İdare tarafından I. ve II. Bölge Mevcut Parkların Tadilatı, Yeni Park Yapılması İşleri kapsamına; Sancaktepe Belediyesi sınırları içerisindeki muhtelif park ve yeşil alanlarda yer alan ağaçların budanması, çimlerin sulanması, çimlerin biçilmesi, fidan-ağaç dikimi, parkların temizlenmesi gibi işlerin de dâhil edildiği, bu nedenle yapım işi kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı işinin de yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin (e) bendinde; madde metninde belirtilen idarelerin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmayacağı ifade edilmiştir.

Mezkûr maddenin ikinci fıkrasında ise; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımının; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin

çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade edeceği, bununla birlikte mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edileceği belirtilmiştir.

Diğer yandan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.1.1’inci maddesinde;

“Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade eder.”

-78.1.3’üncü maddesinde ise;

“Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı, sürücülü araç/iş makinesi kiralama vb. işler ile Kurum tarafından belirlenecek diğer işler, 78.1.1 inci maddede yer alan diğer koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edilir.” hükümleri yer almaktadır.

Mezkûr mevzuat hükümlerinde özetle;

-İlgili mevzuat hükmünde belirtilen diğer idareler ile birlikte belediyelerin de personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı;

-Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik

işlerine ilişkin alımların personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edildiği;

• Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı işlerinin diğer koşullara bakılmaksızın doğrudan personel çalıştırılması dayalı hizmet alımı olarak kabul edildiği,

  Belirtilmiştir.

  
  

  Yapılan incelemede;

  
  

• Sancaktepe İlçesi I. Bölge Mevcut Parkların Tadilatı, Yeni Park Yapılması İşinin 4.713.271,00 TL olan yaklaşık maliyetinin 2.453.711,44 TL’lik kısmının;

-Sancaktepe İlçesi II. Bölge Mevcut Parkların Tadilatı, Yeni Park Yapılması İşinin ise 7.750.658,46 TL olan yaklaşık maliyetinin 2.878.055,76 TL’lik kısmının;

“Parkların Temizlenmesi, Çeşitli Bitki-Fidan Temini ve Dikimi, Güllerde Ve Çalılarda Gençleştirme Budama Yapılması, Yabani Ot Temizliği, Çim Biçme, Çalılara Form Verilmesi, Çiçeklerin Sulanması, vb.” kapsamında olduğu anlaşılmıştır.

Söz konusu işler Kamu İhale Genel Tebliği’nin 78.1.3 maddesinde doğrudan personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından;

-Yükleniciler tarafından park ve bahçe işlerinde çalıştırılan 16 personelin 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamında Belediye Şirketi bünyesine geçirildiği, ancak emeklilik, işten ayrılma veya farklı birimlere görevlendirilme nedeniyle hâlihazırda sahada 5 personelin kaldığı,

-Muhtelif park ve yeşil alanlarda yer alan ağaçların budanması, çimlerin sulanması, çimlerin biçilmesi, fidan-ağaç dikimi gibi işlerin bölgesel iklim gereği genellikle mayıs-eylül ayları arasında yapıldığı, beş ay süresince ihtiyaç duyulan bu hizmet için personelin sürekli istihdam edilmesi, makine-ekipman (tanker, arasöz vb.) satın alınması ile aynı işin ihale ile yapılması maliyetleri karşılaştırıldığında ihale ile yapılmasında kamu kaynaklarının daha verimli kullanıldığı,

-Ancak bu uygulamanın ilgili mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gerçeğinin de göz önünde bulundurulduğu, bu nedenle Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından, İnsan Kaynakları Müdürlüğüne mütemadiyen personel ihtiyacının bildirildiği, ancak bütçe kısıtları nedeniyle personel talebinin karşılanamadığı,

-Benzer mecburiyetler nedeniyle bu yöntemin diğer belediyelerce de yaygın olarak uygulandığı ve ihale dosyalarının Kamu İhale Kurumu onayından geçerek ilana çıktığı,

İfade edilmiştir.

Öncelikle İdare cevabında da belirtildiği üzere Kamu İhale Genel Tebliği'nde yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı işleri personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak tanımlandığından İdarelerin söz konusu işleri yüklenici eliyle yapması imkânı ortadan kalkmıştır.

Bu nedenle İdare tarafından söz konusu duruma mevzuat hükümlerine uygun bir şekilde çözüm getirilmesi gerekmektedir. Şöyle ki; İl Özel İdareleri, Belediyeler ve Bağlı Kuruluşları ile Bunların Üyesi Olduğu Mahalli İdare Birliklerinin Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmetlerinin Gördürülmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 5’inci maddesinin birinci ve ikinci fıkrası birlikte değerlendirildiğinde; personel gideri söz konusu Usul ve Esaslar’da belirtilen oranı aşmayan idarelerin, işten ayrılanların yerine ve iş artışının zorunlu olduğu durumlarda İdarenin talebi üzerine şirketlerine yeni işçi alımı yapılabilmekte, bu oranın aşılması halinde ise İçişleri Bakanlığından izin alınarak şirkete yeni işçi alınabilmektedir.

İdare tarafından her ne kadar söz konusu işlerin 5 aylık bir dönemde gerçekleştirildiği söylenilse de, iş programı incelendiğinde işin niteliğine göre değişmekle birlikte peyzaj işlerinin genellikle yıl boyunca devam ettiği görülmektedir.

Ayrıca, 5620 sayılı Kamuda Geçici İş Pozisyonlarında Çalışanların Sürekli İşçi Kadrolarına veya Sözleşmeli Personel Statüsüne Geçirilmeleri, Geçici İşçi Çalıştırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’a göre, idareler mevsimlik işlerde 6 aydan az olmak üzere geçici işçi çalıştırabilmektedir. Eğer İdarenin belirttiği gibi sadece 5 aylık bir dönem için park ve bahçe işlerinde çalışacak personel ihtiyacı hâsıl oluyor ise İdare tarafından geçici işçi temin edilerek bahse konu hizmetlerin yerine getirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Diğer taraftan bütçe kıstı nedeni ile Park ve Bahçeler Müdürlüğünün personel ihtiyacının karşılanamadığı ifade edilmiştir. Öncelikle bu durum İdarenin stratejik planında belirlediği amaç ve hedefler kapsamında hizmet önceliği tercihi açısından kendi iç işleyişi ile ilgili bir durum olmakla birlikte, hizmet önceliklerinin ve buna bağlı olarak kaynak tahsisinin değiştirilmesi ile bu sorunun aşılabileceği düşünülmektedir.

Ayrıca söz konusu ihalenin giriş işlemlerinin Elektronik Kamu Alımları Platformunda (EKAP) kabul edilmiş olması ihale konusu işin tüm yönleriyle mevzuata uygun olduğu anlamına gelmemektedir. Eğer söz konusu ifade geçerli olsaydı Kamu İhale Kanunu’nda şikâyet ve itirazen şikâyet müessesesinin düzenlenmesine gerek kalmaz ve hiçbir ihalede düzeltici işlem veya iptal hususu meydana gelmezdi.

Sonuç olarak İdare tarafından yapım işi olarak ihale edilen park-bahçe bakım onarım işi kapsamına söz konusu işler de dâhil edilerek bir anlamda personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı yapıldığı ve bu suretle ilgili mevzuat hükümlerine aykırı davranıldığı değerlendirilmektedir.