Belediye tarafından 2017 yılında kesin kabulü yapılan Belediye Önü Yer Altı Katlı Otoparkında sehim (eğilme, deplasman) ve çatlak gibi şekil değiştirmeleri meydana gelmesi sonucunda 2020 yılında taşıyıcı elemanlarının güçlendirilmesi amacıyla Otopark Güçlendirme İhalesi yapılmak zorunda kalınmış ancak 2017 yılında kesin kabulü yapılan Otoparkın fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması neticesinde ortaya çıkan bu zararın sorumlularının tespiti yapılarak rücu edilmesi için gerekli işlemlerin yapılmadığı görülmüştür.

2014 yılında İKN: 2014/103508 ihale kayıt numarası ile Belediye Hizmet Binası Önü Yer Altı Katlı Otoparkı ihalesine çıkılmış ve yüklenici ile idare arasında 10.11.2014 tarihinde 3.479.085,00 TL tutarında sözleşme imzalanmıştır. Katlı Otopark yapım işinin geçici kabul işlemi 01.12.2015 tarihinde, kesin kabulü işlemi ise 09.01.2017 tarihinde yapılmıştır. Geçici kabul işlemi sırasında geçici kabul eksiklikleri tutanağı düzenlenmiş olup tutanakta yer verilen hususlar, daha çok ufak tadilat ve tamiratları içermektedir.

Otoparkta sehim ile çatlaklar mevcut olması ve bunların artması sonucunda, 2019 yılında İdare’nin talebi üzerine İnşaat Mühendisleri Odası Antalya Şubesi Isparta Temsilciliği otoparka ait statik proje verilerini analiz etmiş ve analiz sonucunda bazı döşeme ve kolonlarda yetersizlik olduğu değerlendirilmiştir.

İdare tarafından 2019 yılında, Süleyman Demirel Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyelerinin otoparkı incelemesi ve değerlendirme raporu hazırlamaları talep edilmiştir. Belediye Önü Yer Altı Katlı Otoparkına Ait Değerlendirme Raporu’nda aşağıdaki tespitlere yer verilmiştir;

• Mimari ve statik-betonarme uygulama projeleri birbiriyle uyumsuz olup, mimari projedeki kotlar gerçek durumu yansıtmamaktadır.

• Otoparkın üzerinde yer alan toprak dolgu yüksekliği, mimari projede 0.80 metre, statik projede 0.33 metre olmak üzere hesaplanmış olup, iki proje arasında 2.4 oranında fark bulunmaktadır. Otoparkın yapımı sonucunda ise toprak dolgu yükseklikleri, yer yer farklılık göstermekle birlikte 0.85-1.8 metre arasında gerçekleşmiştir. Otoparkın yapımı sonucunda, toprak dolgu yüksekliği statik projede yer alan yükseklikten 2.6 ile 5.5 oranları kadar fazla olarak gerçekleşmiştir. Otoparkın üzerinde kalacak olan toprak dolgu yüksekliği, mimari ve statik projelerde birbiriyle uyumsuz olarak hesaplanmış olmakla birlikte, otopark yapımı neticesinde gerçekleşen toprak dolgu yüksekliği, her iki projede öngörülen yükseklikten de fazla olmuştur.

• Uygulama projesi tasarım aşamasında, kirişsiz döşeme ve radye temel kalınlıkları yetersiz seçilmiştir. Taşıyıcı sistem elemanlarında (döşeme, kolon, radye temel) sehim, kesit ve zımbalama yetersizlikleri vardır. Proje tasarımı aşamasında analiz öncesi ve analiz sonrasında projenin hazırlandığı programın verdiği uyarılar dikkate alınmamış olup, yetersizlikler giderilmemiştir.

• Otoparkın en üst kat tabliyesinde oluşan ani sehim-şekil değiştirmelerinin büyük kısmı geçici kabul öncesinde yapılan dolgu işlemi sırasında, kamyon ve iş makinelerinin otopark alanında çalışması sırasında oluşurken, bu durumun üzerine herhangi bir mühendislik hizmeti alınmaksızın hasarın fazla olduğu yerlere çelikle destek yapılmıştır. Çelikle desteklemenin, otoparkın en üst katından başlanarak yapılması ise, alt katlardaki döşemelerde sehim-şekil değişikliği meydana getirmiştir. Otoparkın geçici ve kesin kabulü bu şekilde yapılmıştır.

