İdare tarafından işletilen otoparkların Büyükşehir Belediyesi tarafından ruhsatlandırılmadığı ve faaliyetlerini ruhsatsız bir şekilde sürdürdüğü görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde, yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek büyükşehir belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Ayrıca aynı maddenin ikinci fıkrasında; büyükşehir belediyelerinin birinci fıkranın (l) bendinde yer alan görev, yetki ve sorumluluklarını belediye meclisi kararı ile ilçe belediyelerine devredebileceği veya birlikte yapabilecekleri hüküm altına alınmıştır.

İki hüküm birlikte değerlendirildiğinde, ilçe belediyeleri tarafından kapalı ve açık otopark işletilebilmesi ve/veya işlettirilebilmesi için büyükşehir belediye meclisinin kararı aranması gerekmektedir.

5216 sayılı Kanun’un “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde de hüküm altına alındığı üzere, bu Kanunun amacı, büyükşehir belediyesi yönetiminin hukukî statüsünü düzenlemek, hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamaktır. Bu doğrultuda, mezkûr Kanun kapsamında olan büyükşehir belediyeleri ile ilçe belediyeleri koordinasyon içerisinde çalışarak faaliyetlerini yerine getirmelidir. Kanun’da açık bir şekilde ifade edilen haliyle; ilçe belediyeleri tarafından kapalı ve açık otopark işletilmesi de büyükşehir belediyesinin alacağı meclis kararına bağlanarak hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini temin etmek amaçlanmıştır.

Ayrıca, 15.06.2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “Görev ve yetkiler” başlıklı 18’inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde ise; büyükşehir belediyeleri karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek, gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü şahıslara işletilmesi için izin vermek, izin verilen otoparklar ile karayolu üzerindeki diğer park yerlerinde engelliler için işaretlerle belirlenmiş bölümler ayrılmasını sağlamakla, görevli ve yetkilidir. Söz konusu düzenlemeye dayanılarak büyükşehir belediye meclisinin kararı olmaksızın ilçe belediyeleri tarafından açık veya kapalı otopark işletilmesi de mümkün değildir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; Belediye tarafından işletilen otoparkların (Bağlarbaşı Kültür Merkezi Altı Otoparkı, Nakkaştepe Millet Bahçesi Otoparkı, Üsküdar Belediyesi Yeraltı Otoparkı, Mimoza Otoparkı, Kirazlıtepe Boğaziçi Yaşam Merkezi Otoparkı, Harem Otoparkı, Vakıfbank Spor Sarayı Otoparkı, Prof. Dr. Raşit Küçük Gençlik ve Spor Merkezi Otoparkı) Büyükşehir Belediyesi tarafından ruhsatlandırılmadığı ve faaliyetlerini ruhsatsız bir şekilde sürdürdüğü tespit edilmiştir. Ayrıca ruhsatlandırma yetkisinin ilçe belediyesine verilmesine dair Büyükşehir Belediye Meclisince alınmış bir karar da söz konusu değildir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından işletilen otoparkların hukuki dayanağının 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin üçüncü fıkrasının (d) bendine eklenen; ilçe belediyelerinin kendi sorumluluk alanlarında bölge otoparkı, kapalı ve açık otopark yapmak, yaptırmak, işletmek, işlettirmek veya ruhsat vermek konusunda artık yetkili ve görevli sayıldığını, bu değerlendirme ile uygulama yaptıklarını belirtmişlerdir.

Ancak bulgumuzda da belirttiğimiz üzere; 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin ilgili fıkraları birlikte değerlendirildiğinde ilçe belediyeleri tarafından kapalı ve açık otopark işletilebilmesi ve/veya işlettirilebilmesi için büyükşehir belediye meclisinin kararı aranması gerekmektedir. Diğer yandan, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin üçüncü fıkrasında yapılan değişiklik imar mevzuatı uyarınca parselinde otopark ihtiyacı karşılanamayan yapılardan otopark bedellerinin tahsil edilerek bu yapıların otopark ihtiyacının ilçe belediyeleri tarafından karşılanmasını amaçlayan düzenlemeden sonra gerçekleşmiştir. İlgili maddede büyükşehir belediyelerinin otoparklara ilişkin görev, yetki ve sorumluluklarını belediye meclisi kararı ile ilçe belediyelerine devredebileceği veya birlikte yapabilecekleri hüküm altına alınmıştır. Ayrıca, Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “Görev ve yetkiler” başlıklı 18’inci maddenin birinci fıkrasının (ç) bendinde ise; büyükşehir belediyeleri karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek, gerçek ve tüzel kişiler ile resmi ve özel kurum ve kuruluşlara ait otopark olmaya müsait boş alan, arazi ve arsaları geçici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunların sahiplerine veya üçüncü şahıslara işletilmesi için izin vermek, izin verilen otoparklar ile karayolu üzerindeki diğer park yerlerinde engelliler için işaretlerle belirlenmiş bölümler ayrılmasını sağlamakla, görevli ve yetkilidir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile ilçe belediyeleri tarafından kapalı ve açık otopark işletilmesi de büyükşehir belediyesinin alacağı meclis kararına bağlanarak hizmetlerin plânlı, programlı, etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini temin etmek amaçlanmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda ortaya konulan mevzuat hükümlerine aykırı olarak İdare tarafından açık ve/veya kapalı otopark işletildiği tespit edilmiş olup İdare tarafından kapalı ve/veya açık otopark işletilebilmesi için Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından karar alınması veya ruhsatlandırmanın yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.