Büyükşehir Belediyesinin, doğrudan hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı personelini, ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunda görevlendirdiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhale Komisyonu” başlıklı 6’ncı maddesinde, ihale yetkilisinin, biri başkan olmak üzere, ikisinin ihale konusu işin uzmanı olması şartıyla, ilgili idare personelinden en az dört kişinin ve muhasebe veya malî işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu, yedek üyeler de dahil olmak üzere görevlendireceği, ihaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabileceği hüküm altına alınmıştır.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Denetim, muayene ve kabul işlemleri” başlıklı 11’inci maddesinde ise teslim edilen mal, hizmet, yapım veya yapılan işin muayene ve kabul işlemlerinin, idarelerce kurulacak en az üç kişilik muayene ve kabul komisyonları tarafından yapılacağı belirtilmiştir. Mal alımları, hizmet alımları ve yapım işlerine yönelik çıkartılan muayene ve kabul yönetmeliklerinin “Muayene ve kabul komisyonlarının kuruluşu”nu düzenleyen ilgili maddelerinde, muayene ve kabul komisyonları ile geçici ve kesin kabul komisyonlarının oluşturulmasına ve üyelerin niteliklerine, muayene ve kabul komisyonu ile geçici veya kesin kabul komisyonunun ilgili idarenin personelinden oluşturulmasının esas olduğuna, ihaleyi yapan idarede yeterli sayıda veya nitelikte personel bulunmaması halinde Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabileceğine ve bunların sorumluluklarına yönelik düzenlemelere yer verilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine göre özetle, ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunda görevlendirilecek personelin, ilgili idare personeli olması gerektiği, ihaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabileceği belirtilmiştir.

Belediyenin personel yapısı incelendiğinde, 2023 yılı sonu itibarıyla 4.163 memur, 39 sözleşmeli personel, 285 kadrolu işçi olmak üzere toplam 4.517 personeli olduğu, bu nedenle İdarede ihale komisyonlarına üye olabilecek yeterli sayıda personeli bulunduğu anlaşılmaktadır. Ancak belediyenin ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunda şirket personellerinin belediye tarafından görevlendirildiği ve görevlendirilen ilgili şirket personelleri incelendiğinde de aynı birimde çalışan ve aynı unvana sahip belediyenin asli personellerinin bulunduğu görülmüştür.

Kamu İdaresi cevabında, şirket personelinin Kamu İhale Kurulu’nun 18.07.2018 tarihli ve 2018/DK.D-187 sayılı “696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile statü ya da kadroya geçişi sağlanan personelin komisyon üyeliği” gündem konulu toplantısı neticesinde alınan karar göz önünde bulundurularak görevlendirmelerin yapıldığı ifade edilmiştir. İlgili kararda; “4734 ve 4735 sayılı Kanunların yukarıda aktarılan hükümleri ile bunların uygulanmasına yönelik çıkarılan ikincil mevzuatlarda, ihale ve sözleşme süreçlerinde kurulacak komisyon ve teşkilatların idare personelinden oluşturulması gerektiği, idare bünyesinde yeterli personel bulunmaması durumunda 4734 sayılı Kanun kapsamındaki diğer idare personelinden komisyonlara üye alınabileceği düzenlenmiş ancak “idare personeli” ifadesinden ne anlaşılması gerektiğine ilişkin bir tanıma ya da açıklamaya yer verilmemiştir. Sorunun çözümü açısından ise idare personeli kavramının açıklığa kavuşturulması önem arz etmektedir.” denilmiş ve idare personeli tanımına mevzuatta yer verilmediği ifade edilerek araya üçüncü bir kişi girmeksizin idare ile doğrudan istihdam ilişkisi bulunan personel olarak tanımlanabileceği ifade edilmiştir. Karar netice itibariyle, “4734 ve 4735 sayılı Kanunlar ile buna yönelik çıkarılan ikincil mevzuatta, 696 sayılı Kararname ile kamu kurum ve kuruluşlarındaki sürekli işçi kadrolarına veya mahalli idare şirketlerinde işçi statülerine geçirilenlerin ihale ve sözleşme sürecinde oluşturulacak komisyon ve teşkilatlarda görev almasını yasaklayan bir düzenlemenin yer almadığı anlaşılmış olup bahse konu kadro ve statülere geçirilen kişilerin “idare personeli” niteliğine sahip olduğu, bu nedenle ihale ve sözleşme sürecindeki komisyon ve teşkilatlarda yer alabileceği değerlendirilmiştir.” şeklinde düzenlenmiştir. Söz konusu Kamu İhale Kurulu kararında, 696 sayılı Kararname kapsamındaki personelin, çalışmış oldukları şirketin ihale ve sözleşme sürecindeki komisyon ve teşkilatlarında görev alabileceği belirtilmiş, doğrudan hizmet alımı kapsamında çalıştırılan personelin belediyelerde ihale komisyon üyesi olarak görevlendirilebileceğine dair bir hususa yer verilmemiştir.

Kamu İhale Kurulu Kararında da belirtildiği üzere, “İhaleyi yapan idarede yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması halinde, 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelerden komisyona üye alınabileceği” belirtildiğinden, şirket işçilerinin mahalli idareler tarafından “yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmadığı,” gerekçesiyle, ihale komisyonunda görevlendirilmesinde hukuki bir engel bulunmamaktadır. Ancak söz konusu görevlendirme, yeterli sayı veya nitelikte personel bulunmaması şartına bağlanmış olduğundan, mahalli idarelerin yeterli sayı veya nitelikte personeli mevcut iken, söz konusu görevlendirmeyi yapmaları mümkün gözükmemektedir.

Yeterli sayı veya nitelikte personeli mevcut olan idarenin, doğrudan hizmet alımı kapsamında çalıştırdığı personelini, ihale komisyonu ile muayene ve kabul komisyonunda görevlendirmemesi gerekmektedir.