Belediye tarafından kiraya verilen taşınmazlardan bir kısmının kira sözleşmelerinde belirtilen süreler ve bu sürelerden sonra başlayan 10 yıllık uzama süreleri dolmasına rağmen tahliye işlemlerinin tamamlanmadığı, söz konusu taşınmazlar için 2886 sayılı Kanun gereğince tekrardan ihale yapılmadığı, bunun yerine mevcut sözleşmelerin sürelerinin uzatılarak kiracılık ilişkisinin sürdürüldüğü veya devir yoluyla başka kişilere kiraya verdiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18’inci maddesinde; Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla süreyle kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermenin belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiş; 34’üncü maddesinde ise; Taşınmaz mal satımına, trampasına ve tahsisine ilişkin meclis kararlarını uygulamanın; süresi üç yılı geçmemek üzere taşınmaz kiralanmasına karar vermenin belediye encümeninin görev ve yetkileri arasında olduğu hüküm altına alınmıştır.

2886 sayılı Kanun’un “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesi ile belediye mülkiyetindeki taşınmazların ancak bu Kanun hükümlerine göre kiraya verilebileceği, “Kiralarda Sözleşme Süresi” başlıklı 64’üncü maddesi ile belirli istisnalar haricinde, kiraya verilecek taşınmazların

kira süresinin on yıldan çok olamayacağı ve taşınmazların üçüncü kişilere kiralanması işlemlerinin ise Kanun’un 35’inci maddesinde sayılan ihale usulleri çerçevesinde yürütülmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Kanun’un 75’inci maddesinde; kamu idarelerine ait taşınmazlara ait kira sözleşmelerinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, işgal edilen taşınmaz malın idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği ve kira sözleşme bitim tarihi ile tahliye tarihi arasında ecrimisil alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Ayrıca, belediyelerce kiraya verilen taşınmazların, ihale şartnamesi ve sözleşmesinde belirtilen süre içinde idarenin izni ile bir başkasına devredilmesi 2886 sayılı Kanun’un 66’ncı maddesine göre mümkün bulunmaktadır.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 339’uncu maddesinin ikinci fıkrasında; kamu kurum ve kuruluşlarının, hangi usul ve esaslar içinde olursa olsun yaptıkları bütün kira sözleşmelerine bu Kanun hükümlerinin uygulanacağı, aynı Kanun’un 347’nci maddesinin birinci fıkrasında ise; belirli süreli kira sözleşmelerinde kiraya verenin, on yıllık uzama süresi sonunda herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebileceği belirtilmiştir.

5393 sayılı Kanun’a göre üç yıla kadar olan kiralamalar encümence, üç yılı aşanlar ise meclis tarafından yapılmalıdır. Yine taşınmazın kira süresinin hiçbir halde 10 yıldan fazla olamayacağı 2886 sayılı Kanun ile 6098 sayılı Kanun hükümleri gereğidir.

Buna göre, taşınmazların üç yıldan fazla olarak kiraya verileceği durumlarda meclis kararında taşınmazın kaç yıllığına kiraya verileceği belirlenmeli ve bu sürenin bitiminde yeniden ihaleye çıkılmalıdır.

Diğer yandan, İdarece kiraya verilen taşınmazların ihale şartnamesi ve sözleşmesinde belirtilen süre içinde ita amirinin izni ile başkasına devredilmesine izin verebilir. Kira sözleşme süresinin bitiminde kiracının tahliyesinde 5393 sayılı Kanun’un 15'inci ve 2886 sayılı Kanun’un 75'inci maddesine göre işlem yapılmalıdır. İdare kendisinde olmayan yetkiyi kullanarak taşınmazı üç yıldan fazla veya her yıl kira miktarını belirlemek suretiyle ucu açık bir şekilde yıllarca kiraya vermemeli ve kira süresinin belirsiz bir şekilde uzamasına neden olmamalıdır.

Yapılan incelemede; Belediye mülkiyetindeki muhtelif tarihlerde kiraya verilen bazı

taşınmazlarının sözleşme sürelerinin, kira sürelerinin bitiminde bir veya birden çok kez uzatıldığı, aynı kişilere ihale yapılmaksızın kiralamaya devam edildiği görülmüştür.

Ayrıca, bu kiracılar idareye sözleşmeyi devretmek istediğini bildiren bir yazı ile başvurduğunda, devir ücreti almak suretiyle idare tarafından sözleşmenin devredilmesine onay verilmiş; ihale yapılmaksızın ve kiracısı değiştirilerek sözleşmenin uzatılmaya devam edilmiş olduğu ve sözleşme süreleri sona eren bu tür taşınmazların kiralanması için 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 35’inci maddesi gereği yeniden ihale yapılmadığı ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerinin uygulanmadığı görülmüştür.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, mülkiyeti Belediyeye ait olup kiraya verilen taşınmazlardan kira süresi sona erenlerin, ihale yapılmaksızın sözleşmelerinin yenilenmesi veya kira sürelerinin uzatılmasının mevcut düzenlemelere uygun olmadığı değerlendirilmiştir.

İdare cevabında, bu hususta gerekli hassasiyetin gösterilmesinin sağlanacagı ifade edilmiştir. Bu konu takip eden denetimlerde izlenecektir.

Bu itibarla; kiraya verilen taşınmazların kira süresi sonunda tahliye edilmesi ve bunların ihale yapılmak suretiyle tekrar kiraya verilmesi için yukarıda belirtilen yasal düzenlemelere uyulması sağlanmalıdır.