İdare sınırları içerisinde günübirlik kiralama yoluyla çalıştırılan evlerin, ruhsatlandırma ve vergilendirme işlemlerinin gerçekleştirilemediği tespit edilmiştir.

1. Belediye Sınırları İçindeki Günübirlik Kiralık Evlerin, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı Olmadan Faaliyette Bulunmaları

   1774 sayılı Kimlik Bildirme Kanunu’nun 2’nci maddesinde; günübirlik kiralanan evlerin sorumlu işleticilerinin bu yerlerde ücretli veya ücretsiz, gündüz veya gece yatacak yer gösterdikleri yerli veya yabancı herkesin kimlik ve geliş-ayrılış kayıtlarını, örneğine ve usulüne uygun şekilde günü gününe tutmak, genel kolluk birimlerinin her an incelemelerine hazır bulundurmak, talepleri halinde vermek zorunda oldukları belirtildikten sonra, Ek 1’inci maddesinde; bu yerleri işletenlerin genel kolluk kuvvetlerinin bilgisayar terminallerine bağlanarak mevcut bilgi, belge ve kayıtları genel kolluk kuvvetlerine anlık olarak bildirmek zorunda oldukları ifade edilmiş ve bu terminallere bağlanmayanlara ve anlık veri göndermeyen veya gerçeğe aykırı kayıt tutanlara mülki idare amirlerince idari para cezası verileceği, bu fiillerin tekrarı halinde işletme ruhsatlarının iptal edileceği hüküm altına alınmıştır.

   Kimlik Bildirme Kanununun Uygulanması ile İlgili Yönetmelik’in “İşe Başlama- Yükümlü” başlıklı 6’ncı maddesinde günübirlik kiralanan evlerin her an ulaşılabilecek bir sorumlu işleticisinin bulunacağı ve sorumlu işleticinin kimliğinin, tesis açılmadan önce sahip veya kanuni temsilcisi veya kiracısı tarafından en yakın kolluk birimine verileceği belirtilmiştir.

   İçişleri Bakanlığının “Günübirlik Kiralanan Yerler” konulu 26554408.010.06.01/6094 sayılı ve 26.11.2013 tarihli Genelgesinde ise; bahsi geçen yerlerin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümlerine tabi birer işyeri niteliğinde oldukları ve yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan çalıştırılamayacaklarının açık olduğu belirtilmiştir.

   İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in "İşyeri açılması" başlıklı 6’ncı maddesinde ise; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır...” denilerek ruhsat alınmadan çalışan işyerlerinin kapatılması gerektiği ifade edilmiştir.

   Yukarıda yer verilen düzenlemelerden; günübirlik kiralanan evlerinde işyeri açma ve çalışma ruhsatına tabi oldukları, bu yerlerin her an ulaşılabilecek bir sorumlu işleticisinin bulunması gerektiği, sorumlu işleticilerin bu yerleri kullananlara ilişkin kimlik ve geliş-ayrılış kayıtlarını genel kolluk kuvvetlerine anlık olarak bildirmesi gerektiği, gerekli bildirimlerin yapılmaması durumunda bunlar hakkında idari para cezası uygulanacağı ve ruhsat alınmadan çalıştırılan yerlerin tespiti halinde bu yerlerin kapatılması gerektiği anlaşılmaktadır.

   Yapılan incelemede; İstanbul İl Emniyet Müdürlüğünden alınan kayıtlara göre Eyüpsultan Belediyesi ilçe sınırları içerisinde 96 adet günübirlik kiralanan evin ruhsatsız şekilde faaliyette bulunduğu tespit edilmiştir.

   Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş ve gerekli çalışmaların başlatıldığı ifade edilmiştir.

   Sonuç olarak; İdarenin yetki ve görev alanındaki tüm işletmelerin işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının bulunup bulunmadığının takibinin sağlanması ve işyeri açma izni harcının tahsil edilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

2. Günübirlik Kiralanan Evlere İlişkin Çevre Temizlik Vergisi Mükellefiyetinin Tesis Edilmemesi

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Çevre temizlik vergisi” başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde bulunan ve belediyelerin çevre temizlik hizmetlerinden yararlanan konut, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binaların çevre temizlik vergisine tabi olduğu, iş yeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait tahakkuk eden çevre temizlik vergisinin her yıl emlak vergisinin taksit sürelerinde ödeneceği ifade edilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 3’üncü maddesinin (B) fıkrasında ise;

“İspat: Vergilendirmede vergiyi doğuran olay ve bu olaya, ilişkin muamelelerin gerçek mahiyeti esastır…” hükmüne göre vergilendirme açısından iş ve işlemlerin gerçek mahiyetlerinin dikkate alınacağı belirtilmiştir.

İş yerlerine ait çevre temizlik vergisi mükellefiyetleri, Belediyeye işyeri açma ve çalışma ruhsatı almak için başvuruda bulunulması halinde oluşturulmaktadır. Dolayısıyla yukarıda bahsi geçen günübirlik kiralık evlerin Çevre Temizlik Vergisi (ÇTV) mükellefiyetleri, mükelleflerin kendilerinin başvurduğu durumlar haricinde oluşturulamamaktadır.

Yapılan incelemede; İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü’nden alınan kayıtlara göre idare sınırları içerisinde 96 adet günübirlik kiralanan eve ilişkin ÇTV mükellefiyetinin tesis edilmediği tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden İdare tarafından; ilgili yerlerde yapılan tetkiklerde söz konusu evlerin günübirlik kiralanan evler olmadığının anlaşıldığı ifade edilmişse de tarafımıza 96 adet adresin tamamını kapsar nitelikte yapılmış bir tespit çalışmasına ilişkin bilgi veya belge sunulmamıştır.

Sonuç olarak; İdarenin yetki alanı içerisinde faaliyet gösterdiği tespit edilen günübirlik evlerin tamamına ilişkin gerekli çalışmaların yapılması ve mevzuat hükümleri çerçevesinde mükellefiyet şartlarını taşıdığı belirlenen yerlerin ÇTV mükellefiyetinin oluşturulması gerektiği değerlendirilmektedir.