Kurum gelirlerine yönelik tahsilat ve takibat işlemlerinin etkin bir şekilde yerine getirilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde, her türlü kamu kaynağının elde edilmesinde görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik,

verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesi için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu olduğu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda oldukları düzenlenmiştir.

Anılan Kanun’un 11’inci maddesinde, üst yöneticilerin, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesini sağlamaktan, malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi, izlenmesi ve kanunlar ile Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen görev ve sorumlulukların yerine getirilmesinden mahallî idarelerde meclislerine karşı sorumlu oldukları ifade edilmiştir.

Yine üst yöneticilerin bu sorumluluğun gereklerini harcama yetkilileri, malî hizmetler birimi ve iç denetçiler aracılığıyla yerine getirecekleri belirtilmiştir.

Mali Hizmetler Müdürlüğü Görev ve Çalışma Esasları Yönetmeliği’nin 6/1-(e) maddesinde; ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek Müdürlüğün görevleri arasında sayılmış olup,

Aynı Yönetmelik’in 10’uncu maddesinde ise Gelir Şefliğinin 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu gereği hazırlanan ve Belediye Meclisi tarafından kabul edilen Gelir Tarifesi’ne uygun olarak her türlü vergi, resim, harç ve diğer gelirlerin tahakkuk ve takip işlemlerini yapmak ve bu kapsamda aşağıda sayılan görevlerden sorumlu olduğu ifade edilmiştir;

• 2464 sayılı Kanun’un 12-16 maddelerine istinaden ilan ve reklam vergileri ve 17-22 maddeleri gereli eğlence vergilerini tarh ve tahakkuk ettirmek,

• Denetimlerini yaparak dönem içerisinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen mükelleflere 213 sayılı Vergi Usul Kanunu gereğince yoklama fişi tanzim ederek re'sen beyan oluşturmak, vergi ve ceza ihbarnameleri düzenlemek ve ilgililerine tebliği sağlamak,

• 2464 sayılı Kanun’un 29-33 maddeleri gereği olarak haberleşme vergileri beyanını kabul ederek tarh ve tahakkuk ettirmek,

• 2464 sayılı Kanun’un 52-57 maddelerine istinaden işgal harcını tarh ve tahakkuk ettirmek,

• 2464 sayılı Kanun’un 79’ncu maddesi gereği bina inşaat harçları ve kayıt suret harçları, 80’inci maddesine istinaden imarla ilgili harçlardan parselasyon harcı, ifraz ve tevhit harcı, plan ve proje harcı, zemin açma izni ve toprak hafriyat harcı ve yapı kullanma izni harçlarını, 82’nci maddesi gereği olarak muayene ruhsat ve rapor

  
  

  harçlarını, 83’üncü maddesi gereği olarak sağlık belgesi harçlarını tarh ve tahakkuk ettirmek,

• Beyana dayalı vergi ve harçların kontrolü, takibi ve kaçakları yoklama memurlarınca yerinde yoklama fişi ile tespit edilerek tarh ve tahakkuk ettirmek,

• 2464 sayılı Kanun’un 86-94’üncü maddeleri gereğince Harcamalara Katılma Paylarının tarh ve tahakkukunu düzenlemek, 213 sayılı Kanun dahilinde ilgililerine tebliğini sağlamak.

Kurum gelirlerinin tahakkuk, tahsilat ve takip süreçlerinin etkinliğinin incelenmesi maksadıyla 31.12.2021 itibariyle Kurumun; su ve atıksu, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, ilan ve reklam vergisi, eğlence vergisi, katı atık bedeli, hasar bedeli, para cezası alacakları, kira alacakları, ecrimisil alacakları, taksi çalışma ruhsat harcı, dolmuş çalışma ruhsat harcı ve diğer alacak kalemlerine ilişkin vadesi geçmiş 20.806.772,86 TL (gecikme faizi dahil) alacağının bulunduğu, söz konusu alacaklarından 16.211.986,27 TL için takibata yönelik hiçbir hukuki sürecin başlatılmadığı tespit edilmiştir.

Kuruma ait alacak kalemlerinden önemli bir kısmının 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun kapsamında olduğu ve bu Kanun hükümleri doğrultusunda takip ve tahsil süreçlerinin işletilmesi gerektiği bu kapsamda söz konusu alacaklara ilişkin tahakkuk ve tahsil zamanaşımı sürelerinin beş yıl olduğu, alacakların takibinden sorumlu olan Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından bilinmesi ve zamanaşımını durduran ve kesen süreçlerin yine aynı birim tarafından takip edilmesi gerekmektedir.

Alacakların bir kısmının ise su ve atıksu ile kira alacakları gibi genel hükümler çerçevesinde İcra ve İflas Kanunu hükümlerine göre takip edilmesi gereken alacaklar olduğu görülmekle birlikte Borçlar Kanunu çerçevesinde on yıllık zamanaşımına tabi olduğu hususu gözetilerek benzer şekilde söz konusu alacaklara yönelik takip süreçlerinin de zamanaşımı kurumunun dikkate alınarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Kurumun gelir unsurlarından vadesi geçmiş olanların farklı mevzuatlara tabi olduğu buna bağlı olarak da farklı zamanaşımı süreleri öngörüldüğü hususu gözden kaçırılmaması gerekmekte olup aksi halde zamanaşımına uğramış bir borcun ise eksik borç haline dönüşeceği dolayısıyla borçlunun sadece kendi isteğiyle borcunu ifa ettiği zaman, borcun tahsil edilebileceği alacak takibinden sorumlu Müdürlük tarafından dikkatten kaçmamalıdır.

Denetim tespiti sonrasında, ödeme emri gönderilen alacaklara ilişkin hukuki süreçlerin başlatılmasına yönelik Hukuk İşleri Müdürlüğüne gerekli yazıların yazıldığı Kurum tarafından belirtilmiş olup diğer alacaklara yönelik iş ve işlemlerin gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

Bu itibarla; Kurum tarafından gerçekleştirilen ve duraksama imkanı olmayan kamu hizmetlerinin finansmanı için önceki dönemlerde tahakkuk etmiş ve vadesi geçmesine rağmen tahsil edilememiş Kurum alacaklarından hukuki takibat başlatılmayanlara yönelik yukarıda izah edilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar çerçevesinde özellikle zamanaşımı süreleri de dikkate alınarak tahsilat ve takibat süreçlerinin başlatılması gerekmektedir.