Belediyenin 2022 yılı hesabına ait gelir işlemlerinin incelenmesi sonucunda, tahakkuku yapılan bina, arsa, arazi, çevre temizlik ve ilan reklam vergilerinin 3.127.850,96 TL'lik

kısmının; taşınmaz kira gelirlerinin ise 1.126.782,35 TL’lik kısmının; idari para cezalarının ise 347.860,83 TL’sinin tahsil edilemediği tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Belediye Başkanının Görev ve Yetkileri” başlıklı 38'inci maddesinde; belediye başkanına, belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak, belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek gibi görevler verilmiş ve bu hususlarda belediye başkanına sorumluluk yüklenmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 38'inci maddesinde, kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsilinde yetkili ve görevli olanların, bu işlemlerin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu oldukları belirtilmiştir.

Yine Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Mali hizmetler birimi” başlıklı 60'ıncı maddesi ile ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek görevi, Mali Hizmetler Birimine verildiği; “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61'inci maddesinde gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması işlemlerini muhasebe yetkilisinin yürüteceği, muhasebe yetkilisinin, bu hizmetlerin yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu tutulacağı; “Gelirlerin toplanması sorumluluğu” başlıklı 38'inci maddesinde de kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanların, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu oldukları belirtilmiştir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37'nci maddesinde amme alacaklarının hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödeneceği, hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının ise Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği, aynı Kanun'un 55'inci maddesinin birinci fıkrasında amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumu bir “ödeme emri” ile tebliğ olunacağı düzenlenmiştir.

Belediyenin tahsilat/tahakkuk oranını artırabilmeleri için Mali Hizmetler Müdürlüğü

tarafından borcunu ödemeyen kişiler hakkında borcun ödenmesi ve yasal işlemlerin başlatılabilmesi için ödeme emirlerinin zamanında düzenlenip, daha sonra bu borçluların Hukuk birimine bildirilmesi gerekmektedir.

Aşağıdaki tabloya göre; Belediye’nin Gelir Kesin Hesap Cetvelini oluşturan gelir kalemlerinin tahsilat/tahakkuk oranlarına bakıldığında, önceki yıldan 3.069.321,94 TL vergi geliri tahakkukunun ve 692.432,77 TL kira geliri tahakkukunun devredildiği, 2022 yılı içinde toplam 10.027.588,93 TL vergi geliri ve 14.025.579,79 TL kira geliri tahakkuk ettirildiği, 2022 yılı içinde bu kalemlere ilişkin toplam tahakkukun 23.560.290,12 TL'sinin tahsil edildiği ve 2023 yılına 4.254.633,31 TL tahakkuk artığı devredildiği tespit edilmiştir.

Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelinde önemli görülen ancak tahsilat/tahakkuk oranı ile gelecek yıla devreden bazı gelir kalemleri aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 10: Gelir Kalemleri Tahsilat Tahakkuk Oranı

Belediyenin bütçe gelirleri içinde önemli paya sahip olan beş gelir kaynağının (bina, arsa, arazi, çevre temizlik ile ilan ve reklam vergileri) tahakkuk toplamları 13.086.551,76 TL, net tahsilat toplamları ise 9.969.059,91 TL'dir. Buna göre tahsilat tahakkuk oranı %76 olarak gerçekleşmiş olmaktadır.

Kamu alacaklarının takibinin yapılması ve zamanında tahakkuk ve tahsilinin gerçekleştirilmesi başta üst yönetici olmak üzere kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil sürecinde görev alan tüm kamu görevlilerinin sorumluluğudur.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, Kurum tarafından, alacakların tahsili için takiplerin başlatıldığı belirtilmiştir. Bu kapsamda, 2023 yılında, 2247 adet ödeme emrinin düzenlendiği; tahsilat/tahakkuk oranlarının artırılabilmesi için azami gayret gösterilmesinin sağlanacağı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, Belediyenin bazı alacaklarına ilişkin tahsilat oranlarının düşük kaldığı, bu durumun ise 2022 mali tablolarını olumsuz etkilediği görülmektedir. Bu itibarla, tahsilat oranlarının azami düzeyde gerçekleşmesini teminen, kamu kaynağının elde edilmesinde görevli ve yetkili olanların gelirlerin takibi ve tahsili hususunda yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda çalışmalara devam etmesi gerekmektedir.