• Yukarıda yer verilen hatalar neticesinde otoparkın taşıyıcı sistem elemanlarında önemli derecede sehim, çatlama ve plastik şekil değiştirmelerin meydana geldiği ve bu haliyle işletilmesinin sakıncalı olduğu ve güçlendirilmesi gerektiği değerlendirilmiştir.

İlgili Raporlarda yer verilen değerlendirmeler neticesinde, İdare tarafından otoparkın güçlendirilmesine karar verilmiş ve İKN:2020/239767 ihale kayıt numarası ile “Belediye Önü Yer Altı Katlı Otopark Güçlendirme Yapılması” ihalesine çıkılmıştır. 07.07.2020 tarihinde yüklenici ile 855.955,00 TL tutarında sözleşme imzalanmış olup, 23.12.2020 tarihinde Otopark Güçlendirme İşinin geçici kabulü yapılmıştır.

4735 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 25, 30 ve 31’inci maddelerine göre, sözleşme konusu işin fen ve sanat kurallarına aykırı, eksik, hatalı veya kusurlu yapılması yasak fiil ve davranışlar arasında bulunmaktadır. Yapım işlerinde yüklenici ve alt yükleniciler, yapının fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması, hileli malzeme kullanılması ve benzeri nedenlerden dolayı ortaya çıkan zarar ve ziyandan, yapının tamamı için işe başlama tarihinden itibaren kesin kabul tarihine kadar, kesin kabul onay tarihinden itibaren de onbeş yıl süreyle müteselsilen sorumludur. Yapı denetimini yerine getiren idare görevlileri de, denetim eksikliği nedeniyle işin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmamasından ortaya çıkan zarar ve ziyandan onbeş yıl süre ile yüklenici ile birlikte müteselsilen sorumludur. Bu zarar ve ziyan genel hükümlere göre yüklenici ve alt yüklenicilere ikmal ve tazmin ettirilmelidir.

2020 yılında Isparta Belediyesinde yapılan denetim sonucunda düzenlenen 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nun 4’üncü bulgusunda; 2017 yılında kesin kabulü yapılan Otoparkın, fen ve sanat kurallarına uygun yapılmamasından dolayı 2020 yılında taşıyıcı elemanlarının güçlendirilmesi zorunluluğu ile ortaya çıkan (işin maliyeti 855.955,00 TL) kamu zararının mevzuatın öngördüğü üzere yüklenici ile projelendirme ve yapı denetiminde yer alan görevlilere ilişkin sorumlulukların belirlenerek tazmini hususunda gerekli işlemlerin yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Bu Rapor üzerine Isparta Belediyesi 05.10.2021 tarihinde Belediye Önü Yeraltı Katlı Otopark Yapım İşi’nde fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması neticesinde oraya çıkan zararın ilgililere rücu edilebilmesi için sorumluların tespit edilmesi amacıyla gerekli incelemenin yapılmasını teminen Isparta Valiliğine başvurmuştur.

Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünün 19.11.2021 tarihli cevabi yazısında ise “söz konusu otopark yapım işinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması neticesinde ortaya çıkan zarardan proje müellifleri, yapım sürecindeki denetim heyeti ve kabul aşamasındaki kabul heyetinde görev alan şahıslardan sorumlu olanların, Belediyenizce oluşturulacak komisyon tarafından tespitinin yapılarak yukarıda bahsi geçen Sayıştay raporu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu, 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuatlar doğrultusunda gereğinin yapılması” gerektiği belirtilmiştir.

Ancak 2020 yılı Sayıştay Denetim Raporu ile Çevre Şehircilik İl Müdürlüğünün 19.11.2021 tarihli yazısına rağmen Belediyenin, Otopark Yapım İşi’nin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması neticesinde ortaya çıkan zararın sorumlularının belirlenmesi için gerekli işlemleri yapmadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine ve yapılan açıklamalara göre, otopark yapım işinin fen ve sanat kurallarına uygun olarak yapılmaması neticesinde ortaya çıkan zarardan proje müellifleri, yapım sürecindeki denetim heyeti ve kabul aşamasındaki kabul heyetinde görev alan şahıslardan sorumlu olanların tespiti amacıyla Belediye bünyesinde bir komisyon kurulması ve sorumluların tespiti sonucunda kamu zararının rücu edilmesi için gerekli işlemlerin yapılması gerekmektedir.