Mühendislik Fakültesi tarafından gerçekleştirilen ve Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) ile Üniversite arasında 31.03.2022 tarihinde imzalanan sözleşmeyle yüklenilen TEİAŞ Bünyesinde Bulunan Lojman ve Hizmet Binalarının Deprem Performans Analizlerinin Yapılması 4. Grup (13-14-15-16-17. Bölge Müdürlükleri) Danışmanlık Hizmeti Alımı işinde; bazı işlerin, kısımlara bölünmek suretiyle doğrudan teminle gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; idarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu belirtilmiş; eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu ve diğer ihale usullerinin, Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin (ı) bendinde; Kanun’un 21 ve 22’nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak

harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin

%10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı belirtilmiştir.

Denetimlerde, sözleşme kapsamındaki yapıların statik rölevelerinin alınması, hasar tespit çalışmalarının yürütülmesi, sonlu eleman modellerinin oluşturulması, röleve çalışmalarının yapılması, her zeminde sondaj yapılması, veri raporu hazırlanması ve geoteknik değerlendirme raporu hazırlanması işlerinin, Mühendislik Fakültesi tarafından aralarında proje yöneticisi öğretim üyesine ait şirket de olmak üzere üç ayrı firmadan dört parti halinde (Firma başına 215.000 x 4= 860.000 TL; toplam= 860.000 x 3= 2.580.000 TL) 4734 sayılı Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendine istinaden doğrudan teminle gerçekleştirildiği; açık ihale usulü veya belli istekliler arasında ihale usulünün kullanılmadığı ve alım tutarının, 2022 yılı mal ve hizmet giderleri bütçesi toplamı 11.180.000 TL’nin %10’unu aşmasına rağmen Kamu İhale Kurumu görüşünün alınmadığı tespit edilmiştir.

Bu durumda, büyük bir kısmı aynı mahiyette olan ve tek bir ihale ile temin edilebilecek olan alımların tamamının, ihale usulleri kullanılmadan ve Kamu İhale Kurumu görüşü alınmadan doğrudan teminle yapılmasının, 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesi ile 62’nci maddesinin (ı) bendi hükümlerine aykırı olduğu düşünülmektedir.

Kamu idaresince İş kapsamındaki illerin hemen hemen tamamının, moment büyüklüğü 6’nın üzerinde depremler üretme potansiyelinin bulunması ve bölgede yaşanabilecek bir depremin bölgenin enerji ihtiyacını sağlayan TEİAŞ’a ait binalar üzerindeki olası etkisi nedeniyle ivedilikle gerekli önlemlerin alınması için işin süresinin 270 gün olarak belirlendiği, belirtilen sürede işin tamamlanabilmesi için detaylı bir iş programının yapıldığı, 20 farklı ilde bulunan toplam 154 adet lojman ve hizmet binasına ilişkin çalışmanın kendi içerisinde 6 gruba ayrıldığı ve İşin beş aşamada (Zemin sondajlarının yapılması, beton dayanımının belirlenmesi ve donatı tespitinin yapılması, statik ve mimari rölevelerin hazırlanması, mevcut binaların deprem değerlendirme analizinin yapılması ve güçlendirme öneri raporunun hazırlanması) tamamlandığı, hem sahada, hem de bilgisayar başında yapılacak işler düşünüldüğünde proje ekibindeki öğretim üyeleriyle İşin süresinde bitirilmesinin mümkün olmadığının görüldüğü, bu nedenle çalışmaların hızlı ve güvenilir bir şekilde süresinde ve ivedilikle tamamlanması için hizmet alımı yapılması zorunluluğunun ortaya çıktığı, her grup için beş aşamalık döngüsel programın işletildiği ve ön incelemeden sonra belirlenen çalışmalar için hizmet alımlarının doğrudan teminle gerçekleştirildiği ifade edilmektedir.

Ayrıca Trabzon Teknokent bünyesinde faaliyet gösteren proje yöneticisine ait şirketin,

hem donanım, hem de personel yönüyle yetkin bir firma olduğu, İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim elemanları ile yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin istihdamı nedeniyle diğer firmalara nazaran çok daha uygun fiyatlar teklif edebildiği, İş kapsamında en uygun teklifi verdiği, sonuç olarak belirtilen ilkelerin gereklerinin tüm ihalelerde korunduğu ve gözetildiği, bundan sonraki süreçte bu ve benzeri işlerde doğrudan temin usulünün kullanılmayacağı ve Şubat ayında yaşanan iki büyük depremin öncesinde ve sonrasında söz konusu öğretim elemanlarının maddi beklenti olmaksızın katkılarını fedakârca sundukları belirtilmektedir.

İş başlama tarihinin 01.04.2022, üç firmadan yapılan ilk alımlara ait onay belgesi ve piyasa fiyat araştırma tutanağı tarihlerinin 20.06.2022 ve 30.06.2022 olduğu nazara alındığında; geçen iki aylık süre zarfında Fakülte tarafından yapılamayacak işlerin tespiti ve temel ihale usulleriyle ihalesinin yapılması, imkânlar dâhilindedir. Diğer taraftan temel ihale usullerinin kullanılmasıyla İdare, Haziran, Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarının her birinde üç adet olmak üzere toplam oniki adet doğrudan temin yapmak zorunda kalmış, daha fazla firmanın ihaleye katılmasını sağlama, daha rekabetçi ve ekonomik tekliflerle işi temin etme imkânını kaybetmiş ve defalarca doğrudan temin yapmanın oluşturduğu bürokrasi ve iş yükü ile karşı karşıya kalmıştır. ... Zemin Sanayi Ticaret Anonim Şirketinden ve ... Yazılım İnşaat Sanayi Limited Şirketinden yapılan dört alımın üçünde ve ... Mimarlıktan yapılan dört alımın tamamında aynı firmalardan teklif alındığı ve her bir alım arasında bir ay olmasına rağmen aynı fiyatların teklif edildiği de göz önünde bulundurulduğunda; 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen ilkelerin gereğinin yerine getirilmediği düşünülmektedir.

Sonuç olarak; mal ve hizmet alımlarının, 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen temel ilkeler gözetilmek suretiyle Kanun’da belirtilen temel ihale usulleriyle yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.