1. Taşınırlara İlişkin Envanter ve Muhasebeleştirme İşlemlerinin Hatalı Yapılması

   Taşınır Mal Yönetmeliğinin 5, 6 ve 7’nci maddelerinde aşağıdaki düzenlemelere yer verilmiştir.

   “ (1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır mal yönetim hesabının hazırlanması sorumluluğunu taşınır kayıt yetkilileri ve taşınır kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.

   (2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya yaptırmaya yetkilidir.

   1. Taşınır kayıt yetkilileri, harcama yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın, taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt yetkilileri misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt yetkilisi görevlendirilebilir. Kamu idarelerince ihtiyaç duyulması halinde birden fazla harcama biriminin taşınır kayıtları harcama birimleri itibarıyla ayrı ayrı tutulmak kaydıyla, bir taşınır kayıt yetkilisi tarafından yürütülebilir.

   2. Taşınır kontrol yetkilileri, harcama yetkililerince, taşınır kayıt yetkilisinin yapmış olduğu kayıt ve işlemleri kontrol etmek üzere yardımcılarından veya bunların bir alt kademesindeki yöneticileri arasından görevlendirilir. Personel yetersizliği nedeniyle taşınır kontrol yetkilisi görevlendirilemeyen harcama birimlerinde ise bu görev harcama yetkilisi tarafından yerine getirilir.

      
      

   3. Taşınır kontrol yetkilisi ile taşınır kayıt yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez.

   
   

   1. Kamu idaresinin taşınır hesaplarını kurumsal sınıflandırmanın II nci, mahalli idarelerde ise kurumsal sınıflandırmanın III üncü düzeyi itibarıyla birleştirmek ve üst yönetici adına İdare Taşınır Mal Yönetimi Ayrıntılı Hesap Cetveli ile İdare Taşınır Mal Yönetim Hesabı İcmal Cetvelini hazırlamak üzere merkezde mali hizmetler birimi yöneticisine bağlı konsolide görevlisi belirlenir.”

      
      

      Kamu idaresinde, yukarıda yer verilen Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine aykırı

      olarak;

      
      

      • Taşınır kayıt yetkilisi ile taşınır kontrol yetkilisi görevleri aynı kişide birleştirilmiştir.

      • Harcama birimlerinin bazılarında taşınır kayıt yetkilisi ile taşınır kontrol yetkilisi görevlendirilmesi yapılmamıştır.

      • Yönetmeliğin 32’nci maddesinde belirtilen sayım işlemi yapılmayarak aynı yönetmeliğin geçici 2’nci maddesinde anılan envanteri yapılan taşınırların muhasebe birimine bildirilmesi işlemleri gerçekleştirilmemiştir.

      • Demirbaşların envanter çalışması 2018 yılı itibarıyla tamamlanamamıştır. Envanter çalışmaları tamamlanmamış olduğundan, geçmiş yıllarda temin edilmiş demirbaşların mevcut durumları, varlıkları, hurdaya ayrılma gerekliliği, hangilerinin hangi değerler üzerinden muhasebeleştirileceği gibi konular netleşmediğinden bunların muhasebeleştirilmesi ve nihayetinde gerçek değerleriyle mali tablolarda gösterilmesi mümkün olmamaktadır.

2. Stoklara İlişkin Muhasebe İşlemlerinin Hatalı Yapılması

   
   

   Kamu idaresi tarafından 15 Stoklar Hesap Grubu kapsamında yapılan alımlar ile kullanım ve tüketimlerin muhasebeleştirilmesinde Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine uyulmamıştır.

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 114’üncü maddesinin ikinci fıkrasında; “Stoklar, maliyet bedeliyle hesaplara alınır. Maliyet bedeline, stokların elde edilmesi ve depolanacağı yere kadar getirilmesi için faiz hariç yapılan her türlü giderler ilave edilir” düzenlemesine yer verilmiştir.

