Üniversite Döner Sermaye İşletmesinde yapılan denetim ve incelemelerde, kurumlar vergisi mükellefiyeti olan sağlık dışı birimler için belli bir ücret karşılığında dışarıdan serbest muhasebeci ve mali müşavirlik hizmeti alındığı ve ayrı bir muhasebe tutulduğu tespit edilmiştir.

18 Haziran 2020 tarihinde yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik’in 3’üncü maddesinde “Muhasebe Yetkilisi”, muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış yönetici olarak tanımlanmaktadır. Aynı Yönetmelik’in 10’uncu maddesinin ikinci fıkrasında döner sermaye muhasebe hizmetlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığınca kurulan saymanlıklarca yürütüleceği hüküm altına alınmıştır. Yine adı geçen Yönetmelik’in “Gelir ve giderler ile bunların muhasebeleştirilmesi” başlıklı 8’inci maddesinin onuncu fıkrasında, “Döner sermayeli işletmelerin, iş ve işlemleri ile bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, sonuçlandırılması, muhasebesi, kontrol ve denetimi ve bunların yürütülmesinde görevli olanların görev ve sorumluluklarına ilişkin olarak 1/5/2007 tarihli ve 26509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği

hükümleri uygulanır” denilmektedir. Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğindeki vergisel işlemler dahil tüm iş ve işlemlerin yürütülmesinden muhasebe yetkilisi sıfatıyla sayman sorumlu tutulmaktadır.

Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 17’inci maddesinin birinci fıkrasında, kanunların öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış hiçbir gerçek veya tüzel kişi işletme adına tahsilat ve ödeme yapamayacağı gibi muhasebe hizmeti de veremez denilmektedir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından döner sermaye işletmelerinin kullanımı için DMİS isminde bir muhasebe bilişim sistemi hazırlanmıştır. Genel ve özel bütçeli idarelere bağlı döner sermayeli işletmeler; bütçe, harcama, muhasebe, gelir, personel ödemeleri ve taşınır işlemlerini bu sistem üzerinden yürütmektedirler. Ancak Üniversite yetkililerinden alınan bilgiye göre söz konusu muhasebe bilişim sistemi, kurumlar vergisi mükellefiyeti olan işletme birimleri için bilgi üretme ve gerekli form ve beyanname çıkartma hususlarında yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle dışarıdan serbest muhasebeci mali müşavirlik hizmeti alınarak ayrı bir ticari muhasebe programı üzerinden sağlık dışı vergiye tabi birimlerin iş ve işlemlerinin muhasebe kayıtları tutulmakta ve beyanname hazırlatılmaktadır.

Yukarıda zikredilen mevzuat hükümlerinden açıkça anlaşıldığı üzere, döner sermaye işletme birimlerinin muhasebe hizmetlerinin sayman/muhasebe yetkilisi tarafından yerine getirilmesi gerekmekte olup, bu hizmet dışarıdan başka kişilere gördürülemez. Söz konusu hizmet alınırken döner sermaye işletme birimlerinin bilgi ve belgelerinin kamu görevlisi olmayan üçüncü kişilerle paylaşılmasının da ayrıca bir risk olarak değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın döner sermaye işletmelerinin kullanımına sunduğu muhasebe bilişim sisteminin, vergiye tabi birimler için ihtiyaç duyulan form, mali tablo, beyanname vs. üretmekte yetersiz olduğu düşünülüyorsa, konu hakkında eksikliğin giderilmesi için Bakanlık nezdinde girişimlerde bulunulması gerektiği değerlendirilmektedir.