Taşınmazların satışı ve kiraya verilmesinde; mevzuatına göre yapılması gereken yasaklama işlemlerinin yapılmadığı, sözleşmelerin notere tasdik ettirilmediği, sözleşme yapılmasına ilişkin süre kısıtına uyulmadığı ve ihale dokümanı ile ihale ilanı arasında uyuşmazlıklar olduğu görülmüştür.

1. Sözleşme Yapma Yükümlülüğüne Uymayan İstekliler Hakkında İhalelere Katılmaktan Geçici Olarak Yasaklama İşlemi Yapılmaması

   
   

   Üzerine ihale bırakıldığı halde zamanında sözleşme imzalamayan istekli hakkında ihalelere katılmaktan geçici olarak yasaklama işlemi yapılması gerekirken yapılmamıştır.

   
   

   2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun “Sözleşme yapılmasında müteahhit veya müşterinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 57’nci maddesinde, sözleşme yapılması gerekli olan hallerde müteahhit veya müşteri 31'inci maddeye göre onaylanan ihale kararının veya Maliye Bakanlığının vizesi gereken hallerde bu vizenin yapıldığının bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermek zorunda olduğu, satışlara ilişkin ihalelerde müşterinin aynı süre içinde ihale bedelini ve müşteriye ait bulunan vergi, resim ve harçlarla birlikte diğer giderleri ödemesi gerektiği, bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihalenin bozulacağı ve varsa geçici teminatın gelir kaydedileceği hususu düzenlenmiştir.

   
   

   Aynı Kanun'un “İdarelerce İhalelere Katılmaktan Geçici Yasaklama” başlıklı 84’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında ise üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre sözleşme yapmayan istekliler ile sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müteahhit veya müşteriler hakkında ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili bakanlık tarafından bir yıla kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verileceği, bu kararların Resmi Gazete'de ilan ettirileceği ve ilgililerin müteahhitlik sicillerine işleneceği hükme bağlanmıştır.

   
   

   Belediyenin Kaşınhanı Mahallesi İstasyon Caddesi No:100/E-D’de (366 Ada 8 Parsel) bulunan 36 metrekare dükkanının kiraya verilmesine ilişkin olarak, üzerine ihale bırakılan isteklinin süresinde sözleşme imzalamaya gelmemesi nedeniyle geçici teminatının gelir kaydedildiği ancak söz konusu kişi hakkında ihalelere katılmaktan geçici olarak yasaklama işlemi yapılmadığı tespit edilmiştir.

   
   

   Süresinde sözleşme imzalamayan kişilerle ilgili olarak; 2886 sayılı Kanun’un 57’nci madde hükmü ile beraber aynı kanunun 84’üncü maddesinin 3'üncü fıkra hükmünün uygulanması suretiyle söz konusu kişilerin ihalelere katılmaktan geçici olarak yasaklanması gerekmektedir.

   
   

2. Taşınmaz Satış Sözleşmelerinin Noter Tasdikli Olmaması

   
   

   2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre satışı yapılan taşınmazlara ait sözleşmeler notere tescil ettirilmemiştir.

   
   

   2886 sayılı Kanun'un “Sözleşme yapılmasında müteahhit veya müşterinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 57’nci maddesinin birinci fıkrasında, sözleşme yapılması gerekli olan hallerde müteahhit veya müşterinin 31’inci maddeye göre onaylanan ihale kararının veya Maliye Bakanlığının vizesi gereken hallerde bu vizenin yapıldığının bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermek zorunda olduğu hükme bağlanmıştır.

   
   

   Mezkûr Kanun'un amir hükmüne göre ihale komisyonunun verdiği kararın ita amirince onaylanmasından sonra 15 gün içinde ihale üzerine bırakılan kişinin noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermesi gerekirken satış sözleşmelerinin idare ile satın alan arasında imzalandığı ancak söz konusu sözleşmelerin notere tescil ettirilmediği tespit edilmiştir.

   
   

   Taşınmazlara ait satış sözleşmelerinin Kanun'a uygun olarak satın alan tarafından noterlikçe tescil ettirildikten sonra idareye verilmesi gerekmektedir.

