Yıllar itibariyle Şirketin 255-Demirbaşlar ve 260-Haklar Hesabında artış olmasına rağmen toplam amortisman tutarı sabit kalmakta, edinilen bu varlıklara amortisman ayrılmamaktadır.

(1) sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Varlıklara İlişkin İlkeler” bölümünde; bilançoda duran varlıklar grubunda yer alan maddi duran varlıklar ile maddi olmayan duran varlıkların maliyetini çeşitli dönem maliyetlerine yüklemek amacıyla her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarlarının ayrıca bilançoda gösterilmesi gerektiği ifade edilmiştir.

Aynı Tebliğ’de 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabının maddi duran varlık bedellerinin, 268-Birikmiş Amortismanlar Hesabının ise maddi olmayan duran varlık bedellerinin kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanıldıkları ifade edilmiştir.

Ayrılan amortismanlar ilgili gider hesapları karşılığında bu hesaplara alacak; satılan, devredilen, kullanma yeteneğini kaybedenler ve kullanım hakkı sona erenler ise bu hesaplara borç, ilgili varlık hesabına da alacak kaydedilir.

Şirketin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Şirketin yeni demirbaş alımı ile haklar hesabında izlenilecek iktisadi kıymet alımları olmasına rağmen toplam amortisman tutarının yıllar itibariyle değişmediği anlaşılmıştır.

Aşağıdaki tabloda Şirketin demirbaşlarında ve haklar hesabında yıllar itibariyle artış olmasına rağmen toplam amortisman tutarının sabit kaldığı görülmektedir. Bu durum söz konusu varlıklara ilişkin herhangi bir amortisman hesabı yapılmadığını göstermektedir.

Tablo 10: Yıllar İtibariyle Demirbaşlar Hesabı ve Haklar Hesabında Meydana Gelen Değişimler ile Toplam Amortisman Tutarını Gösterir İcmal

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, Şirket tarafından; 01.04.2021 tarihi itibariyle tüm demirbaşların ve hakların Üsküdar Belediyesi iktisadi işletmesine devredildiği belirtilmiş olup söz konusu tarihten sonra edinilen demişbaşlara amortisman ayrılacağı ifade edilmiştir.

Ancak bulguda demirbaşlar ile birlikte Haklar Hesabında yer alan varlıklara amortisman ayrılması gerektiği belirtilmiştir. Varlıkların maliyet bedelinin dağıtılacağı faydalı ömürleri yani amortisman oranları (333) sıra no.lu VUK Genel Tebliği ile belirlenmiştir. Duran varlıkların maliyet bedelinin varlığın faydalı ömrüne dağıtılarak giderleştirilmesi amortisman gideri olarak nitelenmektedir. Maliyetin faydalı ömre dağıtılması dönemsellik ilkesinin bir gereğidir. Dağıtma yoluyla, varlığın ortaya çıkardığı gelir ile varlığın kullanımından doğan gider karşılaştırılmakta ve her dönemin kar veya zararı doğru bir şekilde tespit edilmektedir.

Sonuç olarak, Şirketin 2020 yılı mali tablolarında birikmiş amortismanlar hesabı gerçek durumu yansıtmamaktadır. Maddi ve maddi olmayan duran varlıklara ilgili mevzuatta belirlenen oranlar üzerinde amortisman ayrılmalı böylece dönem karı veya zararı gerçekçi bir şekilde tespit edilmelidir.