121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı’na kaydedilen vadesi geçmiş alacaklar için tahakkuk etmiş olan gecikme zamları ve gecikme faizleri muhasebe kayıtlarında izlenmemektedir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Varlıklara ilişkin ilkeler” başlıklı 9’uncu maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde varlıklar arasında yer alan alacaklara ilişkin olarak tahakkuk eden faiz alacaklarının ilgili hesaplarda gösterileceği belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı” başlıklı 89’uncu maddesinde, 121 numaralı hesabın, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacaklarından takibe alınan tutarlar ile bunlardan yapılan tahsilat, tecil ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı; 91’inci maddesinde, Gelirlerden Alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan mali yıl sonuna kadar tahsili gerekenlerden tahsil edilemeyen tutarların, mali yıl sonunda 121 numaralı hesaba borç, 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Detaylı Hesap Planları” başlıklı 46’ncı maddesinde kurumlara ait detaylı hesap planlarının, bu Yönetmelik’te belirlenen hesap planı çerçevesinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanacağı

belirtilmiş olup Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan 2022 Yılı Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı’nda da “121.05.01.08.01 Vergi, Resim ve Harç Gecikme Faizleri” ve “121.05.03.04.01 Vergi ve Diğer Amme Alacakları Gecikme Zamları” şeklinde yardımcı hesaplar belirlenmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı'na kaydedilen vadesi geçmiş alacaklar için tahakkuk etmiş olan gecikme zamları ve gecikme faizlerinin muhasebe kayıtlarında, Detaylı Hesap Planı’nda belirtilen yardımcı hesaplarda izlenmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, söz konusu gecikme zam ve faizlerin anapara ile birlikte tahsil edildiği, tahsilatın 121 numaralı hesap ile ilişkilendirilmeden doğrudan gelir kaydedildiği görülmüştür. Dönem sonu kesin mizana göre 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı'nın bakiyesi 86.299.815,37 TL olarak görünürken bu tutar içinde 39.334.706,45 TL tutarındaki alacağa bağlı gecikme zammı yer almamaktadır.

Vadesi geçmiş alacaklara ilişkin tahakkuk etmiş gecikme zammı ve faizlerinin muhasebe kayıtlarında izlenmemesi sonucu Belediyenin alacakları mali tablolarda gerçek değerinden 39.334.706,45 TL daha az görünmektedir. Buna göre kurum alacaklarının gerçek durumu ile mali tablolar arasında uyumun sağlanabilmesi için gecikme zamlarının da takipli alacaklar hesabında gösterilmesi gerekmektedir.

Kamu İdaresinin bulguda belirtilen hususla ilgili cevabında; Kurumda 2022 yılı sonu itibariyle e-belediye yazılım programının kullanılmaya başlandığı, programdaki bazı kısıstlılıklar nedeniyle gecikme zammı ve faiz alacaklarının 121 hesabına kayededilemediği ve mali tablolarda takip edilemediği belirtilmiş olup programdan kaynaklanan bu durumun düzeltilmesi için İçişleri Bakanlığının ilgili birimlerine yazılı olarak bildirimde bulunulduğu ifade edilmiştir.

Gecikme zammı ve faiz alacaklarının mali tablolarda görünmemesi her ne kadar Kurumun inisiyatifi dışında ortaya çıkmış olsa da bu durum sonuçta 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı'nın mali tablolarda 39.334.706,45 TL düşük yer aldığı gerçeğini değiştirmemektedir. Bununla birlikte Kurumun, konunun düzeltilmesi için yazılım programı sağlayıcı idare nezdinde girişimlerde bulunması ise çözüme yönelik katkı sağlama anlamında olumlu bir yaklaşım olarak değerlendirilmektedir.