Karar Künyesi
Erciyes Üniversitesi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğüne bağlı birimlerden 6 'sının gelirlerinin giderlerini karşılayamaması sonucu zarar ettikleri, diğer 6'sının ise herhangi bir faaliyette bulunmadığı görülmüştür.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun "Döner Sermaye" başlıklı 58'inci maddesinin
fıkrasında; Yükseköğretim kurumlarında üniversite yönetim kurulunun önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile döner sermaye işletmesi kurulabileceği belirtilmektedir.
Aynı maddenin (i) fıkrasına göre ise; Döner Sermaye İşletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur.
Ayrıca, (j) fıkrasında; Döner Sermaye İşletmelerinin faaliyet alanları, gelir ve giderleri, sermaye limitleri ile işletmelerin yönetimine ilişkin esas ve usullerin Maliye Bakanlığı’nın görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulunca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği ifade edilmiştir.
18.06.2020 tarih ve 31159 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına ilişkin Yönetmelik'in "Kuruluş" başlıklı 4'üncü maddesinde; Yükseköğretim kurumlarınca, ilgili yönetim kurulunun önerisi ve Yükseköğretim Kurulunun onayı, Hazine ve Maliye Bakanlığının uygun görüşü ve Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınarak döner sermaye işletmesi kurulabileceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Yönetmelik'in Faaliyet Alanları başlıklı 5'inci maddesinde ise;
"Döner sermaye işletmelerinin yükseköğretim kurumlarının esas faaliyetlerini aksatmayacak şekilde çalıştırılması gerekir. Bu işletmelerin;
Bilimsel görüş vermek, proje hazırlamak, araştırma, uygulama ve benzeri hizmetler yapmak,
Belirli bilimsel sonuçların uygulamasını sağlamak,
Üniversite ve ona bağlı kurumlarda hasta muayene ve tedavisi yapmak ve bunlarla ilgili tahlil ve araştırmaları yürütmek,
ç) Faaliyet alanları ile sınırlı olarak mal ve hizmet üretiminde bulunmak amaçlarından biri veya birkaçına yönelik faaliyette bulunması gerekir.
Döner sermaye işletmeleri, çalışmaları sırasında eğitim ve öğretim ile bunlara katkıda bulunan uygulamayı ön planda tutar" denilerek döner sermaye işletmelerinin yukarıda sayılan görevlerden bir veya birkaçına yönelik faaliyette bulunması gerektiği açıkça belirtilmiştir.
Ancak yapılan incelemede; 2021 yılı itibariyle toplam 27 döner sermaye işletme biriminden 6'sının aktif olmadığı tespit edilmiş olup, söz konusu işletmelerin kuruluş amaçları doğrultusunda sayılan faaliyetlerden biri veya birkaçına yönelik aktif çalışmada bulunması gerektiği düşünülmektedir.
Ayrıca, anılan Yönetmelik'in "Gelir Ve Giderler İle Bunların Muhasebeleştirmesi" başlıklı 8'inci maddesinin birinci fıkrasına göre, döner sermaye işletmesinin gelirleri, işletme adına yapılan mal ve hizmet satışları, şartlı bağış ve yardımlar ile diğer gelirlerden, giderleri ise faaliyet alanları ile ilgili giderlerden oluşur.
Aynı maddenin 4’üncü fıkrasında ise, döner sermaye işletmesi gelirlerinin kullanılmasında 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesine atıfta bulunularak, işletme faaliyetleri sırasında kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması ve yapılacak ödemelerde ise gelir-gider dengesinin gözetilmesinin zorunlu olduğu hüküm altına alınmıştır.
Bu hükümler çerçevesinde, zarar ettiği tespit edilen işletmelere ait gelirlerin elde edilmesi ve giderlerin harcanmasında mevzuata uygun bir şekilde gelir–gider dengesinin sağlanmasının gerektiği düşünülmektedir.
Kamu İdaresi cevabında özetle; işletme zararlarının, gelecek yıllarda tahsil edilecek gelirlerin cari yıla mal edilememesinden ya da pandemi nedeniyle sabit giderlerini karşılayıp herhangi bir hizmet üretememelerinden, bazı merkezlerin de toplumsal katkı hizmetlerinden dolayı karlılık öncelemesi yapmadan bu hizmetlerine devam etmelerinden kaynaklandığı belirtilmiş ise de zarar eden veya herhangi bir faaliyeti bulunmayan birimlerin bu durumlarının yukarıya alınan mevzuat hükümlerine uymadığı değerlendirilmiştir.