Yapılan incelemelerde ASAT Genel Müdürlüğünün % 95 ortağı olduğu ALDAŞ adlı şirketi ile 12.08.1996 tarihinde 12 yıllığına imzalanan ve ASAT yönetim kurulu kararlarıyla uzatılan “yönetim ve danışmanlık” sözleşmesi bulunduğu görülmüştür. Ancak ilgili sözleşme hükümlerine istinaden yönetim ve danışmanlık hizmeti adı altında aşağıda tablosu yapılan unvanlarda personelin günlük sürekli idari hizmetlerde çalıştırıldığı tespit edilmiştir.

696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamesinin 83’üncü maddesinde; “4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“e) 1) 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II), (III) ve (IV) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri (MİT Müsteşarlığı hariç) ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye ekli (I) sayılı listede yer alan idarelerin merkez ve taşra teşkilatları, il özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, birlikte veya ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası il özel idareleri, belediyeler ve bağlı kuruluşlarına ait şirketler; merkezi yönetim, sosyal güvenlik kurumu, fon, kefalet sandığı, yatırım izleme ve koordinasyon başkanlığı, gençlik hizmetleri ve spor il müdürlüğü, mahalli idare ve şirket bütçelerinden veya döner sermaye bütçelerinden, anılan liste kapsamındaki diğer idareler için ise kendi bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamaz ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümleri uygulanmaz.

2) Bu bendin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; bu Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı, yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluştuğu ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder. Mahalli idare veya şirketlerinin bütçelerinden yapılan, yıl boyunca devam eden, niteliği gereği süreklilik arz eden ve haftalık çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı park ve bahçe bakım ve onarımı ile çöp toplama, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilir. Hizmet alım sözleşmesi kapsamında niteliği birbirinden farklı hizmet türlerinin bulunması halinde personel çalıştırılmasına dayalı olup olmama yönünden yapılacak değerlendirme her hizmet türü için ayrı ayrı yapılır. Danışmanlık hizmetleri, hastane bilgi yönetim sistemi hizmetleri ve çağrı merkezi hizmetlerine ilişkin alımlar personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak kabul edilmez…” Şeklinde ifade edilmiştir.

İlgili KHK’nın Ek 20’nci maddesinde; İl özel idareleri, belediyeler ile bağlı kuruluşları ve bunların üyesi olduğu mahalli idare birlikleri, personel çalıştırılmasına dayalı hizmetleri 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesindeki limit ve şartlar ile 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebilir…” denilmektedir.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere belediyenin, bağlı kuruluşlarının bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir. Yine bu idarelerin 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebileceği ifade edilmiştir. Yine madde hükümlerinde danışmanlık hizmet alımlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı açıkça belirtilmiştir.

ASAT Genel Müdürlüğünün % 95 oranında ortağı olduğu ALDAŞ adlı şirketten yönetim ve danışmanlık hizmeti alımı kapsamında aşağıda belirtilen unvanlı kişileri istihdam etmiştir. Bu kapsamda idare tarafından, günlük idari görevlerde çalışacak unvandaki kişiler çalıştırılmaktadır.

Bu durumda;

İdarenin ortağı olduğu şirketten yapılan bu hizmet alımının bir kısmı personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olarak düşünülmesi halinde dahi bu kişilerin 696 sayılı KHK’nın 24 üncü maddesinde belirtilen;

1. 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6), (7) ve (8) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımak,

2. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmak,

3. Bu kapsamda çalıştırılmalarına ilişkin olarak açtıkları davalardan ve/veya icra takiplerinden feragat edeceğine dair yazılı beyanda bulunmak,

ç) En son çalıştığı idare veya şirket ile daha önce kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren işçisi olarak çalıştığı iş sözleşmelerinden dolayı bu madde ile tanınan haklar karşılığında herhangi bir hak ve alacak talebinde bulunmayacağını ve bu haklarından feragat ettiğine dair yazılı bir sulh sözleşmesi yapmayı kabul ettiğini yazılı olarak beyan etmek şartlarını taşımak ile birlikte sınav ve güvenlik soruşturması gibi ilgili maddede belirtilen prosedürlerden geçerek istihdam edilmeleri gerekmektedir.

Bu hizmet alımı, danışmanlık hizmet alımı adı altında yapılması sebebiyle bu şartları

taşımayan kişiler,- bu defa da danışmanlık hizmeti alımı kapsamına aykırı olarak- günlük idari işlerde çalışabilecek duruma gelmektedir.

“Herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazanmamış olmak şartı” açık olarak KHK hükümlerinde belirtilmiş olmasına rağmen bu hizmet alım şekli ile idarede emekli kişilerin çalıştırıldığı görülmüştür.

Sonuç olarak, hizmet alımına konu danışmanlık bilgisi/ihtisası olmayan veya o amaçla istihdam edilmediği açık olan, çalışma saatlerinin tamamını idarede günlük işleri yerine getirmek olan bu personel için, ortağı olduğu şirkete danışmanlık hizmet bedeli ödemesi mümkün değildir.

Bu kişilerin bu haliyle diğer taraftan; 696 sayılı KHK kapsamında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım şekli ile istihdam edilme şartlarını yerine getirilmesi gerektiği düşünülecek olsa dahi yukarıda anılan gerekçelerle bu da mümkün görünmemektedir.

Tablo 11:Personel listesi ve unvanları

Kamu idaresi cevabında; “Her ne kadar bulgu konusu uygulama personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı şeklinde değerlendirmiş ise de, belirtilen görevlendirmeler ALDAŞ ile Genel Müdürlüğümüz arasında 29.11.2002 tarihinde imzalanan Sözleşme Tadilat Protokolünün A.3.4’ ncü maddesinin; “Su ve Atıksu işletme hizmetlerinin herhangi bir sebep ile ASAT tarafından üstlenilmesi durumunda, ASAT’ın hizmetlerin yürütülmesinde ihtiyaç duyacağı farklı alan ve konulardaki personel ihtiyaçlarının karşılanması amacı ile ASAT, ALDAŞ’tan personel talebinde bulunabilir. Söz konusu personel ALDAŞ tarafından istihdam edilerek, ASAT ofis ve şantiyelerinde görevlendirilir.”, hükmü gereği yapılmıştır.

Kaldı ki, bulgu da bahsi geçen ve personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım şekli ile istihdam edilme şartlarını yerine getirilmesi gerektiği düşünülen 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Resmi Gazetede yayım tarihi 24.12.2017 olup, bulgu maddesinde adı geçen personellerin giriş tarihleri 696 sayılı KHK’ nin yayım tarihinden öncedir.” Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında çalıştırılan personelin danışmanlık hizmet sözleşmesine istianden ve Atıksu işletme hizmetlerinin herhangi bir sebep ile ASAT tarafından üstlenilmesi durumunda, ASAT’ın hizmetlerin yürütülmesinde ihtiyaç duyacağı farklı alan ve konulardaki personel ihtiyaçlarının karşılanması amacı ile çalıştırıldığını ve bu personelin 696 sayılı KHK’dan önce istihdam edildiği belirtilmiştir.

Bulguda belirtildiği üzere belediyenin, bağlı kuruluşlarının bütçelerinden personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı veya niteliği itibarıyla bu sonucu doğuracak şekilde alım yapamayacağı ve buna imkân sağlayan diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir. Yine bu idarelerin 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki sınırlamalara tabi olmaksızın doğrudan hizmet alımı suretiyle birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlası bu idarelere ait ve halen bu kapsamda hizmet alımı yaptığı mevcut şirketlerinden birine, bu nitelikte herhangi bir şirketi bulunmuyorsa münhasıran bu amaçla kuracakları bir şirkete gördürebileceği ifade edilmiştir. Yine madde hükümlerinde danışmanlık hizmet alımlarının personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı olmadığı açıkça belirtilmiştir.

Kamu idaresi cevabında bu kişilerin farklı alan ve konularda çalıştırıldığı söylense de bu kişilerin danışmanlık hizmeti verebilecek bir vasfı bulunmamaktadır. Bu sebeple kamu idaresi danışmanlık sözleşmesine istinaden 696 sayılı KHK hükümlerine aykırı olarak danışmanlık hizmet alımı içinde personel çalıştırılması hizmeti almaktadır. Ayrıca bu kişiler 696 sayılı KHK hükümlerinde belirtilen sınav vb prosedürlerden de geçirilmeden günlük sürekli hizmetlerde çalıştırılmaya devam edilmektedir.

Sonuç olarak bu kişilerin danışmanlık hizmet sözleşmesi içinde idarede günlük sürekli hizmetlerde çalıştırıılmaması gerekmektedir.