Büyükşehir Belediye Meclisi Kararları ile Bursa Kent Yapı İmar Bilişim Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (BURKENT), Bursa Ekmek ve Besin Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi (BESAŞ) ve Bursa Tarım Hayvancılık Peyzaj Çevre İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketine (TARIMAŞ) kredi kullanımı için kefalet verildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Şirket kurulması” başlıklı 70’inci maddesinde, belediyelerin kendilerine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre şirket kurabileceği hüküm altına alınmıştır.

Söz konusu Kanun’un 18’inci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendinde “Bütçe içi işletme ile 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununa tâbi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek” belediye meclisinin yetki ve görevleri arasında sayılmıştır.

Öte yandan, aynı Kanun’un “Borçlanma” başlıklı 68’inci maddesinde, belediye ve belediye şirketlerinin borçlanma esasları düzenlenmiş, bu maddeden belediyelerin görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla borçlanabileceği, şirket borçlanmaları konusunda ise tanınan yetkinin sadece belediye meclisinin karar vermesi ile sınırlı olarak düzenlendiği anlaşılmaktadır.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun kefalet sözleşmesinin tanımını yapan 581’inci maddesinde, kefalet sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı, borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşme olarak ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, ihtiyaçları doğrultusunda kullanılmak üzere, 22.03.2022 tarih ve 446 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile BURKENT’e 30.000.000,00 TL, 27.10.2022 tarih ve 1413 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile BESAŞ’a 5.000.000,00 TL, 20.12.2022 tarih ve 1723 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile TARIMAŞ’ye 50.000.000,00 TL tutarında borçlanma yetkisi verildiği ve Belediyenin bu borca kefil olmasının kabul edildiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, bahsedilen şirketlere kefil olunmasından dolayı İdare açısından bir borçlanmanın ortaya çıkabilmesi için borcun şirketlerce ödenmemesi gerektiği, ancak şirketlerin bulguya konu olan kredileri ödeyememesi veya temerrüde düşmesi gibi bir durumun söz konusu olmadığı, meri mevzuatımızda da belediyelerin sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip olduğu şirketlerin borçlanmalarına kefalet vermesine ilişkin bir yasak bulunmadığı ifade edilmiştir.

Kefalet tanımı gereği asıl borçlunun borcunu ödemesinin teminat altına alınması olup, şirket borcunu ödeyemezse borcun sahibi Belediye olacaktır. Bir başka deyişle kefalet verme dolaylı yoldan da olsa borçlanma ile sonuçlanmış olacaktır. Oysaki belediyelerin hangi şartlarla borçlanacağı 5393 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinde sayılmıştır. Kefalet yoluyla borçlanma bu hükümler arasında yer almamaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükmü ve açıklamalar gereğince İdarenin, Meclis Kararı ile şirketlerine kefil olmasının mevzuata aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.