Şirket gider evraklarının incelenmesi sonucunda; elektrik alımlarına ilişkin herhangi bir ihale yapılmadığı, Şirkete ait aboneliklerin serbest tüketicilik sıfatını haiz olup olmadığına bakılmaksızın tüm elektrik alımlarının dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketinden doğrudan temin edildiği tespit edilmiştir.

6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun “Tanımlar ve Kısaltmalar” başlıklı 3’üncü maddesinin (cc) bendinde “Serbest Tüketici” kavramı açıklanmış, Kurul tarafından belirlenen elektrik enerjisi miktarından daha fazla tüketimi bulunan gerçek veya tüzel kişiler de bu kavram içerisine dâhil edilmiştir.

Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği’nin ikinci bölümünde yukarıda bahsedilen “Serbest Tüketicilik” kavramı detaylarıyla açıklanmış, serbest tüketici statüsüne kavuşan tüketicilerin ikili anlaşmalar yaparak tedarikçisini seçme hakkına sahip olduğu ifade edilmiştir.

Bu kapsamda Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu her yıl serbest tüketici limitini belirlemektedir. 2020 yılı için söz konusu limit 1.400 kilowatsaat (kwh) olarak belirlenmiştir ki bu da yıllık yaklaşık 1.000,00 TL gibi bir tüketime denk gelmektedir. Bu limitten daha fazla elektrik tüketenler serbest tüketici olarak kabul edilmektedir.

Serbest tüketici limitlerine ulaşabilen tesisler için elektrik enerjisi rekabete açık, birbirinden bağımsız birçok şirket tarafından arz edilebildiğinden söz konusu malın kamu idareleri tarafından ihale usullerine uygun olarak satın alınması gerektiği açıktır.

17.06.2011 tarih ve 2011/DK.D-105 sayılı Kamu İhale Kurulu Kararı’nda da söz konusu husus irdelenmiş ve serbest tüketici olan idarelerin elektrik ihtiyaçlarını, 4734 sayılı Kanun çerçevesinde mal alım ihalesi olarak temin etmeleri gerektiği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemelerde, Şirkete ait 42 adet elektrik sözleşmesi bulunduğu, bunlardan yaklaşık 30 tanesinin serbest tüketici sıfatını haiz olabilecek düzeyde elektrik tüketiminin olduğu, söz konusu aboneliklere ait 2020 yılı toplam tüketim tutarının 1,8 milyon TL’nin üzerinde olmasına rağmen tüm alımların herhangi bir ihale olmaksızın doğrudan doğruya dağıtım bölgesindeki görevli tedarik şirketinden temin edildiği tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinde istisna olan alımlar belirlenmiş, maddenin birinci fıkrasının (g) bendinde belediye şirketlerinin de içinde bulunduğu kuruluş, müessese, birlik, işletme ve şirketler için özel düzenleme yapılmıştır. Söz konusu maddede, madde kapsamındakilerin ticarî ve sınaî faaliyetleri çerçevesinde; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç Kanun’dan istisna edilmiştir. Bu kapsamda Kamu İhale Kurumu tarafından Şirket hakkında çeşitli tarihlerde Kanun’dan istisna olan mal ve hizmet alımları belirlenmiş olmasına rağmen bu kararların hiçbirisinde Şirket binalarında kullanılacak elektrik tüketimlerine ilişkin bir düzenleme yapılmamıştır.

Doğrudan temin usulü ise 4734 sayılı Kanun’da istisnai hallerde kullanılabilecek bir alım usulü olduğundan ihale usullerinden birisi ile temini gereken mal, hizmet veya yapım

işinin doğrudan temin usulü ile gerçekleştirilmesi Kanun’a aykırı olduğu gibi kamu kaynaklarının verimli kullanılması ilkesine de uygun değildir.

Buna göre; Şirket hakkında verilen istisna kararlarında elektrik tüketimi bulunmadığı, doğrudan temin usulünün ise ancak Kanun’da belirtilen istisnai durumlarda uygulanabileceği nazara alındığında, limitin üzerinde elektrik tüketimi bulunan aboneliklerde ihale usullerine uygun olarak tedarikin gerçekleştirilmesi gerektiği açıktır. Bu nedenle serbest tüketici limitlerinin üzerinde elektrik tüketimi olan tesisler için ihale yapılmaksızın görevli tedarik şirketinden doğrudan elektrik alınması hukuka uygun değildir. Kamu İdaresi cevabında 2017 yılında 2 kez ihale yapıldığı, ihaleye katılım sağlanmadığı için dağıtım şirketinden doğrudan elektrik alımının gerçekleştirildiği, 2021 yılı itibariyle gerekli çalışmalar yürütülerek ihale usulüyle elektrik alımının sağlanacağı belirtildiğinden bulgu konusu hususun izlenmesine gelecek denetim dönemlerinde devam edilecektir.