Belediye mücavir alanı içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerine ait tarifenin belirlenmediği, söz konusu gelir kaleminin takip ve tahsilinin yapılmadığı görülmüştür.

655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye istinaden çıkarılan “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” 27.12.2012 tarih ve 28510 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu Yönetmelik hükümlerine göre; işletmeciler, elektronik haberleşme hizmeti sunmak için gerekli şebeke ve altyapıyı kurmak, kaldırmak, bakım ve onarımını yapmak gibi amaçlarla kamu ve özel mülkiyet alanlarının altından, üstünden ve üzerinden geçmeleri için tanınan haklar karşılığında bu Yönetmelikte belirtilen tarifeler esas alınarak geçiş hakkı sağlayıcısına ücret ödeyeceklerdir. Bu amaçlarla, işletmecilerle geçiş hakkı sağlayıcıları arasında anlaşma yapılacağı ve geçiş hakkına ait ücretlerin ödeme şeklinin de anlaşmada yer alacağı yine aynı Yönetmelikte ifade edilmiştir.

Yönetmeliğin “Geçiş hakkı ücretleri” başlıklı 9’ncu maddesinde; geçiş hakkı kullanımında gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait mülkiyet alanları dışında kalan yerler için geçiş hakkı sağlayıcısı tarafından, geçiş hakkını kullanan işletmeciden talep edilen geçiş hakkı ücretinin Geçiş Hakkı Ücret Tarifesinde belirtilen fiyatları aşamayacağı, tapuda kamu kurum ve kuruluşları adına kayıtlı taşınmazlar için belirtilen ücret üst sınırı hariç olmak üzere, Geçiş Hakkı Ücret Tarifesinde yer alan üst sınırları belirten fiyatların her mali yılın başında Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırılarak tespit edileceği, ilk yıldan sonraki geçiş hakkı ücretlerinin bir önceki yıl geçiş hakkı ücretine en fazla Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırım yapılması suretiyle tespit edileceği, geçiş hakkının kullanılması süresince geçiş hakkının kullanılmasından dolayı mevcut bir yapının, yolun, zeminin tekrar eski haline

getirilmesine ilişkin iş ve işlemlerin hangi tarafça yapılacağının geçiş hakkı sağlayıcısı tarafından belirleneceği, maliyetinin işletmeci tarafından karşılanması suretiyle bu iş ve işlemlere ilişkin bedellerin belirlenmesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bu işlere ilişkin birim fiyatlarının dikkate alınacağı hususları belirtilerek geçiş hakkı ücretlerine ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.

Aynı Yönetmelikte; işletmeci ve geçiş hakkı sağlayıcısının geçiş hakkına ilişkin anlaşmayı Yönetmelikte belirlenen ilkeler doğrultusunda serbestçe yapabileceği, geçiş hakkına ait ücretlerin ödeme şeklinin sözleşmede yer alacağı hüküm altına alınmış ve ayrıca 01.01.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Geçiş Hakkı Ücret Tarifesi Üst Sınırları Tablosu Yönetmeliğe eklenmiştir.

Kurumca, yukarıda belirtilen düzenlemeler çerçevesinde; geçiş hakkı ücret tarifeleri belirlenmeli, geçiş hakkı sağlayıcısı olarak işletmecilerden geçiş hakkı bedellerinin takip ve tahsiline yönelik işlemler eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; “Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Meclisince kabul edilen KBB Elektronik Haberleşme ve Geçiş Hakkı yönetmeliğinde geçiş hakkı bedellerinin takip ve tahsili sadece Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından yerine getirileceği yer almaktadır. Bu nedenle sözü edilen hususların belediyemizce yapılabilmesi için Kocaeli Büyükşehir Belediyesine Ek-2 de ki yazımız ile yönetmelikte değişiklik yapılması talebinde bulunulmuştur. Ancak Kocaeli Büyükşehir Belediyesince talebimiz doğrultusunda herhangi bir işlem yapılmadığından geçiş hakkı bedellerinin takip ve tahsili Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından yerine getirilmeye devam edilmiştir. Bu nedenle Belediyemizce herhangi bir işlem yapılamamıştır.”

Denilmiştir.

Sonuç olarak Bulguda da ifade edildiği üzere; Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak geçiş hakkı ücretlerine ilişkin tarifenin belirlenmesi ve belirlenen tarifeye göre geçiş hakkı sağlayıcısı işletmecilerden ücret tahsil edilmesi gerekmektedir. İdarece verilen cevapta; Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Meclisince kabul edilen KBB Elektronik Haberleşme ve Geçiş Hakkı Yönetmeliği gereği Kocaeli Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde geçiş hakkı bedellerinin takip ve tahsilinin Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından yerine getirildiği, söz konusu Yönetmelikte

değişiklik yapılması talebiyle Kocaeli Büyükşehir Belediyesine yazı yazıldığı ifade edilmiştir.

Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmeliğin “Tanımlar ve kısaltmalar” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Geçiş hakkı sağlayıcısı (GHS): Geçiş hakkına konu olan kamuya ait ya da kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlar da dahil olmak üzere taşınmazın sahipleri ve/veya taşınmaz üzerindeki hak sahiplerini,

Taşınmaz sahibi: Maliki oldukları taşınmazları, geçiş hakkı kapsamında kullandıracak olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarını,

Taşınmaz üzerinde hak sahibi: Geçiş hakkına konu olan taşınmazın üzerinde sınırlı ayni hak sahibi olan gerçek ve özel hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarını,

İfade eder.”

Şeklinde tanımlanmıştır.

Yukarıdaki tanımlardan açıkça anlaşılacağı üzere, geçiş hakkına konu kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlar üzerindeki hak sahibi ilgili kamu kurumu olup belediye sınırları içerisinde ilgili belediyedir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin (g) bendi gereği “Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki mahalleleri ilçe merkezine bağlayan yollar, meydan, bulvar, cadde ve ana yolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımı ile bu yolların temizliği ve karla mücadele çalışmalarını yürütmek” büyükşehir belediyelerinin yetki, görev ve sorumluluğundadır. Maddede sayılanlar dışındaki yol, meydan, cadde ve sokaklar ise ilçe belediyesinin yetki, görev ve sorumluluğundadır. Dolayısıyla; büyükşehir belediyeleri sadece 7’nci maddenin (g) bendinde sayılan geçiş hakkına konu yol, meydan, bulvar, cadde ve ana yollar üzerinde sınırlı ayni hak sahibi olup bunlar dışındaki kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlar üzerinde ise ilçe belediyeleri sınırlı ayni hak sahibidir. Bu nedenle; sadece 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7’nci maddesinin (g) bendinde sayılan yol, meydan, bulvar, cadde ve ana yollara ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin büyükşehir belediyeleri tarafından tahsil edilebileceği, maddede sayılanlar dışındaki kamunun ortak kullanımında olan taşınmazlara ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin ise ilçe belediyeleri tarafından tahsil edilmesi gerektiği düşünülmektedir.