Eyyübiye Belediyesince imar planına uygun olarak imar programının hazırlanmadığı, bu programın hazırlanmaması sebebiyle de yıllık bütçelerine kamulaştırma giderleri için yeterli ödeneği koymadıkları görülmüş, imar programında yer alması gereken taşınmazlara emlak vergisinin uygulanmasıyla ilgili mevzuata aykırı uygulamalar tespit edilmiştir.

3194 sayılı imar kanununun “İmar Programları, Kamulaştırma Ve Kısıtlılık Hali” başlıklı 10 ‘uncu maddesine istinaden belediyeler; imar planlarının yürürlüğe girmesinden en geç 3 ay içinde, bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarını hazırlamalıdırlar. Bu program içinde bulunan kamu kuruluşlarına tahsis edilen alanlar, ilgili kamu kuruluşlarına bildirilmelidir. Beş yıllık imar programları sınırları içinde kalan alanlardaki kamu hizmet tesislerine tahsis edilmiş olan yerleri ilgili kamu kuruluşları, bu program süresi içinde kamulaştırmak için gerekli ödenek, kamu kuruluşlarının yıllık bütçelerine konulmalıdır.

2018 yılı bütçesine de 100.000,00 TL kamulaştırma ödeneği konulmuş, ilgili yıl içerisinde trampalar hariç 1.072.984,00 TL tutarında kamulaştırma harcaması yapılmıştır.

Ödeneğin yetmeyeceğinin anlaşılması üzerine ödenek aktarımında bulunulmuştur. Her ne kadar ödenek aktarımında bulunmak mevzuata uygun olsa da; 5 yıllık imar programının hazırlanmış olması, kamulaştırma bedellerinin bütçede öngörülmesi açısından idarenin daha sağlıklı karar vermesine yardımcı olacaktır.

Mezkûr kanunun “İmar Planlarında Umumi Hizmetlere Ayrılan Yerler” başlıklı 13 ‘üncü maddesinde de;

“İmar programına alınan alanlarda kamulaştırma yapılıncaya kadar emlak vergisi ödenmesi durdurulur. Kamulaştırmanın yapılması halinde durdurma tarihi ile kamulaştırma tarihi arasında tahakkuk edecek olan emlak vergisi, kamulaştırmayı yapan idare tarafından ödenir. Birinci fıkrada yazılı yerlerin kamulaştırma yapılmadan önce plan değişikliği ile kamulaştırmayı gerektirmeyen bir maksada ayrılması halinde ise durdurma tarihinden itibaren geçen sürenin emlak vergisini mal sahibi öder.

Onaylanmış imar planlarında, birinci fıkrada yazılı yerlerdeki arsa ve arazilerin, bu kanunda öngörülen düzenleme ortaklık payı oranı üzerindeki miktarlarının mal sahiplerince ilgili idarelere bedelsiz olarak terk edilmesi halinde bu terk işlemlerinden ayrıca emlak alım ve satım vergisi alınmaz.” denilmektedir.

İmar planlarının yürürlüğe girmesinden itibaren en geç üç ay içinde bu planı tatbik etmek üzere 5 yıllık imar programlarının hazırlanması gerektiğinin kurala bağlandığı, bu hükümlerle kanun koyucunun taşınmaz sahiplerinin haklarının sürüncemede bırakılan imar planlarıyla zarara uğramasının önüne geçmeyi ve özel mülk statüsünden çıkması planlanan ve bu niteliği itibarıyla tasarrufu kısıtlanan taşınmazlar için haksız mali yükümlülüklerin devamına engel olmayı amaçladığı, bu nedenle imar planına alınan yerler için, plan tarihinden itibaren en geç üç ay içinde imar programının hazırlanması gerektiğini öngördüğü anlaşılmaktadır. Yani imar programını yapıp yapmamak Belediyenin inisiyatifinde olmadığı, kanunun açık hükmüyle bu programın hazırlanması gerektiği bilinmelidir.

İmar planında umumi hizmetlere ayrılan yerlerdeki taşınmazlar imar programına alındığı andan itibaren kamulaştırma yapılıncaya kadar emlak vergisi ödemesi durdurulmalıdır. Kamulaştırmanın yapılması halinde durdurma tarihi ile kamulaştırma tarihi arasındaki emlak vergisini kamulaştırmayı yapan idare ödemelidir. Ancak idarece imar programı hazırlanmadığı için söz konusu uygulama yapılamamıştır. İmar planında Bahsi geçen umumi hizmetlere ayrılan yerlerin emlak vergisi, mülk sahibi tarafından kamulaştırmanın yapıldığı yılda dahi ödenmiştir. Söz konusu ihmali uygulama sebebiyle vatandaştan emlak vergisi tahsilatı yapılmıştır. Bu

durum, yörede yaşayan adı geçen yerlere sahip vatandaşlarca ileride itiraz sebebi olabilecektir. Danıştay, Söz konusu emlak vergilerinin, Vergi Usul Kanununu 118. ve devamı maddelerinde hükme bağlanan vergi hataları kapsamı içinde kaldığını değerlendirerek, belediyelerin bu konudaki yanlış uygulamaları sebebiyle Yüksek Mahkemenin idare aleyhine verdiği karaları mevcuttur.

Mevzuata uygun olarak imar programının ve yukarıda zikredilen kanun hükümlerine uygun olarak emlak vergisinin uygulamasının yapılması kamu yararı ve olası itirazların önüne geçilmesi bakımında önem arz etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "İmar ve Şehircilik Müdürlüğümüz ile ilgili müdürlükler arasında konuyla alakalı olarak çalışmalar yapılmakta olup, aksaklıkların giderilmesine hassasiyetle dikkat edilecektir." denilmektedir.

Sonuç olarak Belediye tarafından bulgumuza iştirak edilerek gerekli çalışmaların yapılacağı belirtilmiştir. İmar programının mevzuatta belirttiği şekliyle hazırlanarak uygulamaya konulması, konu ile ilgili olası mağduriyetleri engelleyebilecektir. Gerekli işlemlerin yapılıp yapılmadığı tarafımızca kontrol edilecektir.