İdarenin yapım işi bünyesine girmeyen ve satın alma yoluyla piyasadan temini mümkün olan demirbaş eşya niteliğindeki bazı malzeme alımlarının yapım işi kapsamında gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde yapım, bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işleri olarak tanımlanmaktadır.

Aynı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemeyeceği şeklinde bir düzenleme öngörülmektedir.

Öngörülen düzenleme ile, ihtiyacın doğrudan kaynağından karşılanması, bu çerçevede yapım işinin yapım müteahhidine, mal alım işinin tedarikçiye ve hizmet işinin hizmet sunucusuna yaptırılması suretiyle daha ekonomik, rasyonel ve katılımı artırıcı bir sonucun sağlanması amaçlanmaktadır.

İhale süreci bakımından, farklı ihtisas konularına ilişkin ihtiyaçların bir ihalede toplanması, sadece kendi alanına ilgi duyan ve işin kendisinin iştigal sahasına girmeyen bölümlerine teklif vermekten çekinen kişilerin ihaleye katılımını engelleyeceği için rekabeti kısıtlayacağı gibi, ihaleye katılan kişiler açısından da kendilerinin doğrudan sağlayacakları unsurlar dışındakileri bir başka kaynaktan temin ederek gerçekleştirecekleri için kendi ticari kârlarını da içeren daha yüksek bir fiyatı teklif etmeleri sonucunu doğurmaktadır.

Esas itibarıyla Kamu İhale Kanunu’nun getirmiş olduğu bu kural, sözleşmenin uygulanması aşamasını da disipline etmekte ve yapım işi kapsamında yer almayan, mal veya hizmet niteliği taşıyan unsurların proje değişikliği, iş artışı gibi yollarla yapım sözleşmelerine dâhil edilmesine engel getirmektedir.

Kamu İhale Kanunu söz konusu ilkenin istisnasını “aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı…” bulunması koşuluna bağlamaktadır.

Hüküm uyarınca, yapım işinin ayrılmaz parçası (mütemmim cüzü) niteliğindeki iş ve ihtiyaçlar farklı nitelik arz etseler dahi ana işin bünyesine dâhil edilerek yaptırılabileceklerdir. Örneğin, bina inşaatı kapsamında ihtiyaç duyulan ahşap duvar bandı, sabit masa-koltuk-dolap sistemi, zemine yapıştırılmış halı gibi imalatların demirbaş ve tefrişat niteliği bulunmasına rağmen yapım projelerine dâhil edilmesi mümkündür.

Yapılan incelemeler neticesinde,

-2023/3303 ihale kayıt numaralı “154 Ada 13 parsel Kültür Merkezinin İkmal İnşaatı Yapım İşi” kapsamında:

“-KÇCM.301 Dvd, mp3 Player,

-KÇCM.302 Dell i7 İşlemcili Laptop,

-KÇCM.303 6TB Hard Disk,

-KÇCM.304 LCD 23" Led Monitör,

-KÇCM.316 Cd Player…”

-2022/1396516 ihale kayıt numaralı “Küçükçekmece İlçesi Dâhilinde Bulunan Park ve Yeşil Alanların Yapım, Onarım, Revizyonu ve Muhtelif İşlerin Yapılması İşi” kapsamında idare tarafından tanzim edilen 03.05.2023 tarihli poz oluruyla fiyatları belirlenen:

“-YFZ-38 Tam Vücut Emniyet Kemeri,

-YFZ-39 Kask” alımlarının İdare tarafından yapım işi bünyesinde gerçekleştirildiği tespit edilmiştir.

Yapım işi niteliğinde bulunmayan, yaptırılacak işin mütemmim cüzü ve yapının teknik olarak ikmal edilebilmesi için gerekli olmayan, idarelerin müstakilen satın alma yoluyla temin edebileceği hareketli mobilya ve tefrişat malzemesi cinsinden masa, sandalye, koltuk, perde, parça halı, kütüphane gibi malzemelerin, yine aynı nitelikteki makine, teçhizat, taşıt gibi ihtiyaçların yapım işleri kapsamında temin edilmesinin mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmektedir.

Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından, bulguda yer alan hususa iştirak edilmiş, bu konuda mevzuat hükümlerine uygun olarak iş ve işlemlerin yürütülmesinin temin edileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, İdare tarafından mevzuatta yer alan hükümlere uygun hareket edilmesi gerekmektedir.