Adıyaman Üniversitesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan ek karşılık prim borçları ile faturaya dayalı borçlarının bilançoda yer almadığı görülmüştür.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 81’inci maddesinde; 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılara bağlanan veya bağlanacak vazife malullük aylıkları ile bunların hak sahiplerine bağlanacak ölüm aylıklarının karşılığı olmak üzere, bu kapsamdaki sigortalılar için kamu idarelerinin bütçelerinden ayrılan sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi ödeneklerinin % 20’si oranında ek karşılık primi alınacağı, ayrılan ek karşılık priminin tamamının kurum bütçelerinin yetkili makamlarca onaylanarak yürürlüğe girdiği tarihi takip eden aybaşlarından itibaren altı ay içinde ve aylık eşit taksitlerle ödeneceği, genel bütçe kapsamındaki idarelerin ek karşılık primlerinin Maliye Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanacağı hükme bağlanmıştır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan 09.12.2013 tarih ve 73616264 sayılı Ek Karşılık Primi ve Faturalı Alacaklara ilişkin Genel Yazı’da; ek karşılıkların kamu idarelerinin MOSİP Bilgi Sistemi üzerinden bildirimleri üzerine tahakkuk ettirileceği, süresi içerisinde bildirilmeyen ek karşılık primleri hakkında 5510 sayılı Kanun’un 102’nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendi gereğince idari para cezası uygulanacağı, süresinde ödenmeyen ek karşılık primleri ile ilgili olarak da Kanun’un 89’uncu maddesi gereğince gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanacağı belirtilmiştir.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 4’üncü

maddesinin birinci, dördüncü ve sekizinci fıkraları gereğince, faturalı alacaklar olarak tabir edilen 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun 89, Ek 4, Ek 68, ve Ek 71’inci maddelerinde düzenlenen emekli ikramiyesi, emekli/adi malüllük/vazife malüllüğü aylığı alanların ölümü halinde ödenen ölüm yardımı, emekli veya yetimlerine ödenen makam/temsil/görev tazminatları ve diğer ödemelerden kaynaklı olarak Adıyaman Üniversitesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna borçları bulunmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan 09.12.2013 tarih ve 73616264 sayılı Ek Karşılık Primi ve Faturalı Alacaklara ilişkin Genel Yazı’da; faturalı alacakların Sosyal Güvenlik Kurumunca ilgilisine ödendiği tarihte ilgili kamu idarelerine borç tahakkuk ettirilerek MOSİP Bilgi Sisteminde görüntüleneceği, kamu idarelerince her ay bir önceki aya ait borç olup olmadığı sistem üzerinden sorgulanarak borç bulunması halinde, ödemenin yapıldığı tarihi izleyen iki ay içerisinde anlaşmalı bankalara ödeneceği, süresinde ödenmeyen faturalı alacaklar ile ilgili 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme faizi uygulanacağı belirtilmiştir.

Adıyaman Üniversitesi tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna 2019 yılında ek karşılık primlerine ilişkin olarak 285.125,28 TL tutarında, faturalı alacaklara ilişkin olarak ise 2.861.564,98 TL tutarında olmak üzere toplamda 3.146.690,26 TL tutarında ödeme yapılmıştır. Ek karşılık primi ödemeleri 2018 yılına, faturalı alacak ödemeleri ise 2017 ve 2018 yıllarının tümü ile 2019 yılının bir kısmına ilişkindir. Adıyaman Üniversitesinin 2019 yıl sonu itibarıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna olan ek karşılık primi borçları ve faturaya dayalı borçlarına aşağıdaki tabloda yer verilmiştir.

‌Tablo 3: Ek Karşılık Primi Borçları ile Faturaya Dayalı Borçlar

Yukarıda yer alan tablodan ve açıklamalardan da anlaşılacağı üzere; Adıyaman Üniversitesi Sosyal Güvenlik Kurumuna 2019 yılına ilişkin ek karşılık primi borçlarının tümünü, faturaya dayalı borçlarının ise büyük bir bölümünü ödeyememiştir. Kamu İdaresinin söz konusu borçlarını zamanında ödeyememesinin temel sebebi, Merkezi Yönetim Bütçe

Kanunu ile İdarenin ilgili bütçe tertiplerine yeterli ödenek konmamasıdır. Dolayısıyla bütçe uygulamalarının sonucu olarak Kamu İdaresi, ödenek verildikçe başka bir kamu idaresine borçlarını gecikme zammı/faizi ile birlikte ödemek durumunda kalmaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun; “Muhasebe sistemi” başlıklı 49’uncu maddesinde kamu hesaplarının, kamu idarelerinin gelir, gider ve varlıkları ile malî sonuç doğuran ve öz kaynağın artmasına veya azalmasına neden olan her türlü işlemlerle garantilerin ve yükümlülüklerin belirlenmiş bir düzen içinde hesaplara kaydedilerek, yönetim ve denetim yetkilileriyle kamuoyuna gerekli bilgilerin sağlanması amacıyla tutulacağı, “Kayıt zamanı” başlıklı 50’nci maddesinde bir ekonomik değerin yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirileceği, bütün malî işlemlerin muhasebeleştirilmesinin ve her muhasebe kaydının belgeye dayanmasının şart olduğu, “Kamu gelir ve giderlerinin yılı ve mahsup dönemi” başlıklı 51’inci maddesinde ise kamu gelir ve giderlerinin tahakkuk ettirildikleri malî yılın hesaplarında gösterileceği hüküm altına alınmıştır.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 368- Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabının niteliğini açıklayan 288’inci maddesinde bu hesabın, kanuni süresi içinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülükler ile ertelenen veya taksitlendirilen vergi ve diğer yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir. Aynı Yönetmelik’in 289’uncu maddesinde ise vadesi geçmiş, ertelenmiş veya takside bağlanmış olup bir yıl veya faaliyet dönemi içinde ödenecek vergi ve diğer yükümlülüklerin bu hesaba alacak, 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı, 361-Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç kaydedileceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, Adıyaman Üniversitesinin Sosyal Güvenlik Kurumuna olan borçlarının 368- Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabında kayıtlı bulunması gerekmektedir. Ancak kurumun 2019 yılı sonu itibarıyla muhasebe sisteminde söz konusu borçların kayıtlı olmadığı görülmüştür. Sosyal Güvenlik Kurumuna olan ek karşılık primi borçları ve faturaya dayalı borçların muhasebe sisteminde yer almaması neticesinde kurumun 2019 yılı bilançosunda 368- Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı 3.203.747,93 TL tutarında eksik yer almaktadır.

Kurum tarafından bulguda bahsi geçen hususların dikkate alındığı ve 2020 yılında yapılan muhasebe işlemi ile ek karşılık primi borçları ve faturaya dayalı borçların 368- Vadesi

Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabına kaydedildiği görülmüştür. 2020 yılında yapılan söz konusu işlemin 2019 yılı mali tablolarına herhangi bir etkisi bulunmamaktadır.