İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği’nde yer verilen birtakım gerekliliklerin yerine getirilmediği görülmüştür.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı, içme-kullanma suyunun etkin kullanılması ve israfının önlenmesi, su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesi amacıyla, 08.05.2014 tarih ve 28994 sayılı Resmi Gazete’de İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği’ni yayınlamıştır. Yönetmelik’in 11’inci maddesinde; Yönetmelik’te belirtilen yükümlülükleri yerine getirmeyenlerin, 2560 sayılı

İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun ve ilgili diğer mevzuata göre sorumlu olacağı ifade edilmiştir.

Aynı Bakanlık tarafından 16.07.2015 tarih ve 29418 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan, İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği’nin 5’inci maddesinde, Su ve Kanalizasyon İdaresinin; idari ve fiziki su kayıplarının ölçüme dayalı olarak belirlenmesini, şebekenin ve sistemin şartnamelere ve uygulama projelerine uygun yapılmasını, kullanılan malzemelerin standartlara uygun olarak temin edilmesini, sistemde ana basınç bölgesi ve alt bölgelerin oluşturulmasını, şebekede etkili bir basınç ve debi yönetimi ile optimum işletme şartlarının sağlanmasını, sistemin izlenmesi ve kayıt altına alınmasını ve etkili bir su yönetim sistemi kurulmasını sağlamakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir.

Tebliğ’in 6’ncı ve devamı maddelerinde ise, su kayıplarının önlenmesi, kullanılacak malzemeler, abonelik hizmetleri ve izinsiz su kullanımı konularında idarenin yapacağı işler hakkında ayrıntılı bilgi verilmektedir.

Yapılan incelemede son 5 yılda ki su kayıpları ile ilgili bilgiler tabloda gösterilmiştir.

‌Tablo 12: MARSU Genel Müdürlüğü Su kayıpları Tablosu

Tabloda 2023 yılında kaynağından alınıp su isale hatlarına (sisteme) verilen 59.178.348 m3 suyun 26.291.509 m3’ü tahakkuka bağlanabildiği, %55.57 oranındaki 32.886.839 m3 suyun ise kayıp olduğu görülmektedir. Yıl içerisinde sisteme verilen suyun üretimi için 96.526.283 kW elektrik kullanıldığından su kayıplarının önlenmesi daha da önem kazanmaktadır.

Bu kapsamda;

• İçme ve kullanma suyu sistemi kritik noktalarında su basınçlarının ölçülmediği,

• Su temininin yaklaşık %75’ini karşılayan beyazsu kaynağı isale hatlarında, su miktarlarının hesaplanması maksadıyla kullanılan debi ölçer cihazlarının bulunmadığı,

• Sisteme dahil olan 27 su deposunda sadece 7 adet depoda debi ölçer cihazının bulunduğu 20 adet depoda ise debi ölçer bulunmadığı,

• İçme ve kullanma su dağıtım sisteminin kontrol edilebilmesi için alt bölgelere ayırma işlemleri ile ilgili çalışmaların ekseriyetinin tamamlanmadığı,

• Su kayıp yönetiminde verilerin sahayı temsil edecek şekilde ölçülmesi ve sistematik analiz altlıklarının oluşturulması için gerekli olan temel bileşenlerin (ana hat, servis bağlantı, vana, depo) Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri tabanının oluşturulması önem arzetmekte olduğu halde sistemin henüz MARSU faaliyet alanını kapsayacak şekilde genişletilmediği,

• Su kayıplarında önemli bir etken olan alt yapı yenileme ve rehabilitasyon işlerinin istenilen düzeyde gerçekleştirilmediği,

• Güvenli su sağlama görevini yerine getirebilmek için kullanılan tesislerin (Pompa istasyonları, su depoları, arıtma tesisleri, su dağıtım şebekesi ve yardımcı işler için gerekli tesisler) sürekli olarak gözlem altında tutmasını sağlamak için gerekli olan SCADA (Supervisory Control And Data Asquisition) sisteminin olmadığı, tespitleri yapılmıştır.

Kamu idaresi bulgu konusu hususa iştirak etmiş olup tenkit ve tavsiyeler doğrultusunda işlem tesis edilmesine başlanıldığı ve devam ettirileceğini belirtmiştir.

Sonuç olarak, su kayıp ve kaçaklarının en alt seviyeye indirilmesi ve bu suretle kamu kaynaklarının daha verimli etkin ve sürdürülebilir olarak kullanılmasını teminen anılan Yönetmelik ve Tebliğ'de öngörülen işlerin yapılması için azami gayretin gösterilmesi gerekmektedir.