Belediye tarafından ihale suretiyle kiraya verilen taşınmazların kiracıları idareden izin alınmaksızın taşınmazı bir başkasına devrettiği halde gerekli işlemin yapılmadığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun, “Kapsam” başlıklı 1'inci maddesinde, “……………belediyelerin…… satım, hizmet…….., kira, trampa, mülkiyetin gayri aynı hak tesisi ve taşıma işleri bu kanuna göre yürütülür.”, “Müteahhit veya müşterinin sözleşmenin bozulmasına neden olması” başlıklı 62’nci maddesinde, “Sözleşme yapıldıktan sonra 63 üncü maddede yazılı hükümler dışında müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Gelir kaydedilen kesin teminat, müteahhit veya müşterinin borcuna mahsup edilemez.”, “Sözleşmenin devri” başlıklı 66’ncı maddesinde, “Sözleşme, ita amirinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. İzinsiz devir yapılması halinde, sözleşme bozulur ve müteahhit veya müşteri hakkında 62 nci madde

hükümleri uygulanır.”, Kiraya verilen taşınmazların İdari Şartnamesi’nin 20’nci (bir tanesinin 14’üncü maddesi) maddesinde, “İhale alıcısı 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 66. maddesi gereğince ita amirinden izin almadan müstecerlik hakkını bir başkasına devredemeyecek ve ortak alamayacaktır. İta amiri izin verip vermeme konusunda serbesttir.”

düzenlemeleri yer almaktadır.

Belediyenin kiraya verdiği taşınmazı ihale şartnamesi ve sözleşmesinde belirtilen süre içinde idarenin izni ile bir başkasına devredilmesi 2886 sayılı Kanun’un 66’ncı maddesine göre mümkündür. Nitekim Encümen kararlarıyla bir takım kiracılar hakkını başka birine devretmiştir. Ancak 25 adet taşınmazın kiracısı Belediyenin izni olmaksızın başka birilerine kiralamıştır. Taşınmaza ilişkin şartname ve sözleşmede yer alan düzenlemeler şayet Kanun’a aykırı hükümler içeriyor ise bu durumda Kanun hükümleri uygulanacaktır. Şartnamede/sözleşmede yer alan hükümler Kanun’a aykırı olamaz. Kiraya verilen taşınmazların idari şartnamesinin 20’nci maddesinde yer alan düzenleme 2886 sayılı Kanun’un 66’ncı maddesine aykırı olmayıp, aksine bu maddeye atıf yapmıştır. İdarenin kiraladığı taşınmazın Belediyede kaydı olan/ihalede taşınmazı kiralayan ile fiilen yerinde farklı kişinin olması durumunda kiracılık hakkının devredildiği anlamı çıkmaktadır. Kiraya verilen taşınmazın işleticisinin vergi kaydı, meslek oda kaydı bilgilerine göre taşınmazda ticaret yapan ile taşınmazı Belediyeden kiralayanın isimlerinin farklı olması durumunda, taşınmazı kiralayanın ita amirinden izin almadan kiracılık hakkını bir başkasına devrettiği açıktır. Bu durumda 25 adet işyeri bulunmaktadır. Bu kişilerle ilgili 2886 sayılı Kanun’un 62’nci maddesine göre işlem yapılması gerekir.

Kamu idaresi cevabında 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 322’nci maddesi ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 66’ncı maddesinden bahsedilerek belirtilen 25 adet taşınmazın idareden izin alınmaksızın ihale alıcıları tarafından alt kiracılara verilmesinin 2886 sayılı Kanun’un 66’ncı maddesine aykırı olmadığı, ihale alıcısı ilk kiracı tarafından doğrudan ticarethane olarak kullanılabilecekleri gibi bizatihi iktisadi bir yatırım aracı olarak da kiraya verilmek suretiyle değerlendirilerek ticari/iktisadi bir faaliyete müstenit kazanç aracı olabileceği, bulguya konu olayda kiracılarımızın gayrimenkulleri alt kiracılara kiraya vermesi fiilinin ilgili ihale mevzuatı ve şartname hükümleri uyarınca ihalenin feshini gerektirmediği ifade edilmiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 322’nci maddesinin ikinci paragrafında,

“Kiracı, konut ve çatılı işyeri kiralarında, kiraya verenin yazılı rızası olmadıkça, kiralananı

başkasına kiralayamayacağı gibi, kullanım hakkını da devredemez” denilmektedir. Bu maddeye göre kiraya verenin yazılı izni gerekmektedir. İdarece verilmiş yazılı izin bulunmamaktadır.

Diğer taraftan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kamu kurumlarına ait kiralarda genel Kanun niteliğindedir. 2886 sayılı Kanun gibi özel Kanunlarda hüküm bulunmaması halinde 6098 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri uygulanabilir. Yapılan işlem Belediyeye ait taşınmazların kiralanmasıdır. Bu nedenle öncelikli olarak 2886 sayılı Kanun’da var olan hükümlerin uygulanması gerekir. Taşınmaz kiralamalarını kazanan kişiler idareden izin almaksızın idarenin bilgisi dışında taşınmazı başka birilerine kiralamışlardır. Taşınmazı kiralayan adı yerine başka birileri adına vergi kaydı ile meslek oda kaydı bulunmaktadır. Taşınmazın şartnamesinde de “Kiraya verilen taşınmazın işleticisinin vergi kaydı, meslek oda kaydı bilgilerine göre taşınmazda ticaret yapan ile taşınmazı Belediyeden kiralayanın isimlerinin farklı olması durumunda, taşınmazı kiralayanın ita amirinden izin almadan kiracılık hakkını bir başkasına devrettiği açıktır.” denildiği için izin almadan kiracılık hakkını bir başkasına devreden kişiler hakkında 2886 sayılı Kanun’un 62 ve 66’ncı madde hükümlerinin uygulanması zorunluluktur.

Belediyenin ihale ettiği 25 adet taşınmazı ita amirinden izin alınmaksızın başkalarına kiralayanlarla ilgili olarak idari şartnamenin 20(14) ve 2886 sayılı Kanun’un 62 ile 66’ncı maddesine göre işlem yapılması gerekir.