Karar Künyesi
Evsel katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücretine ait tarifenin belirlenmediği, tahakkuk ve tahsilâtların yapılmadığı görülmüştür.
2872 sayılı Çevre Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinde;
“Kirleten: Faaliyetleri sırasında veya sonrasında doğrudan veya dolaylı olarak çevre kirliliğine, ekolojik dengenin ve çevrenin bozulmasına neden olan gerçek ve tüzel kişileri,
Evsel katı atık: Tehlikeli ve zararlı atık kapsamına girmeyen konut, sanayi, işyeri, piknik
alanları gibi yerlerden gelen katı atıkları,” ifade etmektedir.
“İlkeler” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde de;
“Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamalar kirleten veya bozulmaya neden olan tarafından karşılanır. Kirletenin kirlenmeyi veya bozulmayı durdurmak, gidermek veya azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan gerekli harcamalar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kirletenden tahsil edilir.”
Denilmektedir.
Aynı Kanun’un 11’nci madde 11’nci fıkrasında ise;
“Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler evsel katı atık bertaraf tesislerini kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlüdürler. Bu hizmetten yararlanan ve/veya yararlanacaklar, sorumlu yönetimlerin yapacağı yatırım, işletme, bakım, onarım ve ıslah harcamalarına katılmakla yükümlüdür. Bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınır. Bu fıkra uyarınca tahsil edilen ücretler, katı atıkla ilgili hizmetler dışında kullanılamaz.”
Hükümleri yer almaktadır.
7742 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atık Su Altyapı Ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde;
Bu Yönetmelik’in evsel katı atıklar için toplama, taşıma, aktarma, geri kazanım (kompost, yakma) ve bertaraf tesisleri kurulması, işletilmesi, kapatılması ve kapatma sonrası izlenmesi ve bakımına, ait tam maliyet esaslı tarifelerin belirlenmesinde uyulacak usul ve esasları kapsayacağı belirtilmiştir.
“Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde; evsel katı atık idarelerinin Büyükşehir belediyelerini, diğer belediyeleri ve belediye birliklerini ifade ettiği belirtilmiştir.
8’inci maddesine göre ise;
“Evsel Katı Atık İdareleri;
Evsel katı atık hizmetini vermek veya verdirmekle,
Evsel katı atık hizmetlerine ilişkin tarifeleri belirlemekle,
Evsel katı atık ücretini toplamakla, Yükümlüdürler.” denilmektedir.
Belediyeler tarafından gerçekleştirilen evsel katı atık toplama işi, kirleten kişilere yapılan bir hizmettir. 2872 sayılı Kanun’a göre bu hizmetten yararlananlardan, belediye meclisince belirlenecek tarifeye göre katı atık toplama, taşıma ve bertaraf ücreti alınması gerekmektedir.
Şanlıurfa Büyükşehir Belediyesi tarafından 2014 yılından 2018 yılı sonuna kadar katı atıkların yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesi için toplam 3.357.389,00 TL harcama yapıldığı görülmüştür.
Dolayısıyla bu hizmet için ücret tarifesi belirleyip, masrafların kirleten kişilerden alınması gerekirken bunun yapılmaması veya eksik yapılması mevzuata aykırıdır.
Kamu idaresi cevabında; “5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanuna göre Büyükşehir Belediyeleri nihai ber tarafçı olarak görev yapmaktadır. Bu sebeple toplama ve taşıma işlemlerini gerçekleştiren ilçe belediyelerinden ekstra bir ödeme alınması söz konusu değildir.
2014 yılından önce il belediyesi iken kurulan Katı Atık Belediyeler Birliği üyelerinden Meclis Kararı ile alınan bu bedel ve tarife birliğin feshi ve büyükşehir olunması münasebetiyle geçersiz olmuştur.
Kirleten öder prensibinden yola çıkılarak hazırlanan Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesine Dair Yönetmelik ile ilgili çalışmalar kurumumuzca yapılmakta olup; bununla beraber yönetmeliğin uygulamaya alınması için 02.02.2019 tarihli ve 30674 sayılı resmi gazetede 31.12.2020 olarak belirlenmiştir. Bu tarihe kadar çalışmalar tamamlanacaktır.” denilmektedir.
Sonuç olarak Kamu İdaresi tarifelerin belirlenmesine ilişkin çalışmalara başlandığını belirtmiştir. Bu hususa ilişkin çalışmalar müteakip denetim dönemlerinde takip edilecektir.