Mücavir alan içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapı veya şebekelerinde kullanılan kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin Kurum tarafından ilçe belediyelerine aktarılmadığı görülmüştür.

Sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerecin taşınmazlardan geçirilmesiyle ilgili geçiş haklarını, bu haklara ilişkin ücret tarifelerini, geçiş hakkını kullanacak işletmeciler ile geçiş hakkı sağlayıcılarının yükümlülüklerini kapsayan “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” 27.12.2012 tarih ve 28510 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Anılan Yönetmelik’in 9’uncu maddesinde; geçiş hakkı sağlayıcısı tarafından, geçiş hakkını kullanan işletmeciden talep edilen geçiş hakkı ücretinin, yine bu Yönetmelik’in ekinde yer alan Geçiş Hakkı Ücret Tarifesi Üst Sınırları Tablosunda belirtilen fiyatları aşamayacağı hüküm altına alınmıştır. Söz konusu Tablo incelendiğinde, büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde kalan ve büyükşehir belediyelerinin tasarrufunda ve/veya sorumluluğunda olan yerler ile büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde kalan ve ilçe belediyelerinin tasarrufunda ve/veya sorumluluğunda olan yerlere yönelik olarak farklı tarifelerin belirlendiği görülmüştür. Yönetmelik ekinde ilçe belediyelerinin sorumluluğunda bulunan yerler ayrı olarak düzenlendiğinden ilçe belediyelerinin sorumluluğunda bulunan yerlere ilişkin tahakkuk edecek geçiş hakkı bedelleri ilgili ilçe belediyesine aktarılmalıdır.

Yapılan incelemede, ilçe belediyelerinin sorumlu olduğu yerlerden elde edilen geçiş hakkı ücretlerinin ilgili ilçe belediyelerine aktarılmadığı görülmüştür. Aşağıdaki tabloda Kurum tarafından tahakkuk ve tahsil edilen geçiş hakkı bedelleri yer almaktadır. Tablodan da görüleceği üzere, Kurum 2017-2020 yılları arasında toplam 1.793.949,33 TL geçiş hakkı bedeli tahsil etmiştir.

Tablo 9: 2017-2020 Yıllarına İlişkin Geçiş Hakkı Bedelleri Tahakkuk ve Tahsilat Tablosu (TL)

Belediye tahakkuk ve tahsilatını gerçekleştirdiği bu gelirin tamamına sahip olmayıp ilçe belediyelerinin yetki alanlarında bulunan altyapı geçiş hakkı bedellerini ilçe belediyelerine aktarmalıdır. Söz konusu husus 2018 yılı Sayıştay Denetim Raporunda bulgu konusu yapılmış olmasına rağmen Kurum tarafından halen ilçe belediyelerine herhangi bir pay aktarımı yapılmadığı görülmüştür.

Kurum tarafından, 24.12.2020 tarih ve 31344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in 14/3’üncü maddesinde yapılan değişiklik uyarınca; 24.12.2020 tarihinden önceki tarihlerde geçiş hakkı karşılığında işletmecilerce tesis edilen elektronik haberleşme alt yapısı ile bu tarihten sonra sorumluluk alanlarına göre büyükşehir belediyesince kazı ruhsatı verilerek (geçiş hakkı karşılığında) işletmecilerce tesis edilecek/edilen elektronik haberleşme alt yapıları için geçiş hakkı bedellerinin büyükşehir belediyesinin tasarrufunda olduğundan bahisle bu bedellerin ilçe belediyelerine gönderilemeyeceği ifade edilmiştir.

Ancak yapılan değerlendirmede, Kurumun savunmalarına esas teşkil eden “Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in 14/3’üncü maddesindeki düzenlemenin geçiş hakkı bedeline değil kazı bedeline ilişkin olduğu görülmektedir. İşin doğası gereği birbirine çok yakın bir mahiyet arz etmiş olsa

dahi geçiş hakkı bedeli ile kazı bedeli farklı mevzuatlarda düzenlenmiş birbirinden farklı gelir unsurlarıdır.

Nitekim geçiş hakkı bedeli Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’te değil Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik’te düzenlenmiştir. Bu Yönetmelik’in 9’uncu maddesine istinaden düzenlenen tabloda, büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde kalan ve büyükşehir belediyelerinin tasarrufunda ve/veya sorumluluğunda olan yerler ile büyükşehir belediyeleri sınırları içerisinde kalan ve ilçe belediyelerinin tasarrufunda ve/veya sorumluluğunda olan yerlere yönelik olarak farklı tarifelerin belirlendiği görülmüştür. Bu minvalde, ilçe belediyelerinin sorumluluğunda bulunan yerler ayrı olarak düzenlendiğinden ilçe belediyelerinin sorumluluğunda bulunan yerlere ilişkin tahakkuk edecek geçiş hakkı bedelleri ilgili ilçe belediyesine aktarılmalıdır.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, Büyükşehir Belediyesi tarafından tahakkuk ve tahsil edilen geçiş hakkı bedelleri tasarruf/sorumluluk alanlarına göre ilçe belediyelerine dağıtılmalıdır. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.