A-Satın Alımın Gerçekleşmesinden Sonra İhale Onay Belgesinin Düzenlenmesi

Üniversitenin tanıtımını yapmak için doğrudan temin usulüyle tek kaynaktan yayın hizmeti alımında; yayın yapıldıktan sonra onay belgesi ve piyasa fiyat araştırması tutanağı düzenlendiği görülmüştür.

Kamu İhale Genel Tebliğinin “Doğrudan temine ilişkin açıklamalar” başlıklı 22’nci maddesinde;“22.1.1.4. Diğer taraftan 22’nci maddeye göre ihtiyaçların karşılanmasında onay belgesi düzenlenmesi, onayı takiben ihale yetkilisince görevlendirilen kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılması ve buna ilişkin belgelerin dayanakları ile birlikte onay belgesine eklenmesi zorunludur.” Denilmektedir.

Buna göre, onay belgesi ve piyasa fiyat araştırma tutanağı alıma karar verilmeden önce düzenlemelidir. Onay belgesinin ve piyasa fiyat araştırma tutanağının hizmet yapıldıktan sonra düzenlenmiş olması, alımın yapıldığı firmanın önceden belirlendiğinin sonradan gerekli yasal belgelerin düzenlendiğini göstermektedir.

Aşağıdaki tabloda bu tür alımlar gösterilmiştir.

İdare tarafından bahsi geçen alımlarda onay ve piyasa araştırma tarihlerinin sehven

yanlış yazıldığı bildirilmiş olsa da, yapılacak satınalma işlemlerinde, onay belgesi ve piyasa fiyat araştırma tutanağının yayın hizmeti yerine getirildikten sonra değil, yayın yapılmadan önce düzenlenmesi için gerekli önlemlerin alınması gerektiği değerlendirilmiştir.

B-Birden Çok Satıcı Bulunmasına Rağmen Tanıtım Yayın Alımının 22/b Maddesine Dayalı Olarak Yapılması

Üniversitenin tanıtımı için değişik internet sayfalarında yapılan çok sayıda ilanın, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunun 22/b maddesinde belirtilen tek yetkili satıcı kapsamında yapıldığı ve Tek Kaynaktan Temin Edilen İhtiyaçlara İlişkin Standart Formunun düzenlendiği, ancak isteklinin tek satıcı olmadığı ve bu Formda gösterilen yerlerin tam olarak doldurulmadığı görülmüştür.

Kamu İhale Kanunun “Doğrudan temin usulü” başlıklı 22/b maddesinde;

“Sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili özel bir hakka sahip olması.”

Kamu İhale Genel Tebliğinin “İhtiyacın özel bir hakka sahip gerçek veya tüzel tek kişiden temini” başlıklı 22.3 fıkrasında;

“4734 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin (b) bendi sadece gerçek veya tüzel tek kişinin ihtiyaç ile ilgili bilimsel, teknik, fikri veya sanatsal v.b. nedenlerle özel bir hakka sahip olmasını ifade etmektedir. Bu nedenle, ihale konusu mal veya hizmet, bilimsel, teknik, fikri veya sanatsal

v.b. nedenlerle ve münhasır hakların korunması nedeniyle sadece belirli bir mal tedarikçisi veya hizmet sunucusu tarafından sağlanabiliyorsa, ilan yapılmaksızın anılan madde hükmüne göre doğrudan temin yoluyla ihtiyaçların karşılanması mümkün bulunmaktadır. Örneğin idarelerin diğer usullerle temini mümkün olmayan bilimsel yayın, fikir ve sanat eseri, belirli bir akademik kişiden eğitim v.b. mal veya hizmetler bu bent kapsamında temin edilebilecektir. İdareler, 4734 sayılı Kanunun 22’nci maddesinin (b) bendinin uygulamasında, (-KİK022.0/M ve Tek Kaynaktan Temin Edilen İhtiyaçlara İlişkin Standart Formu KİK021.0/H) kullanarak ihtiyacın neden sadece özel bir hakka sahip gerçek veya tüzel tek kişiden karşılanabileceğini detaylı olarak yazacak, fiyat araştırması yapacak, ihtiyaç konusu mal veya hizmetin niteliklerini tarif edecek ve bu hususlara ilişkin bütün belgeleri standart forma ekleyeceklerdir.”

Denilmektedir.

Yukardaki hükümlere göre, ihtiyacın neden sadece "özel bir hakka sahip" gerçek veya tüzel tek kişiden karşılanabilmesi, bunun ayrıntılı olarak yazılması, fiyat araştırması yapılması,

mal ve hizmetin niteliklerinin tarif edilmesi, yine “Tek Kaynaktan Temin Edilen Mallara/Hizmetlere İlişkin Form” hazırlanırken formdaki dipnot belirlemelerine özellikle dikkat edilmesi gerektiği açıktır.

Bu nedenle, İdarece yapılan alımın gerçek veya tüzel bir tek kişiden yapılma sebeplernini ayrıntılı ve açık şekilde ortaya konulmadığı, Kanunun 22’nci maddesinin anılan bentlerinde belirtilen hükümlerin uygulanabilir olmasını sağlayan sebeplerin detaylı olarak yazılmadığı, bunlara ilişkin belgelerin de anılan Forma eklenmediği görülmüş olup, ihalelerin sıhhati bakımından gerekli önlemlerin alınması gerektiği değerlendirilmiştir.