Büyükşehir Belediyesine ait 91 adet taşınmazın, ihale suretiyle kiralanması usulü yerine mevzuatta yeri olmayan “işgaliye sözleşmesi” ile kullandırıldığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde belediyelerin kiralama işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği hükme bağlanmıştır. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18 ve 34’üncü maddelerinde ise belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların 3 yılı geçmemek üzere kiralanmasında belediye encümenin; 3 yılı aşan kiralamalarında ise belediye meclisinin yetkili olduğu belirtilmektedir.

2886 sayılı Kanun hükümleri uyarınca kiralama işlemlerinin ihale usulleri ile gerçekleştirilmesi, kira süresi biten taşınmazlar için de yeniden kiralama ihalesine çıkılması gerekmektedir. Zira kamu taşınmazlarının kiralama dışında başkaca bir şekilde kullandırılmasına ilişkin herhangi bir düzenleme 2886 sayılı Kanun’da yer almamaktadır.

İşgal Harcı ile ilgili düzenlemeler 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda yer almakta olup Kanun’un 52’nci maddesinde, nerelerden ve hangi durumlarda işgal harcı alınacağı düzenlenmiştir. İşgal harcının mükellefi, matrahı ve harcın tarifesine ilişkin düzenlemeler de aynı Kanun maddesinin devam eden fıkralarında yer almaktadır.

Ecrimisile ilişkin düzenlemeler ise 2886 sayılı Kanun’un 75’inci maddesinde açıklanmış olup, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde 2886 sayılı Kanun’un

75’inci maddesinin hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bahsi geçen mevzuat hükümlerine göre işgal harcı, ecrimisil ve kiralama birbirlerinden tamamen farklı işlemlerdir. İşgal harcı, 2464 sayılı Kanun’da belirtilen yerlerin geçici işgaline karşılık, belli bir tarifeye göre alınan bedel iken; ecrimisil, belediyenin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında olan yerlerin fuzuli şagil tarafından işgal edilmesine istinaden geçmişe dönük olarak tahsil edilen bir bedeldir. Her iki uygulama da bir kiralama yöntemi değildir.

Yapılan incelemede; Büyükşehir Belediyesinin mülkiyetinde bulunan ve 2464 sayılı Kanun’da kapsamı belirtilen yerlerden olmayan, bağımsız kullanıma müsait, dükkân, kafeterya, büfe ve benzeri nitelikteki taşınmazlardan 91 adedinin, kiralama usulü yerine, ihale yapılmaksızın ve mevzuatta herhangi bir karşılığı olmayan işgaliye sözleşmesi ile kullandırıldığı tespit edilmiştir.

2019 Sayıştay Denetim Raporunda da yer alan hususla ilgili olarak Büyükşehir Belediyesi, işgaliye yoluyla kullandırılan alanların zorunluluktan kaynaklanan nedenlerle ihale yoluyla kiralanmasının sağlanamadığı, bu alanların bir kısmının üst yapılarının işgalcilerce yapılmasından bir kısmının ise ATM cihazı kurulan yerler, taksi durakları, ekmek satış büfeleri, bilet satış büfeleri, demonte yapılar gibi ihaleye konu edilemeyecek yerlerden olduğunu belirtmiş ise de, bahse konu hususlar bulguya alınan tespitte değerlendirilmiş ve idarenin işgaliye yoluyla kullandırdığı yerlerin bu nitelikte yerlerden olmadığı görüldüğünden tekraren bulgu konusu yapılmıştır.

Bu itibarla, belediye taşınmazlarının, ihale usulleri kullanılmadan, hukuki hiçbir dayanağı olmayan işgaliye sözleşmesi ile kullandırılmasının 2886 sayılı Kanun hükümlerine aykırılık teşkil ettiği hususundaki görüşümüz devam etmektedir.