Kurum tarafından tahsil edilen güvence bedellerinin doğru şekilde güncellenmediği, bu tutarlar ilgililerine ödenirken hatalı tutar üzerinden işlem yapıldığı, bu itibarla güvence bedellerinin izlendiği Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabının gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 23’üncü ve Ek 5’inci maddelerine dayanılarak çıkarılan KASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nde teminat abonenin su tüketim miktarına göre alınan ve tasfiye sonrası iade edilecek olan güvence bedeli olarak tanımlanmıştır.

Yönetmelik’in “Su Teminatı (Güvence Bedeli, Depozito)” başlıklı 26’ncı maddesinde; sözleşme imzalayan her aboneden “teminat” alınacağı, teminat bedellerinin abone türlerine göre her yıl için KASKİ Genel Kurulunca belirleneceği, güvence bedelinin tek seferde defaten alınacağı ve aboneye iadesinde borçları varsa mahsuplaşılarak ödeme yapılacağı hüküm altına alınmıştır.

Belediye Su ve Kanalizasyon Hizmetlerinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Belediye Su ve Kanalizasyon

Hizmetlerinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’e güvence bedellerine ilişkin önemli eklemeler yapılmıştır.

09.08.2022 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren bu düzenlemelere göre, belediye ve bağlı kuruluşlar, başvuru sahiplerinin su ve atıksu hizmetlerine ilişkin ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeme riskine karşılık sözleşme yaparken nakit ya da banka kesin teminat mektubu olarak güvence bedeli talep edebileceklerdir.

Ayrıca, abonelerden güvence bedeli alınıp alınmayacağı ile güvence bedelinin ödeme şekli, zamanı ve yöntemi gibi hususların sözleşme kapsamında açıkça belirtilmek şartıyla serbestçe belirleneceği; güvence bedelinin, başvuranın mensubu olacağı abone grubunda üç tahakkuk döneminde tüketilen ve/veya deşarj edilen ortalama su miktarı ile su birim m³ fiyatının çarpılması suretiyle elde edilen toplam bedeli aşmayacak şekilde belirleneceği, kademeli tarife uygulanan başvuran için tarifesindeki en alt kademenin esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Anılan bu Yönetmelik ile ayrıca güvence bedelinin iadesinin nasıl yapılacağı da açıkça düzenlenmiştir. Bu hükme göre, abonelik sözleşmesi sona eren veya müşterinin muvafakati ile mekanik sayacı ön ödemeli sayaç ile değiştirilen abonenin güvence bedelinin iadesinde; su ve atıksu hizmetlerinin verildiği yerdeki son endeks okuma bilgileri aboneye bildirildikten sonra, nakit tahsil edilen güvence bedeli Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle iadenin yapılacağı ay itibarıyla güncellenmesi ve tüm borçlarının ödenmesinden sonra aboneye iadesinin sağlanması gerekmektedir.

Yönetmelik gereği, güvence bedelinin belirlenmesi ve hesaplanmasına ilişkin usul ve esaslar ile her yıl uygulanacak tarifeler, Yönetmelik hükümlerine aykırı olmayacak şekilde belediye ve bağlı kuruluşlarca düzenlenebilecektir.

Özetle, abonelerden depozito, güvence bedeli veya teminat bedeli adı altında alınan değerlerin öncelikle Yönetmelik hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi, hesaplanarak ilgili hesaplara doğru kaydedilmesi ve ödeme sırasında da bu düzenlemelere uygun olarak güncellenmiş tutar üzerinden iadesinin yapılması gerekmektedir.

Bu kapsamda yapılan incelemeler neticesinde, kurumca abonelerden mevzuatı uyarınca tahsil edilen ve 430-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenen güvence bedellerinin hatalı olarak güncellendiği, güvence bedeli iadelerinin ise mevzuata uygun tutarlar üzerinden yapılmadığı tespit edilmiştir.

