ASKİ Genel Müdürlüğünce su ve kanalizasyon tesislerine yönelik yeni hat veya tadilat gibi harcamalarda bulunulmasına karşın bu tesislerin harcamalarına katılma paylarının yeni imalat ve yenileme çalışmasından istifade eden tüm mülk sahiplerinden alınmadığı görülmüştür.

Büyükşehir su ve kanalizasyon idareleri, tüzel kişiliği haiz yerel yönetim ve hizmet birimleri olup, yerel kamu hizmetlerini ifa ederler. Bu yönetimlerin kendilerinden beklenen hizmetleri ifa edebilmeleri için birtakım gelirlerinin bulunması veya bir gayrimenkulün bulunduğu yerde su ve kanalizasyon tesislerinin, başka bir ifade ile alt yapının bulunması gayrimenkullerin değerini arttırıcı nitelikte olduğundan bu hizmetler için yaptıkları harcamalara, bu hizmetten yararlanan kişilerin de katılması gerekmektedir. Bu maksatla 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu su ve kanalizasyon hizmetlerinden faydalanan mülk sahiplerinin, bu hizmetler için yapılan harcamalara katılımını düzenlemektedir.

Mezkur Kanun’un 87’nci maddesinde su ve kanalizasyon idarelerince yeni kanalizasyon tesisi yapılması, mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi hallerinde bunlardan faydalanan gayrimenkullerin sahiplerinden, kanalizasyon harcamalarına katılma payı alınacağı, payın hesabında iki ve daha fazla yol kenarında bulunan gayrimenkuller, hangi yoldaki kanalizasyona bağlanmış ise o yola ait kanalizasyon giderleri nazara alınacağı ifade edilmiştir.

88’inci maddesinde su ve kanalizasyon idarelerince yeni içme suyu şebeke tesisleri yapılması, mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı (yenileme, genişletme vb.) halinde, dağıtımın yapıldığı saha dahilindeki gayrimenkullerin sahiplerinden, su tesisleri harcamalarına katılma payı alınacağı birden fazla yol kenarında bulunan gayrimenkullere ait payın hesabında, bunların yalnız suya bağlandıkları yol üzerindeki uzunluklarının esas alınacağı ifade edilmiştir.

Payların hesaplanması, tahakkuk şekli, zamanı, ilanı ve tahsiline ilişkin açıklamalar Kanun’un 89’uncu, 90’ıncı, 91’inci, 92’nci ve 93’üncü maddelerinde yapılmıştır.

Ayrıca 2464 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun Harcamalara Katılma Payları ile İlgili Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik’te su ve kanalizasyon harcamalarına

katılma payı ile ilgili daha detaylı açıklamalar yapılmıştır. Yönetmeliğin 16’ncı maddesinde harcamalara katılma payının bina ve arsalarda vergi değerinin %2’sini geçmeyeceği, 21’inci maddesinde harcamalara katılma payının hesaplanmasında, gayrimenkulün vergi değerinde tahakkuktan sonra meydana gelen değişikliklerin nazara alınmayacağı, 17’nci maddesinde ibadet yerleri dışında muafiyet ve istisnaya yer verilmediği açıklanmıştır.

Su ve Kanalizasyon harcamalarına katılma payı yukarıdaki mevzuat gereği mülk sahiplerinden alınması gereken paylardır. Her ne kadar ASKİ Genel Müdürlüğü su ve kanalizasyon harcamalarına katılma paylarını alıyor ise de ilk abonelik esnasında alınan bu payların, idarece daha sonra yapılan yeni hat, mevcut hattın yenileme ve ıslahı harcamaları sebebiyle alınması gereken harcamalara katılma payından ayrı düşünülmesi gerekmektedir. Başka bir ifade ile fen ve sanat kurallarına uygun olarak iyi planlanmış su ve kanalizasyon hatlarının yapılması veya yenilenmesi durumlarında, daha önce yapılan (eski) yatırımlar sebebiyle ilk abonelik esnasında mülk sahibinden alınan harcamalara katılma paylarından ayrı olarak yukarıda belirtilen mevzuatın gösterdiği şekilde yeni yapılan bu hatların harcamalarına yeni yapılan veya yenilen hatlardan istifade eden kullanıcıların (mülk sahiplerinin) tamamının katılması gerekmektedir. Aksi halde yeni yapılan veya yenilenen hatların harcamalarına katılma paylarının yükü sadece yeni abone olan mülk sahiplerine yüklenmiş olacaktır. Oysa bu hattan yeni (ilk) abone olan mülk sahipleriyle beraber, önceki yıllarda eski hat için katılma payını ödeyen ve mülk sahipliği devam eden kişiler de faydalanmaktadır.

Sonuç olarak yeni bir hat yapılması veya mevcut hattın yenilenmesi gibi iki durumda da harcamalara katılma paylarının kamu idaresince ilgili mevzuat hükümleri ve hizmetten faydalanma esası çerçevesinde, şekil şartlarına uygun şekilde, öngörülen zaman ve bedelle tahakkuk ve tahsilatının yapılması gerekmektedir.