2018 Yılı Kurban satış döneminde Kurum tarafından tespit edilen kurban alanı ve müştemilatı kullanımının 01.08.2018 tarih ve 349 sayılı Belediye Meclisi Kararı ile Keçiören Bağlumspor Kulübü Derneğine verildiği, söz konusu alandan gelir elde edildiği ve elde edilen gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin adı geçen spor kulübü tarafından tahsil edildiği tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda, kamu geliri; “Kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay veya benzeri gelirler, faiz, zam ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirler” şeklinde tanımlanmıştır.

Anılan Kanunun “Bütçe ilkeleri” başlıklı 5’inci maddesinde; bütçenin, kamu malî işlemlerinin kapsamlı ve saydam bir şekilde görünmesini sağlayacağı, tüm gelir ve giderlerin gayri safi olarak bütçelerde gösterileceği, belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesinin esas olduğu, bütçe gelir ve gider tahminleri ile uygulama sonuçlarının raporlanmasında açıklık, doğruluk ve malî saydamlığın esas alınacağı ve kamu idarelerinin tüm gelir ve giderleri bütçelerinde gösterileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır.

“Gelirin dayanakları” başlıklı 37’nci maddesinde;“ …,

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin gelirlerinin kanuni dayanaklarının bütçelerinde gösterileceği, bütçelerde yer alan gelirlerin, ilgili kanunlarında belirtilen usullere göre tarh, tahakkuk ve tahsil edileceği,

Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek payların, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanacağı,”

“Bağış ve yardımlar” başlıklı 40’ıncı maddesinde; “Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı…” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıya alınan mevzuat hükümlerine göre, 5018 sayılı Kanun gereğince, kamu gelirlerinin kanunlarına dayanılarak yetkili kamu idarelerince toplanacağı, toplanmasına ilişkin hukuki dayanakların bütçelerinde gösterileceği, tüm gelir ve giderlerin bütçelerinde gösterilmesi gerektiği, belirli gelirlerin belirli giderlere tahsis edilmemesinin temel prensip olduğu, tahsis edilecekse bu durumun mutlaka hukuki dayanağının olması gerektiği, tüm gelir ve giderlerin gayri safi olarak bütçelerinde gösterilmesi gerektiği, mevzuatla konulan bu yükümlülüklerin yine mevzuatlarında öngörülen usullere göre tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin yapılabileceği, herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından kamu hizmetinin karşılığı olarak veya ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamayacağı veya benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Ücrete tabi işler” başlıklı 97’nci maddesine göre; “Belediyeler bu kanunda harç veya katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerince düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir. Belediye’ye tekel olarak verilmiş işler kendi özel hükümlerine tabidir.” hükmü bulunmaktadır. Söz konusu hükme göre, belediyelerce 2464 sayılı Kanunda harç veya katılma payı konusu olan yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak ifa edecekleri her türlü hizmetlerden ücret alınabilecektir. Diğer taraftan, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 59’uncu maddesinin (e) fıkrasında, belediye meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı alınacak ücretler belediyelerin gelirleri arasında gösterilmiştir.

01.08.2018 tarih ve 349 sayılı Belediye Meclisi Kararında;

“5393 sayılı Belediye Kanununun 14’üncü maddesinin (b) bendi gereğince; 2018 yılı Kurban satış döneminde, Belediyemizce tespit edilecek kurban alanı ve müştemilatının, Keçiören Belediyesi Bağlum Spor Kulübü Derneği’ne kullandırılmasına karar verildi.”

denilmektedir.

2018 yılı Belediye Gelir Tarifesinde, Kurban satış döneminde tespit edilen kurban alanı ve müştemilatının kullandırılmasının karşılığında elde edilecek gelirin toplanması konusunda herhangi bir ücrete, kimlerden ve nasıl tahsil edileceğine ilişkin genel bir düzenlemeye yer verilmediği görülmüştür. Bu minvalde, 2018 yılı gelir tarife cetvelinde belediye meclisince tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığında bir ücret belirlenmeksizin söz konusu gelirin alınabilmesi hukuken mümkün gözükmemektedir.