KASKİ tarafından Yönetmelik hükümleri hatalı yorumlanmak suretiyle 09.08.2022 tarihi itibari ile mevcut abonelerce önceden ödenmiş olan güvence bedelleri bu tarihte uygulanan Genel Kurul Kararı gereği alınması gereken güvence bedeline çekilmiş, adeta bu tarih milat kabul edilerek TÜFE üzerinden güncelleme uygulaması 09.08.2022 tarihi sonrası için uygulanmıştır.

Bu amaçla Kurum tarafından 30.12.2022 tarih ve 18.941 sayılı muhasebe işlem fişi ile 430-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına 48.614.131,54 TL tutarlı güncelleme amaçlı kayıt yapıldığı görülmüştür.

Oysa Yönetmelik’te de belirtildiği üzere her aboneden abone olduğu tarihte nakit olarak alınan güvence bedeline TÜFE tablosundaki aylık değişim oranlarının uygulanması ve bunun üzerinden ilgili hesaba kayıt yapılması gerekmektedir.

Dolayısıyla, yukarıda bahsedilen hatalı muhasebe kaydı, alınan güvence bedellerinin takip edildiği 430-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında iki güncelleme hatası arasındaki fark kadar sapmaya neden olmaktadır.

Ayrıca, 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 23’üncü ve Ek 5’inci maddelerine dayanılarak çıkarılan KASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin 49’uncu maddesinde teminatlar için, yatıranlar lehine faiz tahakkuk ettirilmeyeceği ve teminat iade edilirken iade dönemi için Genel Kurulca belirlenen bedelin esas alınacağı hükmü yer almaktadır. Oysa Tarifeler Yönetmeliği hükümlerinin bahsi geçen düzenlemelere paralel olacak şekilde yer alması yerinde olacaktır.

Kamu İdaresi cevabında; 09.08.2022 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Belediye Su ve Kanalizasyon Hizmetlerinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’e eklenen ve güvence bedelini düzenleyen maddenin hukukun genel ilkeleri gereğince kabul ediliş tarihinden önce gerçekleşmiş vakıalara uygulanmasının mümkün omadığı, dolayısıyla bu tarih sonrası işlemleri kapsaması gerektiği, buna göre de bu tarih sonrası güvence bedellerinin güncellendiği ve ödemelerin buna göre gerçekleştirildiğin ifade edilmiştir.

Oysa bu Yönetmelik değişikliğinin amacı, güvence bedeli iade edilmemiş tüm abonelerin hakkını TÜFE'ye uygun olarak güncelleyerek korumaktır. Yönetmelik’in yürürlük tarihi olan 09.08.2022 sonrası iadelerde, bu tarih öncesinde alınan güvence bedelleri de dahil olmak üzere, tüm aboneleri kapsayacak şekilde güvence bedelinin abone bazlı güncellemesi ve

ödemelerin buna göre yapılması gerekir. Zira bu tarih sonrası güvence bedeli ödemelerinin tamamında Yönetmelik hükmünün uygulanması hukuki bir zorunluluktur. Bu açıdan Yönetmelik değişikliği ile ikili bir uygulamanın yapılması uygun görülmemektedir.

Açıklanan nedenlerle,

• Tüm abonelerin güvence bedellerinin gözden geçirilerek tespit edilen eksikliklerin giderilmesi,

• Yönetmelik’e uygun olarak 09.08.2022 öncesindeki aboneler de dahil olmak üzere tüm abonelerden abonelik tarihlerinde alınan ve nakit tahsil edilen güvence bedellerinin Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan TÜFE tablosundaki aylık değişim oranları esas alınmak suretiyle güncelleştirilmesi,

• Yönetmelik’e uygun olarak yapılacak güncelleştirmeler neticesinde gerekli muhasebe kayıtlarının düzenli olarak yapılması,

• Yönetmelik’in amir hükmü uyarınca güvence bedellerinin doğru şekilde güncelleştirildikten sonra aboneliği sona erenlere iadesinin doğru olarak yapılması ve 09.08.2022 tarihi sonrasında yapılan iadelerdeki eksikliklerin giderilmesi,

• Yönetmeliğe uygun şekilde KASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nde gerekli değişikliklerin yapılması gerekmektedir.