Bandırma Belediyesi 2018 yılı kesin mizan kayıtlarının incelenmesi neticesinde, İller Bankası Anonim Şirketi sermayesine iştirak edilen tutarların takip edildiği 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı ile mevcut ortaklık payı tutarlarının uyuşmadığı tespit edilmiştir.

6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun’un “Ortaklık yapısı ve sermaye” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“(1)Bankanın ortakları il özel idareleri ve belediyelerdir.

(2)Bankanın sermayesi 9.000.000.000 (dokuz milyar) Türk Lirasıdır. Bu sermaye Cumhurbaşkanı kararı ile beş katına kadar artırılabilir.

3)Sermaye tavanına ulaşıncaya kadar Bankanın ödenmiş sermayesine aşağıdaki kaynaklar eklenir:

1. 2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna göre her ay Maliye Bakanlığı ve İller Bankası tarafından dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık olarak yüzde iki oranında kesilecek miktarlar.

2. Bankanın vergi ve diğer yasal yükümlülükler düşüldükten sonraki yıllık safi kârından yüzde otuz oranında ayrılacak pay.

3. Diğer mevzuat hükümleri ile Banka sermayesine aktarılması uygun görülen paralar ile sermayeye eklenmek üzere yapılacak her türlü yardım ve bağışlar.” denilmek suretiyle bankanın ortaklarının il özel idareleri ve belediyeler olduğu ve sermaye tavanına ulaşıncaya kadar söz konusu ortaklara dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık % 2 oranında kesilecek miktarların ödenmiş sermayesine ekleneceği belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının niteliğine ilişkin 178’inci maddesinde;

“Bu hesap, kanuni yetkilere dayanılarak mali kuruluşların sermayesine iştirak edilen tutarlar ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan tutarlar ile bu kuruluşlara ikrazen verilen ve mahsup edilen tutarların izlenmesi için

kullanılır.”,

“Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 179’uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde;

“Mali kuruluşların gerek nominal sermaye ve gerekse ayni sermaye transferi şeklindeki iştirakler gerçeğe uygun değeri ile bu hesaba kaydedilir. Sermayesine iştirak edilen mali kuruluşlara nakdi veya ayni sermaye şeklindeki katılımların bu hesapta kayıtlı tutarların ilgili mali kuruluşların öz kaynak hesaplarında karşılık olarak yer alan tutarlarla eşit olması gerekir. Sermaye iştiraklerinin enflasyon düzeltmesi işlemine tabi tutulması sonucu ortaya çıkan değer artışları da ilgili mali kuruluşların kayıtlarına uygun olarak bu hesaba kaydedilir. Değerleme artışlarının birbirine uygun şekilde hesaplara yansıtılmasında ilgili mali kuruluşun enflasyon düzeltmesi işlemi sonucu ortaya çıkan yeni değerler esas alınır. Mali kuruluşlarca yapılan enflasyon düzeltmesi işlemlerine ilişkin belgeler kuruma gönderilir. Muhasebe birimi sermaye hareketlerine ilişkin bu belgeleri esas alarak muhasebeleştirme işlemlerini yapar. Enflasyon düzeltmesi ve sermaye hareketlerine ilişkin belgelerin birer nüshası muhasebeleştirme belgesine eklenir.”,

“Hesabın işleyişi” başlıklı 180’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise;

“1 - Ödeneğine dayanılarak nakden verilen sermaye bir taraftan bu hesaba borç, 103- Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830- Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir…” denilmek suretiyle hesaba ilişkin işlemler ile hesaba hangi durumlarda borç kaydının yapılacağı düzenlenmiştir.

İller Bankası Belediye Bilgi ve Veri Bankası sisteminden alınan ve Bandırma Belediyesinin sermaye iştiraklerini gösteren dokümanlar incelendiğinde; Bandırma Belediyesi tarafından 01.01.2007-31.12.2018 tarihleri arasında İller Bankası sermayesine iştirak edilen toplam tutarın 9.294.248,82 TL olduğu ancak Bandırma Belediyesine ait yıl sonu mali tablolarda 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı bakiyesinin 4.634.447,51 TL olduğu anlaşılmaktadır.

Sonuç olarak, Bandırma Belediyesi tarafından İller Bankasının sermayesine iştirak edilen tutarların tamamının 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında izlenmemesi neticesinde bilançoda toplam 4.659.801,31 TL’lik hataya sebebiyet verildiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemiz kayıtları geçmişe dönük olarak incelendiğinde

‘ortaklık payı’ kesintisi İller Bankası hissemizden en son 2011 yılı Temmuz ayında kesilmiş ve muhasebe kayıtlarımıza işlendiği görülmüş olup bu tarihten sonra hiçbir kesinti yapılmamıştır.

Kesinti yapılmadığı için 240-Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kayıt yapılmamıştır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında ortaklık payı kesintisinin İller Bankası hissesinden en son 2011 yılı Temmuz ayında kesilmiş olduğunu belirtilmiş ise de; İller Bankası Belediye Bilgi ve Veri Bankası sisteminden alınan ve Bandırma Belediyesinin sermaye iştiraklerini gösteren dokümanlar incelendiğinde, Bandırma Belediyesi tarafından 01.01.2007- 31.12.2018 tarihleri arasında İller Bankası sermayesine iştirak edilen toplam tutarın 9.294.248,82 TL olduğu anlaşılmıştır. Dolayısıyla kamu idaresi cevabı bulgu konusunu karşılamamaktadır.

2018 yılı Bilançosunun bulguda konu edilen hesap itibariyle hatalı bilgi sunuyor olduğu yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.