İdarenin önemli gelir kaynaklarından olan su bedeli ve kullanılmış suların uzaklaştırılması bedeline ilişkin 2023 yılı içerisinde geçerli olan tarifelerinin Kanun ve Yönetmelik hükümlerine aykırı olarak maliyet değerinin altında belirlendiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde su ve kanalizasyon hizmetlerini yapmak veya yaptırmak belediyenin görev ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Kanun’un “Meclisin görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesinde ise kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirleme yetkisinin mecliste olduğu ifade edilmiştir.

Niğde Belediyesi İşletme ve İştirakler Müdürlüğü Su Tahakkuk Şefliği Su Abonelik Yönetmeliği’nin “Tarife tespit esasları” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Tarifelerin tespitinde aşağıda belirtilen esaslara uyulur:

Su satış tarifesi ile kullanılmış suların uzaklaştırılması tarifesinin belirlenmesinde birinci ana faktör (Yönetim ve işletme giderleri) ile (amortismanlar), (aktifleştirilemeyen yenileme, ıslah ve tevsi masrafları) ve (en az %10 karlılık oranı) dikkate alınır. Bunlar aşağıda açıklanmıştır.

1.1- Yönetim ve işletme giderleri:

Enerji ve malzeme giderleri:

  1. Enerji ve malzeme giderleri: üretim, ısıtma ve aydınlatma için kullanılan elektrik, çeşitli akaryakıt ve katı yakıt gibi her türlü enerji masraflarıyla alüminyum sülfat, klor ve benzeri biyolojik işletme malzemesi harcamalarından oluşur.

  2. Personel giderleri: Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar ile İş Kanunu’na göre çalıştırılan devamlı ve geçici işçi, sözleşmeli personellerin ikramiyelerini, kanun ve toplu sözleşmelerle sağlanan her türlü yardım, zam ve tazminatları, fazla çalışma ücretlerini, görev yolluklarını ve her türlü işveren hisselerini kapsar.

  3. Çeşitli masraflar: Kiralar, haberleşme giderleri, vergi ve harçlar, mahkeme giderleri, sigorta, eğitim ve yönetim, temsil giderleri, her türlü taşıma harcamaları, güvenlik ve temizlik ile ilgili giderler gibi masraf kalemlerinden meydana gelir.

  1. Amortismanlar: Sabit bir kıymet olan tesislere ve demirbaşların ömürlerinin sonunda yenilenebilmeleri için ayrılması zorunlu olan, miktarı kanun ve yetkili makamlarca belirlenen tutardır. Yatırım kredilerinin yıllık ana para ve faiz miktarı amortismanlarla karşılanamadığı takdirde, aradaki fark bir masraf kalemi olarak dikkate alınır.

  2. Yenileme, ıslah ve tevsi masrafları: Tesislerin iyileştirilmesi için yapılan masraflar, büyütme ve onarım giderleri hesaba katılır.

  3. Karlılık oranı: (8.1),(8.2) ve (8.3)'deki giderlerin toplamının %10'undan az olmayacak bir değer kar olarak ilave edilir.” denilmektedir.

Niğde Belediyesince mezkûr Yönetmelik ile su tarifesi tespit edilirken yönetim ve işletme giderleri, amortismanlar, doğrudan gider yazılan (aktifleştirilemeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve en az %10 karlılık oranının esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Yapılan incelemede, Niğde Belediyesi tarafından 2023 yılında uygulanan su tarifesinin Yönetmelik hükümlerinde tarif edildiği şekilde belirlenmediği, yapılan hesaplamalarda gerçek maliyet değerlerinin kullanılmadığı ve suyun maliyetinin altında belirlenen bir bedelle satışa konu edildiği tespit edilmiştir.

Niğde Belediyesinde su ve atık su hizmetleri Su ve Kanalizasyon Müdürlüğü ile İşletme ve İştirakler Müdürlüğünce müştereken yürütülmektedir. Yerinde denetim çalışmaları sırasında her iki müdürlükten de birim suyun yaklaşık maliyetinin ortaya çıkarılmasına esas olacak maliyet kalemlerine ilişkin veriler istenmiştir. Her iki müdürlük tarafından gönderilen verilere göre 2023 yılında yönetim ve işletme giderleri toplamı 87.950.337,00 TL, amortisman giderleri toplamı 1.186.000,00 TL olarak belirlenmiş, ancak aktifleştirilemeyen yenileme, ıslah ve tevsii masrafları için herhangi bir gider belirlenmemiştir. Bu verilere göre 2023 yılı toplam maliyeti en az 89.136.337,00 TL olarak bildirilmiştir. Niğde Belediyesinin atıksu arıtma tesisinin amortisman giderleri ile bu tesise ilişkin aktifleştirilemeyen yenileme, ıslah ve tevsii masraflarının maliyet hesabına dahil edilmediği görülmüştür. Buna göre eldeki mevcut verilerin tam ve sağlıklı bilgi içermediği hususu da göz önüne alındığında toplam maliyetin 89.136.337,00 TL’den daha da yüksek bir tutarda olduğu da açıktır.

Tüm bunlara rağmen 2023 yılı içerisinde su faturaları ile tahakkuk eden toplam tutarın 59.286.209,41 TL olduğu görülmüştür. Buna göre toplam en az 89.136.337,00 TL maliyet karşılığında 59.286.209,41 TL gelir tahakkuku bulunması sonucunda en az 29.850.127,59 TL’lik giderin belediye tarafından karşılandığı sonucu ortaya çıkmaktadır.

Kamu idaresi cevabında, su ve atık su tarifelerinin 2024 yılında güncellenmesi için çalışmalara başlandığı, 2023 yılındaki maliyetler esas alınarak hazırlanan maliyet tablosunun karar alınmak üzere Meclise sevk edildiği ifade edilmiştir.

Sonuç itibarıyla, suyun birim maliyetinin doğru, güvenilir ve sağlıklı bir şekilde üretilen veriye dayanılarak hesaplanması ve su tarifesinin maliyet esasları gözetilerek bu veriler ışığında belirlenmesi gerekmektedir.

Kararla ilgili sorunuz mu var?