Karar Künyesi
320-Bütçe Emanetleri Hesabından yapılan ödemelerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmadığı görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesi uyarınca; kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi
gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilmesi gerekmektedir.
Mezkûr Kanun’un “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinin altıncı fıkrasında da; “Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden dolayı sorumludur.” hükmü yer almaktadır.
Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 248 ve 249’uncu maddelerinde 320-Bütçe Emanetleri Hesabının niteliği ve hesaba ilişkin işlemler düzenlenmiştir. Yönetmelik’te, 320-Bütçe Emanetleri Hesabının, mali yıl içerisinde veya sonunda ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya diğer sebeplerle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılacağı; yapılacak ödemelerde söz konusu tutarların muhasebe kayıtlarına alınma sırasının gözetileceği belirtilmiştir.
Mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, idarenin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması nedeniyle emanet hesaplarına alınan tutarların mevzuatında belirtilen ödemelere öncelik vermek şartıyla muhasebe kaydına alınma sırasına göre ödenmesi gerekmektedir. Bununla birlikte emanet hesaplarda izlenen söz konusu tutarların kayda alınma sırasına göre ödenmesinden muhasebe yetkilisinin sorumlu olacağı açıktır.
Yapılan incelemede; söz konusu hesaptan yapılan ödemelerin, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmadığı tespit edilmiştir. Aynı veya yakın tarihlerde 320-Bütçe Emanetleri Hesabına alınan tutarların geri ödemesi aşamasında öncelik sırasına uyulmadığına ilişkin bazı örnekler aşağıdaki tabloda sunulmuştur:
Tablo 14: Bütçe Emanetleri Hesabındaki Tutarların Kayıtlara Alınma Sırasına Göre Ödenmediğine İlişkin Bazı Örnekler
Yevmiye Tarih | Yevmiye No | Hesap Kodu | Toplam Borç (TL) | Toplam Alacak (TL) | İlgili | Bekletilen İş Günü Sayısı |
19.03.2021 | 3117 | 320 | 0,00 | 110.303,31 | S. Y. | 10 |
02.04.2021 | 3669 | 320 | 110.303,31 | 0,00 | S. Y. | |
23.03.2021 | 3224 | 320 | 0,00 | 63.231,49 | N.K. | 2 |
25.03.2021 | 3327 | 320 | 63.231,49 | 0,00 | N.K. | |
12.04.2021 | 4016 | 320 | 0,00 | 414.518,59 | … Adi Ortaklığı | 4 |
16.04.2021 | 4365 | 320 | 414.518,59 | 0,00 | … Adi Ortaklığı | |
08.04.2021 | 3927 | 320 | 0,00 | 63.395,37 | … Diş | 28 |
18.05.2021 | 5328 | 320 | 63.395,37 | 0,00 | … Diş | |
07.07.2021 | 7814 | 320 | 0,00 | 117.497,24 | … Hiz. Eğt. Sağ. Elk. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. | 5 |
14.07.2021 | 8266 | 320 | 117.497,24 | 0,00 | … Hiz. Eğt. Sağ. Elk. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. | |
07.07.2021 | 7815 | 320 | 0,00 | 105.015,15 | … Yazılım A.Ş. | 21 |
05.08.2021 | 8899 | 320 | 105.015,15 | 0,00 | … Yazılım A.Ş. | |
09.08.2021 | 9058 | 320 | 0,00 | 77.666,23 | … Tekstil Mümessillik San. Tic. Ltd. Şti. | 3 |
12.08.2021 | 9239 | 320 | 77.666,23 | 0,00 | … Tekstil Mümessillik San. Tic. Ltd. Şti. | |
09.08.2021 | 9034 | 320 | 0,00 | 131.098,24 | … San. Tic. Ltd. Şti. | 63 |
04.11.2021 | 12769 | 320 | 131.098,24 | 0,00 | … San. Tic. Ltd. Şti. | |
23.02.2021 | 2025 | 320 | 0,00 | 95.104,75 | … Tic. AŞ | 23 |
26.03.2021 | 3392 | 320 | 95.104,75 | 0,00 | … Tic. AŞ | |
24.02.2021 | 2063 | 320 | 0,00 | 466.138,52 | … Adi Ortaklığı | 2 |
26.02.2021 | 2178 | 320 | 466.138,52 | 0,00 | … Adi Ortaklığı |
Ayrıca 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında borçlanılan tutarlardan bekletilen bakiyelerin de olduğu görülmüştür.
Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından, 5018 sayılı Kanun’da belirtilen ödeme sırasına uyulması hususunda gerekli hassasiyetin gösterildiği, ancak ödeme esnasında firmalardan istenen bazı belgelerin zamanında temin edilememesinden dolayı bazı aksaklıkların olabildiği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, Bütçe Emanetleri Hesabındaki tutarların, İdare aleyhine bir durumun oluşmaması için mevzuatında belirtilen esas ve usullerde ödenmesi gerekmektedir.