Kalkınma Ajansına aktarılacak katılım payının hesabında 2021 yılı gerçekleşen bütçe gelirlerinin değil, 2020 yılı gerçekleşen bütçe gelirlerinin esas alındığı ve aktarımların zamanında yapılmadığı görülmüştür.

1. Kalkınma Ajansına Aktarılacak Payların Hesabında Esas Alınan Gerçekleşen Bütçe Gelirleri Yılının Hatalı Belirlenmesi

   Kalkınma Ajansına aktarılacak katılım payının hesabında 2021 yılı gerçekleşen bütçe gelirleri değil, 2020 yılı gerçekleşen bütçe gelirleri esas alınmıştır.

   5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun’un “Gelirler ve yönetilecek fonlar” başlıklı 19’uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden, belediyeler için; borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere yüzde bir oranında, cari yıl bütçesinden aktarılacak pay kalkınma ajansının gelirleri arasında sayılmıştır. Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, (Bakanlar Kurulunun) Cumhurbaşkanının belediyeler için belirlenen oranı yarısına kadar indirmeye yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır.

   Belirtilen yetki doğrultusunda; 09.09.2011 tarihli ve 28049 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 08.08.2011 tarihli ve 2011/2168 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki Kararın 1’inci maddesiyle; belediyelerin, 5449 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesi uyarınca bütçe gelirleri üzerinden kalkınma ajanslarına aktaracakları payların oranı binde beş olarak belirlenmiştir.

   Ayrıca mezkûr maddenin üçüncü fıkrasına göre de söz konusu pay tutarının; belediyeler tarafından haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılması gerekmektedir.

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; idarenin cari yıl bütçesinden kalkınma ajansına aktarması gereken payın bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden binde beş olarak hesaplanması ve haziran ayı sonuna kadar ajans hesabına aktarması gerekmektedir. Cari yıl olan 2022 yılı için, bir önceki yıl olan 2021 yılı gerçekleşen bütçe gelirlerinin binde beşi oranında pay hesaplanması ve ajans hesabına aktarılması gerekmektedir.

   Yapılan incelemede, idare tarafından 2022 yılı için İstanbul Kalkınma Ajansına aktarılacak katılım payının hesabında, 2021 yılı gerçekleşen bütçe gelirlerinin değil, 2020 yılı

   
   

   gerçekleşen bütçe gelirlerinin esas alındığı tespit edilmiştir.

   
   

   Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup bulgu konusu hususun düzeltmesine yönelik gerekli çalışmaların başlatıldığını bildirmiştir.

   Sonuç olarak, söz konusu payın hesabında iki önceki yılın gelirlerinin yerine bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirlerinin esas alınması gerekmektedir.

2. Aktarımların Zamanında Yapılmaması

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 34’üncü maddesinde; kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderlerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödeneceği, ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verileceği hüküm altına alınmıştır.

5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Hizmetlerine İlişkin Kanun’un “Gelirler ve yönetilecek fonlar” başlıklı 19’uncu maddesinin üçüncü fıkrasına göre, kalkınma ajansı pay tutarının; belediyeler tarafından haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, idare tarafından söz konusu payların haziran ayının sonuna kadar ajans hesabına aktarılmadığı, vadesi geçmiş kamu idarelerine ait paylar bulunmasına rağmen diğer ödemelere öncelik verilmesi nedeniyle yıllar itibariyle biriken ve vadesi geçmiş kamuya olan borçların bulunduğu tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup payların mali durum yetersizliği nedeni ile ödenemediğini bildirmiştir.

Sonuç olarak, kalkınma ajansı paylarının mevzuatında belirtilen şekilde hesaplanması ve düzenli bir şekilde aktarımının yapılarak idarenin bütçesinden gecikme faizi gibi asıl alacağa bağlı feri alacakların doğmasının engellenmesi gerekmektedir.