Otobüs Terminal Kompleksi Yapımı ve On Beş Yıl Süre ile İntifa Hakkının Verilmesi İşi’nde alt kiracıların idari şartname ve sözleşme hükümleri gereği yeterli takibinin yapılmaması nedeniyle kira gelirlerinin eksik tahsil edildiği görülmüştür.

Otobüs Terminal Kompleksi Yapımı ve On Beş Yıl Süre ile İntifa Hakkının Verilmesi İşi İdari Şartnamesi’nin “İşin Tahmini Bedeli ve İhale Şartları” başlıklı 3’üncü maddesinde, ilk 5 yıl için tesisin KDV düşüldükten sonra brüt aylık cirosunun %8’i oranında kira bedeli alınacağı (İlk yıl için minimum 10.000,00 TL ve kalan 4 yıl için minimum 30.000,00 TL kira bedeli alınacaktır.); ikinci 5 yıl için tesisin KDV düşüldükten sonra brüt aylık cirosunun %25’i oranında kira bedeli alınacağı (Bu 5 yıl için minimum kira bedeli 70.000,00 TL olarak alınacaktır.); üçüncü 5 yıl için tesisin KDV düşüldükten sonra brüt aylık cirosunun %45’i oranında kira bedeli alınacağı (Bu 5 yıl için minimum kira bedeli 100.000,00 TL olarak alınacaktır.); minimum düzeyde belirlenen kira bedelinin sözleşme süresince her yıl TÜFE’ye göre arttırılacağı hüküm altına alınmıştır.

Mezkur Şartname’nin “Tesisin İşletilmesi, Süresi ve Devri ile İlgili Hususlar” başlıklı 16’ncı madde c fıkrasında, yazıhane, wc, emanetçi, büfeler, kafe, lostra salonu vb. işyerlerinin kira, işgal, tahsis bedelleri, otopark ücretleri ve kapı çıkış ücretlerinin Otobüs Terminal Kompleksi işletme gelirlerine dahil olacağı; f fıkrasında, yazıhane kiralarının otogar yönetimi görüşü alınarak Belediye Encümenince belirleneceği; i fıkrasında, yazıhanelerin tahsisi ve kiralanmasında mutlak suretle Belediye Başkanlığı onayı alınacağı hüküm altına alınmıştır.

İşe ait Kira Sözleşmesi’nin “Tesisin İşletilmesi, Süresi ve Devri ile İlgili Hususlar” başlıklı 10’uncu madde a fıkrasında, otogar içindeki tüm işletmelere ilişkin kiracıların yüklenici tarafından belirlenebileceği ve bu sözleşmelerin birer suretlerini Kamu İdaresine göndermesi gerektiği; kira sözleşmelerinde meydana gelecek değişikliklere ilişkin suretlerin de 15 gün içinde Kamu İdaresine gönderileceği; d fıkrasında, otogar içerisindeki işletmelerin kira bedellerini yüklenicinin belirleyeceği ve Belediye Encümenince onaylanacağı hüküm altına alınmıştır.

Otobüs terminal kompleksi içerisinde yer alan işletmelere ilişkin olarak Kamu İdaresinden alınan alt kiracı listesi ile fiili olarak işletilen işletmeler karşılaştırılmıştır. Bu kapsamda kiraya verilen yeni işletmeler olduğu ancak bu durumun Kamu İdaresinin bilgisi

dışında olduğu; bazı işletmelerin tek bir yazıhane kiralamasına karşın iki yazıhaneyi birleştirerek kullandığı; yüklenicinin alt kiracılara ilişkin yeni sözleşme ve bedelleri Kamu İdaresi onayına sunmadığı; kompleks içerisinde aktif olarak bulunan taksi durağı olduğu tespit edilmiştir.

Yüklenici tarafından Kamu İdaresine ödenen kira bedellerinin otobüs terminal kompleksi üzerinden elde edilen cironun belli bir yüzdesi olduğu düşünüldüğünde, yeni kiralamalar yapılması veya mevcut kiralamaların kapsamının değiştirilmesi ve bu durumun Kamu İdaresinin bilgisi dışında olması sonucunda buradan elde edilecek gelirler ciroya dahil edilmemekte olup, söz konusu durum Kamu İdaresine ödenecek olan kira bedelinin eksik hesaplanmasına sebep olmaktadır.

Kamu İdaresi cevabında, yüklenici ve alt kiracılara ilişkin kira artışlarının düzenli olarak Belediye Encümeni tarafndan incelendiği, kiracılara yönelik çalışmaların iki aylık periyodik denetimler ile kontrol edildiği ve ciro farkı ortaya çıkması durumunda ek tahakkuk işleminin gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.

Bu kapsamda, Kamu İdaresi tarafından sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmesine dikkat edildiği belirtilse de Kamu İdaresinin esasen alt kiracılara ilişkin sağlıklı bir veriye sahip olmadığı, yüklenicinin söz konusu tesisin kullanım alanları ile ilgili olarak tek taraflı değişiklikler yaptığı görülmüştür.

Kamu İdaresi tarafından, yüklenicinin idari şartname ve kira sözleşmesindeki taahhütlerini yerine getirmesini sağlayacak önlemler alınması ve alt kiracıların düzenli olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.