Kamulaştırmadan arta kalan kısımların satışında taşınmazın bedel tespitine ilişkin oluşturulan kıymet takdir raporunun mevzuatta belirtilen unsurları içermediği görülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu’nun “Kamulaştırmadan Arta Kalan Kısımlar” başlıklı 17’nci maddesinde; belediyenin veya valiliğin, kendi malı olan veya imar planlarının tatbiki sonucu kamulaştırmadan artan parçalarla, istikameti değiştirilen veya kapanan yol ve meydanlarda

hasıl olan sahalardan müstakil inşaata elverişli olmayan parçaları, bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satmak, gayrimenkul sahiplerinin yola giden yerlerden dolayı tahakkuk eden istihkaklarını bedel takdiri suretiyle değiştirmek ve komşu gayrimenkul sahibi takdir edilen bedelle satın almaktan imtina ederse, şüyulandırıp satmak suretiyle imar planına uygunluğunu temin edeceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı maddenin üçüncü fıkrasında; belediye veya valilikler ile şüyulu olan müstakil inşaat yapmaya müsait bulunan imar parsellerinde, belediyelerin veya valiliklerin, hisselerini parselin diğer hissedarlarına bedel takdiri suretiyle satmaya, ilgililer satın almaktan imtina ederse, şüyuun izalesi suretiyle sattırmaya yetkili oldukları ifade edilmiştir.

İlgili maddenin dördüncü ve son fıkrasında ise; bu maddeye göre bedel takdirleri ve bu bedellere itiraz şekillerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu hükümlerine göre yapılacağı belirtilmiştir.

2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun “Kamulaştırma Bedelinin Tespitinin Esasları” başlıklı 11’inci maddesinde; 15 inci madde uyarınca oluşturulacak bilirkişi kurulunun, kamulaştırılacak taşınmaz mal veya kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal veya kaynağın;

1. Cins ve nevini,

   
   

2. Yüzölçümünü.

   
   

3. Kıymetini ektileyebilecek bütün nitelik ve unsarlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini,

4. Varsa vergi beyanını,

   
   

5. Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini,

   
   

6. Arazilerde, taşınmaz mal veya kaynağın mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini,

7. Arsalarda, kamulaştırılma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini,

8. Yapılarda, resmi birim fiyatları ve yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını,

ı) Her bir ölçünün etkisi açıklanmak kaydıyla bedelin tespitinde etkili olacak diğer

objektif ölçüleri,

Esas tutarak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak Sermaye Piyasası Kurulu tarafından kabul edilen değerleme standartlarına uygun, gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit edecekleri hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; İdarelerce kamulaştırmadan arta kalan ve müstakil inşaata elverişli olmayan parçaların bitişiğindeki arsa veya bina sahibine bedel takdiri suretiyle satılarak imar planına uygunluğun tesis edileceği anlaşılmaktadır. Satışa konu edilen taşınmazların bedel takdirinin ise 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun ilgili hükmü çerçevesinde oluşturulacak bir kıymet takdir raporu vasıtasıyla yapılacağı ifade edilmektedir.

Yapılan incelemede; kamulaştırmadan arta kalan kısımların satışı için düzenlenen kıymet takdir raporlarının Kamulaştırma Kanunu’nun 11’inci maddesinde belirtilen hükümlere yönelik tespit ve değerlendirmelere yer verilmeksizin düzenlendiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında bulgu metninde yer verilen hususların söz konusu kıymet takdir raporlarında yer aldığı belirtilmişse de yapılan incelemede mevzuat hükümlerini kapsayıcı bir kıymet takdir raporuna rastlanmamıştır.

Kamulaştırmadan arta kalan kısımların satışı için oluşturulan kıymet takdir raporlarının, Kamulaştırma Kanunu’nda belirtilen tüm unsurlara yönelik tespit ve değerlendirmeleri içermesi gerekmektedir.