   
   

3. Bazı Taşınmazların Kiraya Verilmesinde Sözleşme Yapılmasına İlişkin Süre Kısıtına Uyulmaması

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında kiraya verilen bazı taşınmazlara ilişkin sözleşmelerin imzalanmasında aynı Kanun'da belirlenen süre kısıtına uyulmamıştır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 57’nci maddesinde; sözleşme yapılması gerekli olan hallerde müteahhidin veya müşterinin 31’inci maddeye göre onaylanan ihale kararını izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermek zorunda olduğu ve bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihalenin bozulup varsa geçici teminatın gelir kaydedileceği hükme bağlanmıştır.

Bazı taşınmazların kiraya verilmesi işlemlerinde müşterilerin yukarıda belirtilen süre içerisinde noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermediği görülmüştür. Gerçekleşen bu durum karşısında Belediyenin, ihaleyi bozarak varsa söz konusu müşterilere ait geçici teminatları gelir kaydetmesi gerekirken 2886 sayılı Kanun'la belirlenen 15 günlük süre kısıtına uyulmadan verilen sözleşmeleri kabul ederek taşınmazlarını kiraya verdiği tespit edilmiştir.

Taşınmazlar kiraya verilirken yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine uygun şekilde işlem tesis edilmesi idari ve hukuki sorumluluk doğurmaması açısından önem arz etmektedir.

Ç) Satışı Yapılan Gayrimenkullere İlişkin İdari Şartname ve İhale İlanı Arasında Uyuşmazlığın Bulunması

Taşınmaz satışına ilişkin olarak yapılan ihalede, idari şartname ve ihale ilanı arasında çelişen hükümlerin yer aldığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde idarelerce ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla, zamanında karşılanmasının gerektiği ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olacağı düzenlenmiştir.

Belediyenin “K.Kovanağzı Mahallesi 27782/2 Parsel A-A13. Blok Zemin Kat, 27782/2 Parsel A-A12. Blok Zemin Kat, 27783/1 Parsel A2. Blok Zemin Kat, 27783/1 Parsel A3. Blok Zemin Kat, 27783/1 Parsel A4. Blok Zemin Kat; B.Kovanağzı Mahallesi 37361/6 Parsel 44. Blok 2. Kat, 48. Blok 2.Kat, 53. Blok 2.Kat”a ilişkin tapuda kayıtlı gayrimenkullerinin satışlarına ait idari şartnamenin “İhaleye Katılma Şartları” başlıklı 5’inci maddesinde, tüzel kişiler için ihaleye katılma şartı olarak “… d-2019 yılı içerisinde alınmış Ticaret ve/veya Sanayi Odası belgesi aslı”,

Bahsi geçen gayrimenkullerin satış ihalesine ilişkin yerel gazetede yapılan ihale ilanında ise tüzel kişiler için ihaleye katılma şartı olarak “… d- 2020 yılı içerisinde alınmış Ticaret ve/veya Sanayi Odası belgesi aslı”

İstenilmiştir.

Mezkûr mevzuat hükmünde yer verilen açıklık ilkesi gereğince; ihale dokümanlarında ve ilanlarda yapılan düzenlemelerin isteklileri tereddüde düşürecek nitelikte olmaması ihale sürecinin güvenilir yürütülmesi ve sonuçlanması açısından büyük önem arz etmektedir.

Dolayısıyla söz konusu durumda Belediyenin gayrimenkul satışlarına ilişkin idari şartname ile ihale ilanı arasında çelişen hükümlerin bulunması; idarenin iradesinin ne olduğu konusunda belirsizliğe sebep olup isteklilerin tereddütte düşmesi, tekliflerinde yanlış belge sunmaları ve rekabetin engellenmesi gibi risklerin doğmasına sebep olacaktır. Bu sebeple ihale sürecinde görev alanların; bu gibi risklere sebebiyet vermemek adına ihale dokümanlarını

hazırlarken daha titiz ve dikkatli olmaları, isteklileri tereddütte düşürecek hususlara mahal vermemeleri ve ihale sürecinin güvenilir şekilde yürütülmesini sağlamaları gerekmektedir.