faiz tutarı ile kuponlu tahvillerin gelecek aylarda ya da takip eden yılda kupon ödemesi yapılacak işlemiş faiz tutarı bu hesaba kaydedilir. Aralık ayına ait olarak tahakkuk ettirilen faiz gideri borçlarından takip eden faaliyet dönemi içinde ödenmesi gerekenler geçici mizandan önce bu hesaba kaydedilir.

(2) Dönem sonunda, uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesabında yer alıp, ödeme zamanına bir yıldan az süre kalan tutarlar bu hesaba aktarılır.

…” denilmektedir.

Aynı Yönetmelik’in hesabın işleyişine ilişkin 291’inci maddesinde; uzun veya kısa vadeli borçlara ilişkin ay sonlarında tahakkuk ettirilen ve gelecek aylarda ödenecek olan işlemiş faiz tutarlarının 630 Giderler Hesabına borç, 381 Gider Tahakkukları Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir.

Mezkur Yönetmelik’in 481 Gider Tahakkukları Hesabının niteliğine ilişkin 338’inci maddesinde; bu hesabın tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde ödenebilir duruma gelecek olan borçların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Aktarılan mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; idarelerin borçlanmalarına ilişkin faiz giderlerinin borçlanma sözleşmesi imzalandığı anda peşinen giderleştirilemeyeceği anlaşılmaktadır. Ödeme planlarında belirtilen faiz tutarları; ay sonlarında doğrudan ödenecekse 630 Giderler Hesabının kullanılması yeterli olmakla beraber, sonraki aylarda ya da faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenecekse tahakkuk eden kısım için 381 Gider Tahakkukları

Hesabına kayıt yapılması gerekmektedir. Zira borçlanmalara ilişkin faiz giderleri, süreye bağlı edimler olup, ödeme planlarında belirtilen aylar itibariyle tahakkuk etmektedir.

Diğer taraftan, banka kredilerine ilişkin taksitlerin erken ödemesi söz konusu olduğunda bir miktar faiz indirimi söz konusu olacağından tahakkuk eden faiz tutarlarının aylar itibarıyla kayıt altına alınması faiz giderlerinin doğru izlenmesini sağlamaktadır. Ancak sonraki ay veya yıllarda tahakkuk edecek olan faiz giderlerinin toplu olarak borç sözleşmesi yapıldığı anda gider yazılması, mali tablolardaki faaliyet giderlerinin gerçek değerinden fazla görünmesine sebep olacak, ayrıca olası bir erken ödeme halinde giderleştirilmiş tutarlardan daha az bir faiz gideri meydana gelecektir.

Yapılan incelemeler neticesinde, Belediye tarafından yıl içerisinde ve geçmiş yıllarda alınıp ödemeleri süren kredilerin faiz giderlerinin tamamının sözleşmelerin yapıldığı sırada giderleştirildiği ve bu tutarların ay sonları beklenmeden 381 - 481 Gider Tahakkukları hesaplarına kaydedildiği tespit edilmiştir.

Mevcut kredi sözleşmelerinin ödeme planları üzerinde yapılan hesaplamalar doğrultusunda 2018 yıl sonu itibarıyla banka kredi faizlerinin tahakkukları açısından 381 Gider Tahakkukları Hesabının bakiyesinin 5.030.640,47 TL olması ve 481 Gider Tahakkukları Hesabının ise bakiye vermemesi gerekmektedir.

2018 yılında alınan ve geçmiş yıllarda alınıp 2018 yılında ödemesi süren kredi sözleşmelerinin ve bunlara ilişkin yapılandırmaların muhasebeleştirmeleri sırasında yapılan hatalar neticesinde;

• 381 Gider Tahakkukları Hesabının bilançoda olması gerekenden 10.654.272,91 TL,

  
  

• 481 Gider Tahakkukları Hesabının bilançoda olması gerekenden 11.926.896,67 TL,

  
  

• 630.04.02.09.01 TL Cinsinden Diğer İç Borç Faiz Giderleri Hesabının faaliyet sonuçları tablosunda 10.099.495,35 TL,

fazla göründüğü, ayrıca söz konusu banka kredilerinden, vadesinden önce ödeme yapılan tutarlardan ötürü alınan indirimlerin muhasebeleştirmelerine ilişkin kayıtlarda 600.05.01.09.99 Diğer Faizler Hesabının gereksiz kullanımlarına sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Borçlanmalar sebebiyle tahakkuk eden faizlerle ilgili 381 ve

481 Gider Tahakkukları hesapları Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından kullanılmaktadır. Yeni borçlanmalar sebebiyle tahakkuk edecek faizler için ilgili oldukları dönemlere gider kaydı yapılacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında bulgu konusu tespitlere iştirak edilerek, bundan sonraki borçlanmalarda tahakkuk edecek faizler için dönemsellik ilkesine uygun gider kayıtlarının yapılacağı ifade edilmektedir. Ancak bulguda belirtilen hata ve eksiklikler İdarenin 2018 yılı mali tablolarını etkilemektedir. Bu kapsamda; 381 Gider Tahakkukları Hesabı bilançoda 10.654.272,91 TL, 481 Gider Tahakkukları Hesabı bilançoda 11.926.896,67 TL ve 630 Giderler Hesabı faaliyet sonuçları tablosunda 10.099.495,35 TL tutarında hata barındırmaktadır. Söz konusu hesaplar bakımından İdarenin mali tabloları doğru ve güvenilir veri içermemektedir.