Muğla ili 30.03.2014 tarihinde büyükşehir olmuş ve ilçe belediyelerinin bünyesinde faaliyette bulunan su birimlerinin her türlü görev, yetki ve sorumlulukları ile abone kayıtları MUSKİ’ye devredilmiştir.

12.11.2012 tarih ve 6360 sayılı On Dört ilde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un Geçici 1’inci maddesinin 8 numaralı fıkrasında aynen;

“Büyükşehir İlçe Belediyesi olan Belediyelerce yürütülen su, kanalizasyon, katı atık depolama ve bertaraf, ulaşım her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere personel, her türlü taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçları komisyonca ilgisine göre Büyükşehir Belediyesi ile ilgili bağlı kuruluş arasında paylaştırılır.” hükmü yer almaktadır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun Ek 2’nci maddesinde ise;

“Birleşme, katılma veya geçici 2 nci madde gereğince büyükşehir belediyesi sınırlarına giren belediyelerin yürütmekte olduğu su, kanalizasyon, katı atık, ulaşım, her çeşit yolcu ve yük terminalleri, toptancı halleri, mezbaha, mezarlık ve itfaiye hizmetlerine ilişkin olmak üzere bina, tesis, araç, gereç, taşınır ve taşınmaz malları ve bu hizmetlerin yerine getirilmesine yönelik yatırım, alacak ve borçları büyükşehir belediyesine veya ilgili bağlı kuruluşuna devredilir.” denilmektedir.

6360 sayılı Kanun ile büyükşehir olan Muğla ilinde 2560 sayılı İSKİ Kanunu gereği 31.03.2014 tarihinde MUSKİ Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Daha önce Muğla ilçe belediye başkanlıkları bünyesinde (katılan beldeler dâhil) faaliyet gösteren su birimlerinin görevi 30.03.2014 tarihinde sona ermiş ve oluşturulan Devir, Tasfiye ve Paylaştırma Komisyonu marifetiyle borç, alacak ve taşınmazları ile su ve atık su abone sözleşmeleri MUSKİ’ye devredilmiştir. Ne var ki ilçe ve belde belediyeleri tarafından abonelik sözleşmeleri gereği alınan ve sözleşmeye bağlı bir “emanet” niteliğinde olan su depozito/teminat/güvence bedellerinin tamamı Kuruma devredilmemiştir.

2015 ve 2017 yıllarında gerçekleştirilen Sayıştay Denetimlerinde söz konusu husus

tespit edilmiş ve Sayıştay Raporlarında yer almıştır. Kurum tarafından bulgu konusu tutarların tahsilatının yapılacağı bildirildiğinden konu hakkında Sayıştay tarafından takibe karar verilmesine karşın, 2018 yılının sonuna kadar söz konusu tutarların büyük bir kısmının tahsilat işlemleri tamamlanamamış, tahsilat yapılamayan ilgili idarelere (ilçe belediyeleri) karşı hukuki süreçler başlatılmamıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabının İşleyişi” başlıklı 259’uncu maddesinde depozito ve teminat olarak tahsil edilen tutarların bu hesaba kaydedileceği belirtilmekte, borca mahsuben olmadığı sürece 600 Gelirler hesabının çalıştırılmayacağı ifade edilmektedir. Aynı şekilde alınan depozito ve teminatlar 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda belediyenin gelirleri arasında sayılmamıştır.

Bir başka deyişle, sözleşme güvencesi olarak ilçe belediyeleri tarafından alınan tutarlar, sözleşmenin ayrılmaz bir parçası olarak emanette bekletilmekte, sözleşmenin sonlandırılması ile birlikte iadesi gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla “abonelik sözleşmesi” hangi kuruma devrediliyorsa, bu sözleşme gereği emaneten alınan tutarın da o kuruma devredilmesi, abonelik sözleşmesinin usule uygun sonlandırılması durumunda ise mezkûr Kurum tarafından ilgililere bu tutarın ödenmesi gerektiği izahtan varestedir.

İlgili idarelerden gelen yazı ve kurum kayıtlarının incelenmesi neticesinde, 30.04.2014 tarihinden önceki dönemde su abonelikleri için alınan ve sözleşmelerin feshi sonucunda MUSKİ tarafından ödenmesi gereken ve 2017 yılı Sayıştay Raporunda bulgu konusu edilen 5.007.441,10 TL tutardan sadece 72.979,97 TL’sinin ilgili idarelerden tahsil edilebildiği, geriye kalan 4.934.461,13 TL’lik tutara ilişkin tahsilatın ise henüz gerçekleştirilemediği görülmüştür.

Tablo 10: Su Aboneliğine İlişkin Ödenmeyen Depozito ve Teminat Tutarları

Buna göre, abonelik sözleşmelerini devralan MUSKİ Genel Müdürlüğü tarafından sözleşmelere bağlı bir “emanet” niteliğinde olan su depozito/teminat/güvence bedellerinin ilgili ilçe belediyelerinden tahsil edilememesine rağmen yaklaşık 3 yıldır gerekli hukuki süreçlerin başlatılmamış olması Kurum menfaatleri açısından doğru bir uygulama değildir.

Kamu idaresi cevabında; özetle depozito bedellerinin ilçe belediyelerinden tekrar talep edildiği, idare hesaplarına yatırılmadığı takdirde tahsil işlemleri için hukuki işlem başlatılacağının bildirildiği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak Kamu idaresi tarafından bulgu konusu hususa itiraz edilmemiş, tahsilin sağlanmaya çalışılacağı belirtilmiş olduğundan bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetim dönemlerinde izlenecektir.