4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/f maddesine göre yapılan “Kahvaltılık Paket Alımı” ihalesinde teklif veren istekli sayısının bir olduğu ve yaklaşık maliyetin üzerinde fiyat ile ihale yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesinde;

“Aşağıda belirtilen hallerde pazarlık usulü ile ihale yapılabilir: a) …

f) (Ek: 30/7/2003-4964/14 md.) İdarelerin yaklaşık maliyeti ellimilyar Türk Lirasına kadar olan mamul mal, malzeme veya hizmet alımları.

(Değişik ikinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (b), (c) ve (f) bentlerinde belirtilen hallerde ilan yapılması zorunlu değildir. İlan yapılmayan hallerde en az üç istekli davet edilerek, yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri istenir.

(Mülga üçüncü fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.)

(Değişik dördüncü fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılacak ihalelerde, ihale dokümanında belirtilen değerlendirme kriterlerine göre yeterliği tespit edilen istekliler, öncelikle ihale konusu işin teknik detayları ve gerçekleştirme yöntemleri gibi hususlarda fiyatı içermeyen ilk tekliflerini sunar. İdarenin ihtiyaçlarını en uygun şekilde karşılayacak yöntem ve çözümler üzerinde ihale komisyonu her bir istekli ile görüşür. Teknik görüşmeler sonucunda şartların netleşmesi üzerine bu şartları karşılayabilecek isteklilerden, gözden geçirilerek şartları netleştirilmiş teknik şartnameye dayalı olarak fiyat tekliflerini de içerecek şekilde tekliflerini vermeleri istenir.

(Değişik beşinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) Bu madde kapsamında yapılacak ihalelerde, ilk fiyat tekliflerini aşmamak üzere isteklilerden ihale kararına esas olacak son yazılı fiyat teklifleri alınarak ihale sonuçlandırılır.

(Mülga altıncı fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.)

(Ek fıkra: 30/7/2003-4964/14 md.; Değişik yedinci fıkra: 20/11/2008-5812/7 md.) (b), (c) ve (f) bendi kapsamında yapılan mal alımlarında, malın sözleşme yapma süresi içinde teslim

edilmesi ve bunun idarece uygun bulunması halinde, sözleşme yapılması ve kesin teminat alınması zorunlu değildir.”

Düzenlemesi yer almaktadır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nde yapılan düzenleme gereği yaklaşık maliyetin üzerindeki isteklilere ait tekliflerin değerlendirilmesi ihale komisyonu tarafından yapılmalıdır.

Bu değerlendirme yapılırken;

Öncelikle yaklaşık maliyet hesaplanırken değerlendirilmeyen herhangi bir husus olup olmadığının kontrol edilmesi gerekmektedir. Bunun içinde ihale komisyonunda görev alan ihale konusu işin uzmanı olan teknik üyelerin maliyet kontrolü sağlayarak yaklaşık maliyet kontrolü yapmaları gerekmektedir.

Sonrasında idare tarafından yaklaşık maliyet güncellenerek tespit edilmişse, yapılan bu güncellemenin doğru yapılıp yapılmadığı kontrol edilmelidir. Bunun için de yaklaşık maliyet güncellemesi için kullanılan yöntemin mevzuat düzenlemelerine uygunluğu kontrol edilmelidir.

Bu iki değerlendirmenin dışında olan değerlendirme istekliler tarafından verilen teklif fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtıp yansıtmadığının sorgulanmasıdır.

Bu üç husus ihale komisyonu tarafından değerlendirildikten sonra verilen teklifler yaklaşık maliyete göre mukayese edilmeli ve bütçe ödenekleri de göz önünde bulundurulmalıdır.

Burada ihale mevzuatında verilen tekliflerin yaklaşık maliyete göre ne şekilde mukayese edileceğinin açıkça düzenlememiş olması nedeniyle ve yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflerin üst sınırının ne olduğu veya nasıl belirleneceğinin ihale mevzuatında düzenlenmemiş olması nedeniyle bu yöndeki değerlendirmenin yapılmasında belirsizlik olmakla beraber, işbu ihalede yaklaşık maliyetin piyasadan fiyat alınmak suretiyle belirlenmiş olması ve ihaleye üç istekli davet edilmiş olduğu halde ihaleye teklif veren firma sayısı bir (iki firma isteksiz bir firma istekli çıkmış) olduğundan yaklaşık maliyetin üzerindeki tekliflere daha dikkatli bakmak gerekmektedir.

Uygulamada ihale ile ilgili yaklaşık maliyetin üç firmadan teklif almak suretiyle 05.12.2022 tarihinde belirlendiği, yaklaşık maliyet tespiti için teklif istenen üç firmadan ikisine pazarlık için davet gönderilmediği, kalan bir firma ile ayrıca iki firmaya davet gönderildiği, ihalenin yaklaşık maliyet tespitinden 7 gün sonra 12.12.2022 tarihinde yapıldığı, ihaleye davet edilen iki firmanın teklif vermediği ve ihalenin yaklaşık maliyet için teklif veren firma üzerinde yaklaşık maliyetin üzerinde bir bedel ile kaldığı tespit edilmiştir.

Sonuç olarak, her ne kadar 4734 sayılı Kanun’un 21/f maddesine göre yapılan ihalelerde, yaklaşık maliyetin üzerinde gelen tekliflerin gerekçesi açıklanmak üzere kabul edilmesi mümkün ise de, yaklaşık maliyetin piyasadan teklif alınmak suretiyle belirlendiği ve bu ihalede olduğu gibi üç firma davet edildiği halde sadece bir firmanın teklif verdiği, dolayısı ile rekabet ortamının tam olarak sağlanamadığı durumlarda ihalenin yapılmayarak yeniden ihaleye çıkılmasının daha uygun olacağı değerlendirilmektedir.