Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü tarafından yapılan “Sanal Müze ve Kent Arşivlerinin Dijitalleştirilmesi Hizmet Alımı ve Ekipman Alımı” ihalesi ile “Bartın Türk Bilim-Tarih Müzesi Teşhir Tanzim Yapım İşi” ihalesinde Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelerine aykırı olarak aralarında doğal bir bağlantı olmadığı halde mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinin bir arada ihale edildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun Temel İlkeler başlıklı 5’inci maddesinde; İdarelerin, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi,

güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinin bir arada ihale edilemeyeceği hükmü yer almaktadır.

Kanun'un temel ilkelerinden biri, mahiyetleri itibarıyla birbirinden farklı nitelik arz ettiği için mal alımı, hizmet alımı ve yapım işinin bir arada ihale edilmemesidir. İdare tarafından yapılacak bir ihalenin hangi ihale türüne dâhil olduğunun ve buna bağlı olarak uygulanacak ihale mevzuatının tespitinin yapılması gerekmektedir. Nitekim mal alımı, hizmet alımı ve yapım işlerinde ihalenin konusu ve buna bağlı olarak mevzuatta yer alan hükümlerin uygulanması farklılık göstermektedir.

Yapılan incelemede Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü tarafından 586.500 TL sözleşme bedeli ile ihale edilen 2021/713637 ihale kayıt numaralı “Sanal Müze ve Kent Arşivlerinin Dijitalleştirilmesi Hizmet Alımı ve Ekipman Alımı” ihalesi kapsamında; basılı malzemelerin dijitalleştirilmesi ve sanal müze yazılımları hizmetlerinin yanında mal alımı mahiyetinde olan 1 adet fiziksel sunucu, 9 adet bilgisayar, 1 adet yazıcı ve 1 adet projeksiyon cihazı ve perdesi alımlarının da olduğu tespit edilmiştir. Birim fiyat teklif cetvelinde hizmet alımları için teklif edilen toplam tutar 230.000 TL iken mal alımları için teklif edilen toplam tutar 356.500 TL’dir. Dolayısıyla hizmet alımı olarak ihale edilen işin %60’lık kısmını mal alımları oluşturmaktadır.

Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü tarafından anahtar teslim götürü bedel ile ihalesi gerçekleştirilen “Bartın Türk Bilim-Tarih Müzesi Teşhir Tanzim Yapım İşi” kapsamında ise yapım işi haricinde; müzede sergilenen objeler, müze içerisine ziyaretçiler için koyulan ekranlar, sanal gözlükler ve kullanılan yazılımlar yapım işi haricinde ihale edilmeyip aralarında doğal bir bağlantı olmadığı halde yapım işi kapsamında ihale edilmiştir.

Mal ve hizmet alımı veya yapım işlerinin bir arada ihale edilmesi, bu işlerden yalnız biri hakkında teknik imkâna sahip isteklilerin ihaleye katılımını engellemektedir. Bu nedenle, aralarında kabul edilebilir bir bağlantı olmadıkça mal alımı, hizmet alımı ve yapım işi ihalelerinin bir arada yapılması rekabet ilkesine de aykırılık teşkil etmektedir.

Aralarında doğal bağlantı bulunmayan mal ve hizmet alımında, piyasada mal tedarikçisi tarafından karşılanan bir ihtiyacın hizmet alımı içerisine dâhil edilerek, hizmet sunucusundan alınması rasyonel bir işlem değildir. Çünkü hizmet sunucusu söz konusu malı satın alıp üzerine ayrıca yüklenici karı ekleyerek teklif bedelini oluşturacağı için bu durum kaynakların verimli

kullanılması ilkesine de aykırı olacaktır. İdare ise hem mal satıcısına hem hizmet sunucusuna ayrı ayrı kar ödemiş olacaktır.

Sonuç olarak, İdare'nin ihalelerde 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde belirtilen ilkelere uygun davranması ve geçekleştirilecek olan ihalelerde saydamlık, rekabet, eşit muamele ve kaynakların verimli kullanılmasını hususlarına azami derece özen göstermesi gerekmektedir.