Belediye mülkiyetindeki taşınmazda (riskli alan ilan edilerek yıkılan Fevkani Köprüsü) uzun yıllardır fuzuli şagil konumunda olan kişilere rezerv alanında (Elmaspark) tahsis edilen dükkanlardan kira alınmadığı ve 2 yıllık tahsis süresi sonunda dükkanları tahliye etmelerine ilişkin taahhütname istenmediği görülmüştür.

6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’un 5 inci maddesinin (1) numaralı fıkrasında,

“Riskli yapıların yıktırılmasında ve bunların bulunduğu alanlar ile riskli alanlar ve rezerv yapı alanlarındaki uygulamalarda, öncelikli olarak malikler ile anlaşma yoluna gidilmesi esastır. (Değişik cümle:29/11/2018-7153/22 md.) Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine, kiracılarına ve yapıda ikamet etmek şartıyla sınırlı ayni hak sahiplerine geçici konut veya işyeri tahsisi ya da kira yardımı ve yapım için yardım yapılabilir. (Ek cümle:7/11/2023-7471/9 md.) Yapım için yapılacak yardımın usul ve esasları Cumhurbaşkanınca belirlenir.” hükümleri yer almaktadır.

6306 sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği’nin 16’ncı maddesinin (1) numaralı fıkrasında ise,

“(Değişik: RG-21/6/2019-30808) Anlaşma ile tahliye edilen uygulama alanındaki yapıların maliklerine tahliye veya yıkım tarihinden itibaren Bakanlıkça kararlaştırılacak aylık kira yardımı yapılabilir. Yardım süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 aydır. (Değişik cümle: RG-24/4/2020-31108) Riskli ve rezerv yapı alanlarında kira yardımı süresi 48 ayı geçmemek şartı ile ilgili kurumca belirlenir. Aylık kira bedeli Bakanlıkça belirlenir. İnşaat halinde olup içinde ikamet edilen yapılarda kira yardımı veya faiz desteğinden, sadece inşaat halindeki yapıda ikamet edilen bağımsız bölümlerin malik, kiracı ve sınırlı ayni sahipleri faydalanır. Anlaşma ile tahliye edilen yapıların maliklerine mümkün olması hâlinde, kira yardımı yerine tahliye tarihinden itibaren konut ve işyerlerinin teslim tarihine kadar geçici konut veya işyeri tahsisi yapılabilir.” denilmektedir.

Bu hükümlere göre, kira yardımı ile geçici konut veya işyeri tahsisinden riskli yapıların malikleri, kiracıları ve bu yapılarda sınırlı ayni hak sahibi olanlar faydalanabilir.

Öte yandan uzun yıllardır Belediye mülkiyetindeki taşınmazlarda işgalci konumunda olan kişilerin iki yıllık tahsis süresi sonunda dükkanları tahliye etmeyerek fuzuli şagil konumlarını devam ettirmeleri riski bulunmaktadır.

Bu nedenlerle riskli yapılarda ticari amaçlarla işgalci konumunda olanlara geçici olarak tahsis edilen dükkanlardan kira alınmamasının mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Kurum cevabında, Maliye Hâzinesine ait olan 32 ticari bağımsız bölümün Zonguldak Belediye Başkanlığı adına 2 (iki) yıl süreyle bedelsiz olarak geçici kullanım hakkı verildiği belirtilmektedir. Ancak Belediyeye bedelsiz olarak tahsis edilen dükkanlar için fuzuli şagil konumundaki kişilerden piyasa rayiçlerine uygun kira alınmamasının mevzuata uygun olmadığı düşünülmektedir.

Kurum cevabında, yer tahsisi yapılan her dükkan için, gerçek ve tüzel kişilerden tahsis protokolü düzenlenerek kendilerinin 26.09.2025 tarihinde söz konusu dükkanları boşaltacaklarına karşın imzalarının alındığı belirtiliyorsa da, bu imzaların hukuki geçerliliğinin tartışmalı olabileceği ve dükkanların boşaltılmama riski bulunduğu değerlendirilmektedir.

Belediye mülkiyetindeki taşınmazda uzun yıllardır fuzuli şagil konumunda olan kişilere rezerv alanında tahsis edilen dükkanlardan kira alınması ve bu dükkanların zamanında boşaltılması gerekmektedir.