Büyükşehir Belediyesi gelir hesapları ve tarife cetvellerinin incelenmesi sonucunda; etkinlik salonlarının dernek ve vakıflar ile kamu kurum ve kuruluşlarına mevzuata aykırı olarak indirimli kullandırıldığı tespit edilmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun “Ücrete tabi işler” başlıklı 97’nci maddesinde, belediyelerin bu Kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkili olduğu, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde de, kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek yetkisinin belediye meclisinde olduğu hüküm altına alınmıştır.

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1’inci maddesinde ise; belediye ve bağlı kuruluşlarının da içinde bulunduğu kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde herhangi bir kişi veya kurum lehine indirimli veya ücretsiz tarife uygulanamayacağı belirtilmiş, altıncı fıkrasında ise birinci fıkra hükmünden muaf tutulacak kişi ve kurumları tespit etmeye Cumhurbaşkanı’nın, 4736 sayılı Kanun’da 02.07.2018 tarih ve 698 sayılı KHK ile yapılan değişikliğin yürürlük tarihinden önce Bakanlar Kurulunun yetkili olduğu ifade edilmiştir.

Kanunun yayımı tarihinden itibaren birçok Bakanlar Kurulu Kararı çıkarılmış ve çeşitli kişi ve kurumlara muafiyetler tanınmıştır. 4736 sayılı Kanun sonrasında çıkarılan Bakanlar Kurulu kararları her işlem için ayrıntılı şekilde düzenlenmiş, Kanun’a ilişkin uygulamanın tam olarak yerine getirilebilmesi için hizmetten yararlanmada kamu-özel ayrımı bile yapılmamıştır. Kanun’un yayımı tarihinden itibaren Bakanlar Kurulunca çıkarılan muafiyet kararlarında belediye personeli ve yakınlarına, kamu kurum ve kuruluşlarına veya kamuya yararlı dernekler ile vergi muafiyeti tanınan vakıflara özgü genel bir muafiyet kararı bulunmamaktadır.

Ancak Manisa Büyükşehir Belediyesinin 2022 yılı Gelir Tarifesinin incelenmesi neticesinde; Kültür ve Sosyal İşler Daire Başkanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren toplam sayısı 7 adet olan etkinlik, fuaye, konferans ve sergi salonlarının dernek ve vakıflara %30, kamu kurum ve kuruluşlarına %50 indirimli olarak kullandırılacağı belirtilmiştir.

4736 sayılı Kanun’un 1’inci maddesi gereğince belediyenin işlettiği etkinlik salonlarının kiralama hizmetinin, herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmak suretiyle sunulması ancak Cumhurbaşkanı Kararı ile verilmiş muafiyet hükmü ile mümkün olacaktır. Ancak bu konuda alınmış herhangi bir karar da mevcut olmadığı görülmüştür.

Sonuç olarak, Cumhurbaşkanı Kararı ile verilmiş herhangi bir muafiyet hükmü olmadan

yukarıda bahsedilen hizmetlerin Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından belirlenen bir ücret tarifesi uyarınca çeşitli dernek, vakıf ve kurumlara indirimli sunulması hem mevzuata aykırılık oluşturmakta, hem de belediye gelirlerinin artışına engel olduğu düşünülmektedir.

Kamu İdaresi tarafından verilen cevapta; söz konusu indirimlerin 5393 sayılı Kanun'un 18'inci maddesi gereğince belediye meclisi tarafından düzenlenen ücret tarifesi ile yapılabileceği, ayrıca bu indirimlerin 4736 sayılı Kanun'un 1'inci maddesinde bahsedilen ticari indirim kapsamında olduğu, yapılan ticari indirimler ile indirimlerden yararlananların sayısının artırılarak belediye gelirlerinin artırılmasının amaçlandığı belirtilmiştir.

Her ne kadar İdare tarafından söz konusu indirimlerin meclis tarafından yapılabileceği ifade edilmiş olsa da, Belediye meclislerinin yetkileri kanunla belirlenmiş olup söz konusu meclisler ancak kendilerine verilen yetki çerçevesinde karar alabilirler. Belediye meclisi kanunla kendisine yetki verilmeyen bir konuda karar alamayacağı gibi kanunların açık hükmüne aykırı karar da alamazlar. Kamu kurumları dahi kendileri hakkında muafiyet hükmü olmaksızın diğer kamu kurumlarınca üretilen mal ve hizmetlerden indirimli veya ücretsiz yararlanamazken, dernek ve vakıfların bu haktan faydalandırılması mümkün değildir.

Bununla birlikte; gelir tarifesinde yapılan indirimlerin ticari indirim kapsamında değerlendirilebilmesi için indirim kararına yönelik işletmecilik gereği yapılmış somut çalışmaların olması ve tesislerden yararlanan herkesin aynı düzeyde fayda sağlanmasının hedeflenmesi gerekmektedir. 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğinde (Seri No: 31) konuya ilişkin olarak; belediyelerin harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaları mümkün bulunmakla beraber, ücretlerin hizmetten faydalananlardan yapılan hizmetin maliyeti göz önünde bulundurularak adalet, eşitlik ve genellik prensiplerine uygun olarak tespit edilmesi gerekmekte olduğu da açıkça belirtilmiştir. Ancak İdarece yapılan söz konusu uygulama ile tesislerden yararlananlara ilişkin farklı ücret tarifeleri uygulanarak adalet, eşitlik ve genellik prensiplerine aykırılık oluşturulduğu görülmüştür. Bu nedenle de yapılan indirimlerin ticari inidirim kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

Ayrıca verilen cevapta, etkinlik, fuaye, konferans ve sergi salonlarının indirimli olarak kullandırılması sonucunda Belediye gelirlerinin artırılmasının amaçlandığı ifade edilmiş olmakla beraber, belediye tarafından söz konusu yerlerden elde edilen gelirlerin arttığına ilişkin herhangi bir belge tarafımıza sunulmadığı gibi yapılan denetimler sonucunda belediyenin gelir

kaybına uğradığı görülmüştür.

Bu itibarla, Cumhurbaşkanı Kararı ile verilmiş herhangi bir muafiyet hükmü olmadan yukarıda bahsedilen hizmetlerin Belediye Meclisi tarafından belirlenen bir ücret tarifesi uyarınca çeşitli kişi, dernek, vakıf ve kurumlara indirimli veya ücretsiz sunulması mevzuata aykırılık oluşturmakta belediye gelirlerinin de artışına engel olmaktadır.