Yapılan incelemeler sonucunda 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabının mevzuata aykırı şekilde kullanıldığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin "Hesabın niteliği” başlıklı 101’inci maddesinde, 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabının ilgili mevzuatına

dayanılarak vadesi bir yılın altına inmiş olanlar ile sınırlı olmak üzere nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan tahsil edilen, terkin edilen veya takibe alınanların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Mezkûr yönetmeliğin “Hesabın işleyişi” başlıklı 102’nci maddesinde aynen;

“(1) Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Bütçedeki ödeneğine dayanılarak yapılan ve vadesi bir yıl veya faaliyet dönemi ile sınırlı olan borç verme işlemlerinden doğan alacaklar bir taraftan bu hesaba borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabına veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830- Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Dönem sonunda, duran varlıklar ana hesap grubundaki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 232- Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

2. Alacak

   
   

   1. Bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen borçlardan yapılan tahsilat bir taraftan 102-Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara borç, anapara tutarı bu hesaba, geçmiş aylar ya da yıllar için hesaplanmış olan faiz tutarı ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları hesabı veya 281 Gelir Tahakkukları Hesabına, içinde bulunulan aya ilişkin olarak hesaplanan faiz tutarı ise 600-Gelirler Hesabına alacak; diğer taraftan 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805- Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

   2. Bu hesapta kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile işlemiş faiz alacaklarından anaparaya eklenmiş olanlar bu hesaba alacak, 137-Takipteki Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilerek takibe alınır.”

Hükümlerine yer verilmiştir.

Aynı yönetmeliğin “Nazım hesaplar” başlıklı 402’nci maddesinde; nazım hesapların, varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin sadece bilgi verme görevi

yüklediği işlemleri, kurumun muhasebe disiplini altında toplanmasını istediği işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülükleri kapsayacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı, ilgili mevzuata dayanılarak nakit olarak verilecek borçlardan doğan alacakların takibi için kullanılmaktadır.

Yapılan incelemede Antalya Büyükşehir Belediyesi ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) arasında 07.02.2016 tarihinde imzalanan protokol gereği Serik ilçesi, Yukarıkocayatak Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 287 parsel numaralı 590.529,21 metrekare yüzölçümlü mera vasıflı taşınmazın, 216.911,16 metrekarelik kısmının mera vasfından çıkartılarak Hazine adına tescil işleminin yapılması ve aynı taşınmaza sosyal konut yapılması amaçlanmaktadır. Söz konusu protokole ek olarak 18.09.2017 tarihinde yapılan ek protokol ile belediye tarafından ilgili taşınmazlar üzerinde bulunan sera, ev, müştemilat, muhdesat vb. unsurların, muhatapları ile mutabakatlarının sağlanarak veya kamulaştırma işlemi yaparak arsaların inşaat yapımına uygun hale getirilmesi, belediyenin yapmış olduğu tüm bu masraflar karşılığında da Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından belediyeye konut verilmesi kararlaştırılmıştır. Belediye de yapmış olduğu masrafları karşılığını 132 Hesabında kayıt altına almıştır. Belediye söz konusu tutarı 132 hesabı yerine yukarıda açıklandığı üzere, ilerde doğması muhtemel olan bir hak olduğu için nazım hesaplarda takip etmesi gerekir. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde bu hususa ilişkin açılmış bir hesap bulunmamakla birlikte, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’ne başvurularak ilgili hesapların açılması sağlanmalıdır.

Sonuç olarak, belediyenin yapmış olduğu masrafları mevzuata aykırı bir şekilde 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına kaydetmesi sonucu ilgili hesapta 1.747.250,00 TL tutarında hataya sebebiyet verilmiş olmakla birlikte söz konusu tutarın nazım hesaplarda izlenmesi gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Antalya Büyükşehir Belediyesi ile Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) arasında 07/02/2016 tarihinde imzalanan protokol gereği Serik İlçesi, Yukarıkocayatak Mahallesi sınırları içerisinde bulunan 287 parsel numaralı mera vasıflı taşınmazın mera vasfından çıkartılarak Hazine adına tescil işleminin yapılması ve aynı taşınmaza sosyal konut yapılması amaçlanmaktadır. Söz konusu protokole ek olarak 18/09/2019 tarihinde yapılan ek protokol ile belediye tarafından ilgili taşınmazlar üzerinde bulunan sera, ev, müştemilat, muhdesat v.b unsurların, muhatapları ile mutabakatlarının sağlanarak veya kamulaştırma işlemi yaparak arsaların inşaat yapımına uygun hale getirilmesi, belediyenin yapmış olduğu tüm bu masraflar karşılığında da Toplu Konut İdaresi Başkanlığı tarafından belediyeye konut verilmesi kararlaştırılmıştır. Belediyemiz de söz konusu tutarı 132 hesapta kayıt altına almıştır.

Ancak bulguda ilgili tutarın ilerde doğması muhtemel olan bir hak olduğu için nazım hesaplarda takip edilmesi gerektiği, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde bu hususa ilişkin açılmış bir hesap bulunmadığı ve T.C Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’ne başvurularak ilgili hesapların açılmasının sağlanması gerektiği belirtilmiştir.

Belediyemiz bulgu da bahsi geçen hesapların açılması için T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Muhasebat ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’ne Sayıştay bulgusunu ilgi tutarak hesap açılması için talepte bulunmuştur.” denilmiştir.

Sonuç olarak, Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında, İdarenin “Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabının Yanlış Kullanılması”na ilişkin bulgu konusu hususa katıldığı anlaşılmasına rağmen gerekli düzeltme işlemlerinin yapılmadığı anlaşılmaktadır.

Bu nedenle Antalya Büyükşehir Belediyesi 2018 yılı mali tablolarında yer alan 132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabının tam ve doğru bilgileri yansıtmadığı düşünülmektedir.