İdarenin mülki sınırları içerisinde yer alan bazı rezidansların bina vergisi matrahına esas oluşturan bina sınıfları gerçeği yansıtmamakta ve İdarece bu durumun düzeltilmesine yönelik olarak herhangi bir saha çalışması yapılmamaktadır.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Matrah” başlıklı 7’nci maddesinde, bina vergisinin matrahının, binanın bu Kanun hükümlerine göre tespit olunan vergi değeri olduğu belirtilmiştir.

Yine Kanun’un 8’inci maddesinde bina vergisinin oranının meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde iki olacağı ve bu oranların 5216 sayılı Kanun’un uygulandığı büyükşehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde %100 artırımlı uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Vergi değeri ise anılan Kanun’un 29’uncu maddesinde, binalar için, bina metrekare normal inşaat maliyetleri ile arsa veya arsa payı değeri esas alınarak Kanun’un 31’inci maddesi uyarınca hazırlanmış bulunan yönetmelik hükümlerinden yararlanılmak suretiyle hesaplanan bedel şeklinde tanımlanmıştır.

Kanun’un 31’inci maddesi uyarınca hazırlanan Yönetmelik’te; binaların vergi değerlerinin takdirinde şehir ve köylerin tabii, iktisadi ve bölgesel şartlarına göre nazara alınacak piyasa bedeli, maliyet bedeli, kira veya yıllık istihsal değeri gibi normlar ile uyulacak usul ve esaslar belirtilmektedir.

Söz konusu maddede bahsedilen Yönetmelik ibaresi 02.07.2018 tarihli ve 700 sayılı

KHK’nin 59’uncu maddesiyle Kanun’a işlenmiş olup eski hali “tüzük” şeklindedir. Bu kapsamda Bakanlar Kurulunca Emlak Vergisine Matrah Olacak Vergi Değerlerinin Takdirine İlişkin Tüzük 15.03.1972 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Tüzük’ün; “Takdire esas” başlıklı 7’nci maddesinde binaların vergi değerinin; kullanılış tarzı, inşaatın nevi ve sınıfına göre takdir olunacağı ifade edilmiş olup “Binaların inşaat sınıflarına göre ayrımı” başlıklı 10’uncu maddesinde ise, bina sınıfları lüks inşaat, birinci sınıf inşaat, ikinci sınıf inşaat, üçüncü sınıf inşaat, basit inşaat şeklinde düzenlenmiştir. Maddenin devamında ise inşaat sınıflarının tayinine esas alınacak niteliklerin Maliye Bakanlığınca tespit ve ilan olunacağı hüküm altına alınmıştır.

Bahse konu 10’uncu maddenin son fıkrasındaki hükme istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 15.12.1982 tarihli ve 17899 sayılı Resmi Gazete’de “Bina İnşaat Sınıflarının Tespitine Dair Cetvel” yayımlanmıştır. Cetvelde binaların yapılış tarzı, işçiliği, çeşitli kısımlarında kullanılan malzemenin cinsi ve kalitesi gibi özelliklere yer verilmiş, binalar Tüzük’e uygun olarak beş sınıfa ayrılmış ve her sınıf için de on adet kıstas belirlenmiştir.

Konuyla ilgili olarak Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 01.03.1983 tarihli ve 17974 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 14 Seri Numaralı Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nde ise binanın gireceği sınıfın cetvelde belirtilen özelliklerden yarıdan fazlasını taşıyıp taşımadığına bakılarak belirleneceği, binada anılan özelliklerden yarıdan fazlası yoksa özellikleri itibariyle en yakın olduğu sınıfın beyan edilmesi gerektiği, binanın bir alt veya üst sınıftan hangisine gireceği konusunda tereddüde düşülmesi halinde bir üst sınıf olarak bildirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Aşağıdaki tabloda ilçe sınırları içerisinde yer alan söz konusu yerlerin emlak vergisine esas bina inşaat sınıfları verilmiştir:

Tablo 12: Bina İnşaat Sınıflarını Gösterir İcmal

İnşaat sınıfı dikkate alınarak hesaplanan Bina Metrekare Normal İnşaat Bedelleri, taşınmazın matrahını önemli ölçüde etkilemektedir. Özellikle son yıllarda ülkemizde, inşaat sektörünün önemli bir gelişme kaydettiği de dikkate alındığında, inşaat sınıfları genelde 1’inci sınıf inşaat statüsünü kazanmakla birlikte yukarıdaki tabloda yer verilen yapıların özellikleri itibariyle lüks sınıfa daha yakın olduğu değerlendirilmektedir.

Kamu İdaresi tarafından ilçe sınırları içerisinde bulunan bu rezidansların Emlak Vergisi Kanunu’na göre alınan bina vergileri mükelleflerinin beyan ettiği inşaat sınıfları üzerinden belirlenmekte, mükellefler tarafından yapılan beyanların kontrolü yapılmamaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından; rezidansların inşaat sınıflarına ilişkin gerekli düzeltmelerin yapıldığı, 2019 yılı içerisinde mükelleflere gönderilen vergi ve ceza ihbarnameleri arasında inşaat sınıfları düzeltmelerinin de yer aldığı ifade edilmiştir.

Kamu İdaresince söz konusu durumda olan yerlerin inşaat sınıflarının ilgili mevzuata uygun bir şekilde tespit edilmesi amacıyla gerekli saha çalışmalarının yapılması ve bu saha çalışmaları sonucunda tespit edilen bina inşaat sınıfları üzerinden söz konusu vergi matrahının hesaplanması kamu yararına olacaktır.