İdare tarafından gerçekleştirilen yapım işi ihalelerinden bir kısmının niteliği itibarıyla personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı sonucu doğuracak şekilde ihale edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde bu Kanun’un uygulanmasında;”Yapım”ın bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini ifade edeceği hüküm altına alınmıştır.

Mezkûr Kanun’un “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinde, bu Kanun kapsamındaki idarelerce mal veya hizmet alımları ile yapım işleri için ihaleye çıkılmadan önce belirtilen hususlara uyulmasının zorunlu olduğu ve kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapılmayacağı ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.

Bununla birlikte 06/02/2018 tarihli ve 30324 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımlarında teklif fiyata dahil olacak giderler” başlıklı 78’inci maddesinde (78.1.1) personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımının; ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az

%70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden hizmet alımlarını ifade edeceği hükmü bulunmaktadır.

30.09.2020 tarihli ve 31260 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İhale Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’de de mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan ve niteliği gereği süreklilik arz eden park bahçe bakım ve onarım işi, çöp toplama, cadde, sokak, meydan vb. temizlik işleri, bu işlerin karakteristik edimlerini içeren veya alt hizmetleri niteliğinde olan refüj ve yeşil alanların bakım ve onarımı, ot temizliği, çim biçimi, toprak işleme, arazi hazırlığı, fidan üretimi, dikimi ve bakımı ile ağaç budama, sulama ve bakımı, sürücülü araç/iş makinesi kiralama vb. işler ile Kurum tarafından belirlenecek diğer işlerin, 78.1.1’inci maddede yer alan diğer koşullara bakılmaksızın personel çalıştırılmasına dayalı hizmet olarak kabul edileceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla adı geçen işler için Belediyece personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapılması 4734 sayılı Kanun’un 62’nci maddesinin (e) bendi gereğince mümkün değildir.

Yapılan incelemede, 2022/493292 İhale Kayıt Numaralı "Adana Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde Muhtelif Park Yapılması ve Mevcut Parkların Tamiratının ve Bakımının Yapılması İşi"nin yapım işi olarak ihale edilmesine rağmen, ihale kapsamında yaptırılacak iş kalemlerinden bir kısmının niteliği itibarıyla mezkur Tebliğ hükmü uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı sonucu doğuracak şekilde ihale edildiği görülmüştür. Nitekim adı geçen ihale kapsamından yaptırılacak olan “Makine ile çim ve çayır biçme” ve “Bulvar, Refüj, Park ve Komplekslerdeki Yağmurlama (Sprey ve Pop Up) Sulama” iş kalemleri, tanımına yukarıda yer verilen yapım işi kapsamında olmayan, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı niteliğindeki iş kalemleridir.

Kamu İdaresince gönderilen cevapta 2022/493292 İhale Kayıt Numaralı ihale ile ilgili olarak ihale kapsamındaki imalat kalemlerinin park ve bahçe hizmetlerinin aksamaması açısından çevre düzenleme çalışmaları ile bakım ve onarım işlerini kapsadığı, “Makine ile çim ve çayır biçme” ve “Bulvar, Refüj, Park ve Komplekslerdeki Yağmurlama (Sprey ve Pop Up) Sulama” iş kalemlerinin ihale kapsamında bütünlük arz ettiği ve adı geçen iş kalemlerinde personel çalıştırılmasına yönelik herhangi bir ibare bulunmadığı ifade edilmektedir.

Ancak Bulgu'da yer verilen mevzuat hükümleri son derece açık olup çim biçme sulama ve bakım işlerinin personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla “Makine ile çim ve çayır biçme” ve “Bulvar, Refüj, Park ve Komplekslerdeki Yağmurlama (Sprey ve Pop Up) Sulama” gibi personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilen iş kalemlerinin yapım işi ihalesi kapsamına dahil edilmesi adı geçen mevzuat hükümleri uyarınca mümkün değildir.

Belediyeler tarafından gerçekleştirilen ihalelerin, mevzuat hükümleri gereği niteliği itibarıyla personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı sonucu doğuracak şekilde ihale edilmesi mümkün değildir. Bu nedenle ihalelerde bu sonucu doğuracak iş tanımlarına yer verilmeyerek ilgili mevzuat hükümlerine riayet edilmesi gerekmektedir.