Diğer taraftan kurban alanı ve müştemilatının kullandırılmak suretiyle bu alanda verilecek hizmet karşılığında elde edilecek ücretin(gelirin) adı geçen amatör spor kulübünce toplanması(tahsis edilmesi) 5018 sayılı Kanunun yukarıda yer alan birçok maddesine ve 2464 sayılı Kanuna aykırılık teşkil etmektedir. Diğer bir ifadeyle, Kuruma bağlı amatör spor kulübü olsa dahi hukuki çerçeveye oturmuş akdi bir ilişki olmaksızın Kuruma ait bir alanın başkalarına kullandırılmak suretiyle, bu alandan gelir elde edilmesi ve elde edilen gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin tahsilin yapılması başta 5018 sayılı Kanun’un yukarıya alınan maddeleri olmak üzere birçok mevzuata aykırılık taşımaktadır.

5018 sayılı Kanunda hizmet karşılığı elde edilecek gelirler de kamu geliri olarak sayılmış olup, söz konusu kamu gelirinin ancak Kanunda öngörüldüğü şekilde tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin yetkili kamu idaresince yapılabileceği, bu yetkinin başka bir gerçek veya tüzel kişiye devrinin mümkün olmadığı hususu açıktır.

Bu itibarla, kamu gelirinin kanuna dayanılarak belediye meclisi tarafından gelir tarife cetvelinde belirlenip Kurumun yetkilendirdiği kamu görevlilerince toplanıp bütçeye gelir kaydedilmesi ve akabinde bütçeden Kanun Koyucunun koymuş olduğu mevzuat kısıtlamaları çerçevesinde yardım yapılması 5018 sayılı Kanun ve ilgili diğer mali mevzuatın amir hükmüdür.

06.12.2012 tarih ve 28489 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6360 On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun değişikliği ile birlikte belediyelerin amatör spor kulüplerine ayni yardımın yanı sıra bir önceki yıl genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeler için tahakkuk eden miktarın binde on ikisini geçmemek kaydıyla nakdi yardım yapabilmesinin önü açılmıştır. Bu düzenlemeye uygun olarak, 2018 mali yılı içinde Keçiören

Belediyesi Bağlumspor Kulübü Derneğine 01.02.2018 tarih ve 68 sayılı Meclis Kararı ile

500.000 TL tutarında nakdi yardım yapıldığı, yapılan yardımın da ilgili mevzuata ve bütçe limitlerine uygun olarak gerçekleştirildiği görülmüştür.

Ancak yukarıda belirtildiği çerçevede, alınan Meclis Kararı ile kurban alanı ve müştemilatının kullandırılması karşılığında gelir elde edilmesi ve elde edilen gelirin Kurum bütçesiyle ilişkilendirilmeksizin adı geçen amatör spor kulübüne toplama yetkisinin(tahsis edilmesi) verilmesi ilgili mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Nihai olarak, söz konusu uygulamanın 5018 sayılı Kanun, 5393 sayılı Kanun ve 2464 sayılı Kanun hükümlerine uygun bir şekilde tesis edilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Söz konusu bulguda tespit edilen eksiklikler incelenerek Yazı İşleri Müdürlüğümüzle paylaşılmış olup, ilgili müdürlük tarafından, meclis kararları alınırken ve meclis gündemi belirlenirken özellikle Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygun olması hususunda gerekli dikkat ve özen gösterilecektir.” denilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından bulgu konusuna iştirak edildiği, tespit edilen eksikliklerin incelenerek Yazı İşleri Müdürlüğü ile paylaşıldığı, ilgili müdürlük tarafından meclis kararları alınırken ve meclis gündemi belirlenirken özellikle Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygun olması hususunda gerekli dikkat ve özen gösterileceği belirtilmiştir.

Ancak bulguda ayrıntıları ile açıklanan husus, Yazı İşleri Müdürlüğü’nün görev ve sorumluluk alanıyla ilgili olmayıp, Emlak Müdürlüğü tarafından yapılan teklifin Belediye Meclisince karara bağlanması neticesinde ortaya çıkan ve uygulamaya konulan bir karardır. Bu minvalde, söz konusu tespite benzer karar alma süreçlerinde bulguda belirtilen hususların azami derecede dikkate alınması gerekmektedir.

Bu itibarla; bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.