Emlak vergisi mükelleflerinden emlak vergisinin %10’u nispetinde ek tahakkuk yapılarak tahsil edilen taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ait katkı payının, ilgili idareye gönderilmediği tespit edilmiştir.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun “Taşınmaz kültür varlıklarının onarımına yardım sağlanması ve katkı payı” başlıklı 12’nci maddesinin 6’ncı fıkrasında;

“Belediyelerin ve il özel idarelerinin görev alanlarında kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla kullanılmak üzere 29/7/1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 8 inci ve 18 inci maddeleri uyarınca mükellef hakkında tahakkuk eden emlak vergisinin % 10'u nispetinde Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı tahakkuk ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile birlikte tahsil edilir.” denilmektedir.

Mezkur Kanun’un aynı maddesinin 9 ve 10’uncu fıkralarında ise “Yukarıdaki hükümlere göre, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı olarak tahsil olunan miktarlar tahsil edildiği ayı takip eden ayın onuncu günü akşamına kadar il özel idarelerine bir bildirim ile beyan edilerek aynı süre içinde ödenir. Tahsil ettikleri katkı payını yukarıda belirtilen süre içinde il özel idarelerine yatırmayan belediyelerden, bu katkı payları 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir.

Belediye başkanları, belediyelerin tahsil ettikleri paylardan il özel idarelerine ödemeleri gereken taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı paylarının, zamanında ve tam olarak ödenmesini sağlamakla yükümlüdür. Ödenmeyen paylar, ilgili il özel idaresinin talebi üzerine ilgili belediyenin İller Bankasından aldığı genel bütçe vergi gelirleri payından kesilerek talep eden özel idareye gönderilir.” hükümleri yer almaktadır.

On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 6360 sayılı Kanun ile yukarıda il özel idarelerine atfedilmiş görevlerin il özel idaresi bulunmayan illerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığınca yerine getirileceğine ilişkin “Çeşitli Hükümler” başlıklı 3'üncü maddesinin (3) numaralı fıkrasında yer alan: “21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun 12'nci maddesi kapsamında il özel idarelerince kullanılan haklar ve yetkiler ile yürütülen görevler, il özel idaresi bulunmayan illerde Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığınca kullanılır ve yürütülür. Bahsedilen kanun hükmü uyarınca toplanan taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı tutarları, defterdarlıklar bünyesinde açılan emanet hesaplarına aktarılır…” düzenlemesinin bir gereği olarak bu paylar büyükşehir olmuş illerde ilçe belediyeleri tarafından ilgili Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığına (YİKOB) yatırılacak; burada toplanan katkı payı tutarları da bu başkanlıklarca defterdarlıklar bünyesinde açılan emanet hesaplarına aktarılacaktır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde; belediye tarafından 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu uyarınca emlak vergisinin %10’u nispetinde mükellefler adına tahakkuk ettirilen katkı paylarının, takip eden ayın onuncu günü akşamına kadar YİKOB’a beyan edilmesi ve aynı süre içinde ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca, söz konusu katkı paylarının belediye tarafından kendi geliri gibi değerlendirilmemesi, zamanında ve tam olarak YİKOB’a kanun ile hüküm altına alınan sürelerde ödenmesinden Belediye Başkanının sorumlu olduğu ve ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanuna göre tahsil edilebileceği unutulmamalıdır.

Yapılan incelemede; 2009 yılından bu yana toplanan ve muhasebe kayıtlarında 13.308.160,75 TL tutarında yer alan Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına ait katkı paylarının YİKOB’a aktarılmadığı ve tahsil edilen tutarların belediye tarafından uzun zamandır kendi geliri gibi değerlendirildiği tespit edilmiştir. Belediye ilgili katkı paylarını kendi geliri gibi görmemeli, yasal bir zorunluluk olması nedeniyle tahsil ettiği katkı paylarını zamanında beyan edip kanun ile hüküm altına alınan sürelerde YİKOB’a göndermelidir.

Kamu idaresi cevabında; "Bulguda bahsi geçen 'Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Paylarının İlgili Kurumlara Gönderilmemesi'ne ilişkin olarak, Belediye bütçesi doğrultusunda hareket edilecektir." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu İdaresi cevabında bulgu konusu mevzuata aykırılık teşkil eden durumun düzeltileceğine ilişkin bir ifadede bulunulmamış söz konusu taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına ait katkı paylarının ödenmesinde Belediye bütçesi doğrultusunda hareket edileceği ifade edilmiştir. Bulguda da açıklandığı üzere katkı paylarının ilgili kamu idaresine mevzuatta belirtilen sürelerde ödenmesi yasal bir zorunluluktur. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.