   
   

   Maddenin dördüncü fıkrasında ise; “150-İlk Madde ve Malzeme Hesabı”nda izlenen tüketim malzemelerinden kullanılmış olanların, muhasebeleştirme işlemleri kullanıma ilişkin taşınır işlem fişleri yerine üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler tarafından belirlenen sürede taşınır işlem fişlerindeki çıkışları gösteren onaylı bir liste ile en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebeleştirilmesi zorunludur” düzenlemesi yer almaktadır.

   Taşınır Mal Yönetmeliği’nin 30’uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında ise tüketilen ilk madde ve malzemelerin muhasebeleştirilmesinde izlenecek usul şu şekilde belirlenmiştir:

   “(2) Muhasebe kayıtlarında "150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı"nda izlenen tüketim malzemelerinin çıkışları için düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri muhasebe birimine gönderilmez. Bunların yerine, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde üç aylık dönemler itibarıyla, diğer idarelerde ise üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler tarafından belirlenen sürede kullanılmış tüketim malzemelerinin taşınır II nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesi, en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderilir.

   (3) Muhasebe yetkilileri, taşınır giriş ve çıkış işlemlerine ilişkin olarak kendilerine gönderilen Taşınır İşlem Fişlerinde gösterilen tutarları II nci düzey detay kodu itibarıyla ilgili hesaplara kaydeder.”

   İlk madde ve malzeme tüketimlerinde yukarıda yer verilen Taşınır Mal Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tüketim malzemelerinin üç aylık dönemler itibarıyla "II" düzey detay kodunda listelenmesi ve ilgili hesaplara kaydedilmesi için muhasebe birimine gönderilmesi ve muhasebe birimi tarafından "II" düzey detay kodu ile ilgili hesaplara kaydedilmesi gerekirken üçer aylık muhasebeleştirme işlemleri yapılmamış, tüketime verilen ilk madde ve malzemelerin tamamı hesap dönemi sonunda giderleştirilmiştir.

3. Taşınır İcmal Cetvelindeki Gelecek Yıla Devir Tutarları ile Mizandaki Borç Kalanı Tutarları Arasında Uyumsuzluk Bulunması

Taşınır İcmal Cetveli kamu idaresinin ilgili yıl itibarıyla, fiili ve fiziki sayım ve dökümler ile desteklenmiş bir şekilde ve 1. düzey detay kodunda, eldeki taşınırlarının durumunu gösteren bir cetveldir. Mizan ise ilgili hesapların borç kalanları bağlamında, yine taşınırların hesabi tutarlar olarak gelecek yıla devir durumunu göstermektedir. Bu iki tür verinin, aynı özneye ilişkin olması hasebiyle, birbirini teyit etmesi gerektiği açıktır.

Bunu göre, kamu idaresinin 2018 yılı Taşınır İcmal Cetvelindeki “Gelecek Yıla Devreden Tutar” sütununda kayıtlı olan tutarlar ile 2018 yılı mizanındaki ilgili hesapların borç kalanları tutarlarının birbirleriyle uyumlu olması gerekmektedir.

Aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, kamu idaresinin taşınır icmal cetvellerindeki tutarlar ile mizanında bulunan taşınırlara ilişkin tutarlar arasında, bahse konu edilen ve gözetilmesi gereken bu tutarlılık sağlanamamaktadır.

Tablo 9: Taşınır İcmal Cetveli ile Mizanın Karşılaştırılması Tablosu (TL)

Sözü edilen konular hakkında, acilen gereken önlemlerin alınması ve lüzumlu çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; kamu idaresi tarafından cevaplandırılmak üzere gönderilen, 2018 Yılı Düzenlilik Denetim Raporu ile 2018 Yılı Performans Denetim Raporu, 29.04.2019 tarihinde tebellüğ edilmesine rağmen, süresi içinde cevap verilmemiştir. 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 38’inci maddesi uyarınca, denetim raporlarının kamu idaresinin görev başındaki üst yöneticisi tarafından, raporun alındığı tarihten itibaren otuz gün içinde cevaplandırılması gerekmektedir.

Sonuç olarak bulgu konusu yapılan uygulamaların Taşınır Mal Yönetmeliği usul ve esasları uyarınca yürütülmesi gerekmektedir.