İdare tarafından ihale mevzuatı uyarınca yaptırılan tüm işler için sözleşmeyle yüklenmeye girişilen borç tutarları ile fiyat farkları ve iş artışlarının gider taahhütle r i hesaplarında izlenmediği tespit edilmiştir.

23.12.2014 tarihli ve 29214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Nazım hesaplara ilişkin ilkeler” başlıklı 12’nci maddesinde, kamu idarelerinin varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemleri, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerini izlemek üzere nazım hesapların kullanılacağı, nazım hesapların yalnızca ilgili olduğu diğer nazım hesaplarla karşılıklı olarak borç ve alacak çalışan hesaplardan oluştuğu ve bu hesapların mizanda ve bilançonun dipnotunda gösterileceği hüküm altına alınmıştır.

27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 92 Taahhüt hesaplarını düzenleyen 471’inci maddesinde, taahhüt hesaplarının yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi malî yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen gider taahhütleri, mevzuatı gereğince bu tutarlara ilave edilen taahhütler ile bunlardan yerine getirilenler veya feshedilenlerin ve kamu-özel iş birliği modeli çerçevesinde girişilen taahhütler, bunlara yapılan ilaveler, fiyat güncelleme le r i ile bunlardan yerine getirilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılacağı, “Hesap grubuna ilişkin işlemleri” düzenleyen 472’nci maddesinde, girişilen gider taahhütlerine ilişk in bilgiler, sözleşmenin imzalanmasından itibaren en geç üç iş günü içinde ilgili kamu idaresi tarafından muhasebe birimine bildirileceği, İdarece yapılan bildirim üzerine taahhüt kartı düzenlenerek gerekli gider taahhüt kayıtlarının yapılacağı, gider taahhütleri kayıtlar ının yapıldığı muhasebe işlem fişine taahhüt kartının onaylı bir örneğinin ekleneceği hususları düzenlenmiştir.

Anılan Yönetmeliğin 920 Gider Taahhütleri Hesabı’nın niteliğini düzenleyen 473’üncü maddesinde, gider taahhütleri hesabının, yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi malî yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen ve mevzuatı gereğince bunlara ilave edilen taahhüt tutarlarıyla bunlardan yerine getirilenler ve feshedilenle r in sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılacağı, 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı’nın “Hesabın işleyişini” düzenleyen 476’ncı maddesinde ise Gider Taahhütleri Hesabı’nın borcuna kaydedilen tutarların, bu hesabın alacağına kaydedileceği ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu idarelerini n varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme fonksiyonunu yerine getirmek üzere nazım hesapların kullanılacağı, anılan Yönetmelik kapsamındaki kamu kurumlarının ihale mevzuatına göre tamamlanarak yaptıkları ihaleli işler

için sözleşmeyle yüklenmeye giriştikleri borç tutarları ile fiyat farkları ve iş artışlarının 920 Gider Taahhütleri ve 921 Gider Taahhüt Karşılığı Hesaplarında izlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan denetimlerde, sözleşmelere dayanılarak girişilen taahhütler için taahhüt kartlarının düzenlenmediği ve 920 Gider Taahhütleri Hesabı ile 921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı’nda 150.934.122,71 TL’lik girişilen taahhüt tutarlarının eksik izlendiği tespit edilmişt ir. Bu sebeple İdarenin bilanço dipnotlarında yer alan taahhüt hesaplarının tam ve doğruyu yansıtmadığı anlaşılmıştır.

Bu durum gelecek dönemlerde ortaya çıkacak mali yükümlülüklerin mali tablolar aracılığı ile doğru bir şekilde raporlanmasına engel olmaktadır.

Kamu idaresi cevabından, İdarenin bulgumuza katıldığı ve düzeltici işlemle re başlandığı ifade edilmekle birlikte; bu işlemlerin 2021 yılı mali tablolarındaki hatayı düzeltic i bir etkisi bulunmamaktadır.

Bu itibarla, gelecek dönemlerde ortaya çıkacak yükümlülüklerin mali tablolarda doğru bir şekilde raporlanmasını teminen sözleşmeye dayanılarak girişilen taahhütlerin ve bunlardan yerine getirilenlerin söz konusu Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde muhasebe kayıtlar ında gösterilmesi gerekmektedir.